اگرچه این مراسم بسیار آرام برگزار شد اما صدای شلیک گلوله‌های توپ همانند سوت آغاز بازی خطرناکی بود که آسیای مرکزی را گرفتار رقابت نظامی کرده است.
مخالفان دولت قرقیزستان معتقدند که در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری به‌صورت گسترده تقلب شده است. آنها سلامت این انتخابات را زیر سؤال برده‌اند و از پذیرش نتیجه انتخابات خودداری می‌کنند.
آلماز بیک آتامبایف، رهبر مخالفان که در این انتخابات تنها 8درصد آرا را به‌دست آورد تمام کوشش‌های خود را به‌کار بست تا انتخابات را ملغی کند. وی از رهبران دیگر کشور‌ها خواست که مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری باقی‌اف را تحریم کنند اما در این راه هرگز موفق نشد و طرفداران وی نیز نتوانستند جاده‌ها را به روی رهبران کشورهای «سازمان پیمان امنیت جمعی» که قرار بود در بیشکک نشستی داشته باشند، ببندند.
در شرایطی که مخالفان، برگزاری انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری را یک فریب بی‌شرمانه می‌دانند اما باقی‌اف با به‌دست آوردن بیش از 76درصد آرا روی صندلی ریاست‌جمهوری قرقیزستان 5/5میلیون نفری نشست. وی از همان ابتدای کار به مردم قول داد به تمام وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل خواهد کرد و اصلاحاتی را در سیستم رهبری، نیروهای مسلح، ارگان‌های حقوق بشر و به‌ویژه مدرن‌سازی آموزش‌وپرورش انجام خواهد داد. پس از انتخابات پرحرف‌و‌حدیث ریاست‌جمهوری، مخالفان به‌سرعت سرکوب شدند و کشورهای خارجی که حوادث این جمهوری کوچک آسیایی مرکزی را زیر ذره‌بین گرفته بودند روی خوش به مخالفان نشان ندادند.
گروه اپوزیسیون قرقیزستان چشم‌هایش را به حمایت رهبران مسکو دوخته بود اما کرملین هرگز حاضر نشد بار اغتشاشات و ناآرامی روزهای انتخاباتی بیشکک را به دوش بگیرد. البته روس‌ها مزد عدم‌حمایت از اغتشاشگران را گرفتند زیرا قربان بیک باقی‌اف به پاس مهربانی‌هایی که رهبران مسکو با او کردند با ایجاد دومین پایگاه نظامی در خاک قرقیزستان موافقت کرد. صدور این فرمان از سوی رهبر پیروز انتخابات قرقیزستان اگرچه موجب برتری روسیه بر آمریکا در منطقه شد و توازن نیروها را به سود مسکو تغییر داد اما آمریکاییها نیز بیکار ننشستند.
بلافاصله دیوید پترائوس، فرمانده مرکزی نیروهای آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی به ازبکستان رفت و با مقام‌های این جمهوری که سخت از روابط نظامی مسکو - بیشکک ناخرسند هستند ملاقات‌های جداگانه‌ای کرد. پترائوس ساعت‌ها با اسلام کریم‌اف، رئیس‌جمهوری مقتدر ازبکستان پشت در‌های بسته گفت‌وگو کرد. اگرچه هیچ خبری از نتیجه این گفت‌وگو‌ها به بیرون درز نکرد اما حوادث بعدی گویای این حقیقت تلخ برای روس‌ها بود که ازبک‌ها نرمش‌هایی برای بازگشت دوباره نظامیان آمریکایی به کشورشان از خود نشان داده‌اند.
نخستین پیامد سفر دیوید پترائوس به تاشکند، اعلام انصراف ازبکستان از حضور نظامی در مانور نیروهای مشترک پیمان امنیت جمعی بود. روس‌ها برگزاری مانور را به‌مدت یک هفته عقب انداختند تا شاید مقام‌های ازبک را برای شرکت در این مانور متقاعد کنند اما گویا مرغ ازبک‌ها یک پا داشت. سرانجام بدون حضور نیروهای نظامی جمهوری ازبکستان این مانور تحت عنوان «مشارکت 2009» برگزار شد.
این مانور که جزو نخستین تمرین‌های نظامی مشترک نیروهای واکنش سریع است برای مسکو اهمیت فراوانی دارد و از این‌رو آنها حتی حاضرشدند که پیش‌شرط‌های اسلام کریم‌اف برای مشارکت نیروهای ازبکستان در این مانور مشترک را بپذیرند و برای این هدف امتیازهایی را به رهبران ازبکستان دادند.
اسلام کریم‌اف معتقد است چارچوب وظایف نیروهای واکنش سریع مشخص نیست. در واقع طرح این مسئله از سوی کریم‌اف بهانه‌ای برای نشان دادن خشم ازبکستان به طرح‌های روسیه برای ایجاد پایگاه دوم نظامی این کشور در خاک قرقیزستان است.
