به گزارش همشهری آنلاین، کشورهای مختلف قوانین خاص خود را برای رده‌بندی فیلم‌ها دارند و بر اساس محدودیت‌های سنی رده‌بندی‌هایی را برای تماشای فیلم‌های سینمایی در نظر می‌گیرند. در بعضی موارد مثل انگلستان این قوانین تنها محدود به سن می‌شوند و در مقابل در کشوری مثل آمریکا این قوانین سختگیرانه‌تر هستند و علاوه بر محدودیت سنی، محدودیت محتوایی هم دارند و رده‌بندی بر اساس سن و با در نظر گرفتن جزئیاتی مثل گفتار نامناسب، خشونت، استفاده از مواد مخدر، برهنگی و محتوای بزرگسالانه انجام می‌شود.
بر این اساس رتبه‌بندی‌های مختلفی هم وجود دارد. مثل G که به معنای مناسب برای تمام سنین است، یا PG که مشخص می‌کند بعضی از صحنه‌ها یا دیالوگ‌های فیلم شاید برای کودکان مناسب نباشند. همینطور PG13 که به این معناست که فیلم به هیچ وجه برای کودکان زیر 13 سال مناسب نیست. رتبه R هم نشان می‌دهد کودکان زیر 17 ساله باید با والدینشان فیلم را تماشا کنند و از طرف دیگر رتبه ۱۷-NC: مشخص می‌کند هیچ فرد زیر 17 سالی مجاز به دیدن این فیلم نیست. با این رتبه بندی‌ها خانواده‌ها می‌توانند بدون ترس از آسیب زدن به کودک و نوجوانشان آنها را به تماشای فیلم ببرند یا اجازه تماشای فیلم را به کودکانشان بدهند.
در ایران اما تا سال 98 چنین قانونی وجود نداشت و هیچ فیلمی بر اساس محتوا رده بندی نمی‌شد. در سال 98 دستورالعملی برای رده بندی سنی فیلم‌ها مطرح و 4 رده بندی مشخص شد:
گروه ۹+: این فیلم دارای الفاظ یا صحنه‌های نامناسب برای کودکان است و تماشای آن برای کودکان زیر ۹ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۲+: این فیلم دارای صحنه‌های نسبتا خشونت‌آمیز یا دلهره‌آور یا استعمال دخانیات و یا الفاظ نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۲ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۵+: این فیلم دارای صحنه‌های خشونت‌آمیز، ترسناک یا استعمال مواد مخدر یا روابط خلاف عرف جامعه و یا زبان تند و نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۵ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۸+: این فیلم دارای صحنه‌های افراطی از خشونت یا صحنه‌های استعمال مواد مخدر یا صحنه‌هایی تداعی‌کننده روابط زناشویی و یا الفاظ و حرکات نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
با این رده‌بندی سینماها موظف شده بودند روی ارائه بلیت برای افراد غیرمجاز نظارت کنند. اما این قانون تنها 6 ماه ادامه داشت. بعد از این مدت با شکایت دادستانی کل کشور از این ابلاغیه، دیوان عدالت اداری درخواست ابطال و توقف دستورالعمل رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی را صادر کرد. دلیل مخالفت دادستان با این ابلاغیه این بود که از نظر آنها باید تمام فیلم‌ها این نکات را رعایت کنند و اصولا نباید فیلمی ساخته شود که موارد مطرح شده در این ابلاغیه در آن وجود داشته باشد و این تصور به وجود آمده بود که این رده بندی به نوعی جواز برای ساخت فیلم‌هایی است که به زعم آنها "اباحه گری" و خشونت در آنها دیده می‌شود.
به این ترتیبب هیأت سی نفره متشکل از مرضیه ابراهیمی، حمیدرضا ابک، اسدالله اعلایی، محمود امانی تهرانی، عماد افروغ، رضا امیر خانی، مرضیه برومند، رضا پورحسین، سمیه توحیدلو، مهدی تهرانی، مریم جلالی دهکردی، علی زرافشان، مهری زعفرانی، محمد سلگی، روح الله عالمی، افشین علا، مهرزاد دانش، مصطفی رحماندوست، فریدون عموزاده خلیلی، سیدعلی کاشفی خوانساری، محسن کاشانی وحید، عباس کاظمی، الهه کسمایی، میترا لبافی، جواد محقق، سیدمحمدتقی معراجی، سید محمد حسین نواب، مهدی نوید ادهم، وحید نیکخواه آزاد و محمد رضا وصفی که قرار بود مسئولیت این بازبینی‌ها را برعهده داشته باشند، ملغی شد. هرچند در همان زمان هم بحث‌های زیادی در باره سازوکار این رده بندی وجود داشت. یکی از مسائل این بود که برای فیلم‌های بالای 15 سال سالن‌های کم تری در اختیار خواهند داشت که به منزله به خطر افتادن فروش فیلم بود. در یکی از بندهای این قرارداد هم ذکر شده که اعضای این هیأت توسط رئیس سازمان سمعی و بصری برای یک سال انتخاب می‌شوند و این مسئله نگرانی‌هایی را به وجود آورده بود که اگر یک سینماگری در رأس کار باشد که قصد ضربه زدن به هم صنفانش را داشته باشد، به راحتی با دادن درجه بالای پانزده سال برای یک سال می‌تواند با هر سینماگری که مشکل داشت، تصفیه حساب کند.
اما با این حال سینماگران بسیاری هستند که از اجرای این طرح استقبال می‌کنند و این را حق مخاطب می‌دانند که از پیش بداند چه فیلمی‌را انتخاب کند که برای فرزندش هم مناسب باشد. با تجربه فیلم‌های «رحمان 1400» و «هزارپا» هم که با محدودیت سنی روی پرده رفتند، بعضی سینماگران این نوع رده‌بندی را موثر را نمی‌دانند. چار که به هرحال مخاطب با وجود محدودیت سنی هم می‌تواند فرزندش را به دیدن هر فیلمی‌ببرد. چار که در نهایت طرح به خود خانواده‌ها سپرده شده تا با توجه به رتبه فیلم آن را برای تماشای فرزندشان انتخاب کنند. به همین دلیل نیاز به فرهنگ‌سازی برای جدی گرفتن این طرح کاملا حس می‌شود. یکی دیگر از مشکلات این طرح نبودن مصادیق مشخص برای گروه‌بندی بود. یعنی مشخص نبود چه ویژگی‌هایی باعث می شوند فیلم در رده بالای 15 سال باشد و چه عواملی آن را در رده بالای 18 سال قرار می‌دهد.
به هر حال این طرح بدون بازنگری و اساسا بدون این که فرصتی که برای این بازنگری باشد، ملغی شد. اما به نظر می‌رسد در نبود این طرح و بی آن که ضرورت چنین رده بندی آن هم با وجود فیلم‌های کمدی که برای خنده مخاطب به هر شوخی متوسل می‌شوند، حس شود، خود خانواده‌ها باید پیش از رفتن به سینما تحقیق کوچکی در باره آن بکنند تا با خیال راحت‌تری کودک و نوجوانشان را به سینما ببرند.
نظر شما