براساس این خبر، سازمان زیباسازی شهرداری تهران به منظور توسعه قلمرو دید عمومی و افزایش آرامش بصری و روانی شهروندان دیوار املاک دولتی و نیمه دولتی را حذف میکند و فضای سبز نرده یا پرچین جایگزین این دیوارها میشود.
دکتر نصرالدین مقدم، استاد دانشگاه در اینباره به همشهری گفت: حذف این دیوارها گام مثبتی در جهت زیباسازی پایتخت است، چرا که در حال حاضر دیوار ادارات قسمت اعظمی از فضاهای شهری را به خود اختصاص داده است.
این ادارات که برخی برای خدماترسانی روزمره مفیدند و برخی جایگاه ستادی دارند، در واقع جدارههای بسیار وسیعی از خیابانهای اصلی شهر را دربرگرفتهاند.
صدا و سیما نمونهای از این ادارات است که در خیابان ولیعصر جداره وسیعی از خیابان را به خود اختصاص داده است. در حالی که حذف این دیوارها میتواند مسیر عابر پیاده و سیمای شهری را بهبود بخشد و پارهای از فضای شهر بشود.
وی با اشاره به اینکه در کشورهای توسعه یافته سالهاست دیوار مراکز دولتی به ویژه اداراتی که کار ستادی انجام میدهند حذف شده و این ادارات جزو فضاهای شهری هستند، گفت: در این کشورها کمتر ادارهای را میتوان یافت که با دیوار یا نرده از فضای شهری جدا شده باشد. اما در تهران، قضیه برعکس است.
مثلاً دانشگاه تهران با دیوار وسیعی در جنوب، شمال و شرق و غرب از فضای اطراف خود جدا شده است، درحالی که اگر این دیوارها حذف و مبلمان شهری در آن طراحی شود، از یک سو باعث زیبایی شهر میشود و از سوی دیگر امکان استفاده از آن برای عموم فراهم میآید، چرا که عابر پیاده در هنگام تردد اگر احساس خستگی کند در صورت آمادهسازی این فضاها میتواند در آن رفع خستگی کند، یعنی رفت و آمدها میتواند در این فضاها صورت بگیرد و به عبارتی به فضای ملاقات کننده تبدیل شود، به طوری که عموم بتوانند از آن استفاده کنند.
به گفته این مدرس رشته معماری و شهرسازی آنچه امروز در تهران شاهد آن هستیم اینکه فضای بسیاری از ادارات و مراکز آموزشی به ویژه دانشگاهها به دلیل وجود نرده یا دیوار جداکننده برای عموم قابل دسترسی نیست، این امر از یک سو، امکان استفاده از یک فضای قابل توجهی را از عموم سلب کرده و از سوی دیگر به دلیل ناهمگونی دیوارها و جدارهها، در مواردی سیمای شهری نامطلوبی را به معرض نمایش گذاشته است؛
فضاهایی که از مقیاسهای محلی بزرگترند و برخی نظیر دانشگاه ها و بیمارستانها مقیاس فرا شهری دارند، حال آنکه فضاهایی از این قبیل را میتوان با طراحی شهری به فضایی مطلوب تبدیل کرد و با طراحی مبلمان یا اثاثیه شهری در این فضاها از جمله نصب نیمکتهای استراحت، نصب باجه تلفن و کیوسک این فضاها را جزو فضاهای شهری کرد.
مقدم تصریح کرد: هر شهروند در شهر با هدفی خاص در حال حرکت است. برخی میخواهند زود به مقصد برسند اما برخی افراد مثل زنان باردار، معلولان، افراد سالخورده و کودکان و به طور کلی کمتوانان جسمی در سطح شهر در حال حرکتاند، افرادی که در طول مسیر به فضایی برای استراحت و توقف چند دقیقهای نیاز دارند که میتوان با حذف جدارهها و دیوارهای طولانی که در کنار خیابانهای بزرگ و شریانهای اصلی، فضاهای مراکز دولتی و ادارات را از فضاهای عمومی جدا میکنند، فضای مورد نظر را تأمین کرد.
وی خاطر نشان ساخت: با حذف این دیوارها، شهروند احساس میکند که این فضا یک فضای دولتی نیست، بلکه فضایی عمومی و مربوط به شهر است، در نتیجه با ورود به این فضا برای حفظ آن کوشش خواهد کرد، ضمن آنکه دیگران هم به او تذکر لازم را خواهند داد.
یعنی وقتی این دیوارها حذف و با طراحی شهری، مبلمان شهری جایگزین آن بشود و شهروندان بتوانند به این فضاها وارد شوند، احساس خواهند کرد که این فضا متعلق به خود آنهاست و در نتیجه از آن مواظبت خواهند کرد. شیوهای که در اروپا سابقه دارد و با موفقیت توأم بوده است.
مقدم افزود: در حال حاضر، حدود 30 الی35 درصد از فضاهای شهری در اختیار ادارات، 40درصد در اختیار سکونت و 30درصد در اختیار شبکه رفت و آمد (اعم از کوچه، خیابان و دیگر شریانهای شهری) است.
به ویژه فضاهایی که در شهرهای بزرگ به شریانها و معابر اختصاص یافته، صرفاً به فضایی برای عبور خودرو تبدیل شده است، به طوری که نمیتوان از این فضاها به عنوان یک فضای قابل دسترسی برای تفریح و پیادهروی استفاده کرد.
علاوه بر این افزایش روزافزون خودرو در خیابانها هر روز بر این مشکل بیشتر دامن میزند. بنابراین، برای جبران این فضا میتوان 30درصد فضایی که در اختیار ادارات و مراکز دولتی و غیردولتی است را تبدیل به فضای شهری قابل دسترس برای عموم شهروندان کرد، چرا که فضاهای مسکونی فضای خصوصی محسوب میشوند و خیابانها و گذرها هم بهگونهای شده که امکان استفاده تفریحی و گردشی از آن امکانپذیر نیست.
در این میان، فقط 30درصد فضایی که برای خدماترسانی در نظر گرفته شده قابلیت تبدیل شدن به فضاهای عمومی شهری را دارند.
این استاد دانشگاه در خصوص زیباسازی کلانشهر تهران گفت: برای زیباسازی ضروری است برای هر یک از کاربریهای کلان، طراحی خاصی برای آن در نظر گرفته شود، چرا که این کاربریها نقش و عملکردی فراتر از محله دارند.
کاربریهایی مانند بیمارستانها، مراکز آتشنشانی، تاسیسات زیربنایی شهر- مثل آب، برق که فضاهای وسیعی را در اختیار دارند- به ویژه فضاهای بلافصل آنها با پیادهروها، فضاهایی هستند که باید با طراحی شهری توأم با مبلمان شهری تبدیل به فضاهای قابل دسترس عموم شوند.
در این فضاها میتوان با نصب باجه تلفن، توالتهای عمومی طراحی شده، ایستگاه اتوبوس، نصب نیمکتهایی برای نشستن، از یک سو فضایی مطلوب برای عموم ایجاد کرد و از سوی دیگر سیمای شهری را بهبود بخشید.