این پایگاه که در فاصله 10کیلومتری مرزهای ازبکستان ساخته شده است پرستیژ این جمهوری را به‌عنوان ژاندارم منطقه زیر سؤال برده است. در آن سو روس‌ها می‌کوشند تا به مقام‌های ازبک اطمینان بدهند که هدف از ایجاد پایگاه دوم در خاک قرقیزستان، صلح‌جویانه و مبارز ه با تروریسم است و این هدف هرگز متوجه ازبکستان نیست اما واقعیت این است که جمهوری ازبکستان به قرقیزستان به چشم یک رقیب نگاه می‌کند و هرگز تمایل ندارد مواضع کشور رقیب تقویت شود.
آنها دوست دارند نقش ژاندارمی منطقه را ایفا کنند و برای این کار دست به دامان آمریکاییها شده‌اند.
با درنظرگرفتن شرایط حاکم بر منطقه آسیای مرکزی بازگشت دوباره آمریکاییها به ازبکستان دور از ذهن نخواهد بود. بسیاری از کارشناسان بر این عقیده‌اند که مقام‌های ازبکستان چنان از عملکرد نظامی روس‌ها در منطقه ناخشنودند که حاضرند حوادث 4 سال پیش اندیجان را فراموش کنند. در شورش‌های اندیجان که دولت مرکزی ازبکستان را به وحشت انداخت کاخ سفید، تاشکند را به‌شدت تحت فشار گذاشت. این جمهوری به‌دلیل نقض حقوق بشر و سرکوب شورشیان به وسیله کشورهای غربی منزوی شد.
به‌دنبال این موضع‌گیری‌های غربی‌ها بود که در سال 2005 پایگاه نظامی و هوایی آمریکا در خان‌آباد تعطیل شد. از آن پس روابط واشنگتن و تاشکند رو به تیرگی رفت و در مقابل، روس‌ها تلاش‌های خود را برای گرفتن جمهوری ازبکستان زیر چتر حمایتی خود به‌کار بستند. اما با وقوع حوادث اخیر به‌نظر می‌رسد تیر روس‌ها به سنگ خورده است. دولت ازبکستان در پی آن است که فصل تازه‌ای از روابط با ایالات متحده آمریکا را بگشاید؛ از همین رو این احتمال وجود دارد که پایگاه نظامی – هوایی آمریکا دوباره در این جمهوری گشایش یابد.
اما ضدیت ازبکستان با روس‌ها و قرقیزها تنها به بهبود روابط با آمریکا تمام نمی‌شود بلکه آنها در نظر دارند در طرح‌های پیمان‌های بعدی نیز به مسکو پشت کنند. هم‌اینک زمزمه شرکت‌نکردن ازبکستان در رزمایش سازمان شانگهای به گوش می‌رسد.
چندی پیش مجلس عالی این جمهوری سندی را درباره چگونگی و سطح مشارکت این کشور در رزمایش‌های مشترک ضد‌تروریستی سازمان شانگهای تصویب کرد که اگر به وسیله اسلام کریم‌اف امضا شود به‌صورت قانون درمی‌آید. محتوای این سند بر ممنوعیت اعزام نیروهای نظامی این جمهوری به خارج از چهارچوب جغرافیای ازبکستان تاکید دارد.
البته دولت ازبکستان این اواخر بارها اعلام کرده است که قصد دارد به‌صورت محدود در این رزمایش شرکت کند و تنها نقش ناظر این رزمایش را بر عهده بگیرد.
به‌نظر می‌رسد طرح چنین مسائلی به این معناست که دولت ازبکستان از هم‌اکنون زمینه‌های لازم را برای عدم‌مشارکت در رزمایش نظامی سازمان شانگهای- که این جمهوری ششمین عضو آن است- را پی‌ریزی می‌کند. شاید باید پذیرفت که اسلام کریم‌اف با انجام یک بازی زیرکانه قصد دارد هم با آمریکا رابطه دوستانه برقرار کند و هم از روس‌ها امتیاز‌های لازم را بگیرد.
به هر حال از حوادث اخیر قرقیزستان و شایعه تقلب گسترده در انتخابات ریاست‌جمهوری این جمهوری کوچک، این دولت ازبکستان است که نهایت بهره را می‌برد زیرا قربان بیک باقی‌اف برای جلوگیری از حمایت شورشیان به وسیله مسکو با شرط روسی‌ها مبنی بر راه‌اندازی دومین پایگاه نظامی در خاک این جمهوری موافقت و جایگاه خود را در برابر مخالفان مستحکم کرد. در آن سو جمهوری ازبکستان بهانه‌های لازم برای مخالفت با روس‌ها را به‌دست آورده و این اقدام روسیه را دستاویزی برای ازسرگیری روابط سیاسی و نظامی گسترده با آمریکا قرار داده است.
با این وجود باید اعتراف کرد که آسیای مرکزی ناخواسته به سوی رقابت نظامیگری می‌رود. بازی بزرگ را این بار جمهوری‌های کوچک آغاز کرده‌اند.
