برپایی سالانه نمایشگاه «یاد یار مهربان» برای اهدای کتاب به مدارس و اجرای رپرتوار تئاتر کودک و نوجوان به‌صورت چرخشی در مراکز سازمان از جمله آنهاست. اما آغاز سال تحصیلی 1389 – 1388، فرصت دیگری برای مسئولان این سازمان فرهنگی هنری ایجاد کرده است و آن، توجه به نوبت‌های نمایش صبح پردیس‌های سینمایی و سالن‌های نمایش فیلم فرهنگسراهاست تا با استفاده از آنها، دانشآموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی، بتوانند به تماشای فیلم‌های سینمای کودک و نوجوان بپردازند. بدین‌منظور جلسه‌ای با دست‌اندرکاران این سینما برای چگونگی اجرای موفق این طرح تشکیل شد که مشروح آن، تقدیم می‌شود.
نخستین جلسه هم‌اندیشی مسئولان پردیس‌های سینمایی و دست‌اندرکاران سینمای کودک و نوجوان در زمینه بهره‌مندی از ظرفیت‌های نمایشی سینماهای تهران برای استفاده دانشآموزان در سال تحصیلی 89-88، در روز 7مهر در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برگزار شد.
در این جلسه که به همت مدیریت سینما و تلویزیون سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برپا شد، فرشته طائرپور، علیرضا شجاع‌نوری، مهدی کریمی، علی شاه‌حاتمی و خانم نادره ترکمانی به همراه مهدی مسعودشاهی (پردیس سینمایی ملت)، سردار (پردیس‌های سینمایی رازی و تماشا)، سعیدی‌پور (پردیس سینمایی آزادی و سینماهای حوزه هنری) منوچهر محمدی (پردیس سینمایی زندگی، تهیه‌کننده)، حسن کلامی (سازمان سینمایی سوره) و مهدی کرم‌پور (رئیس شورای صنفی نمایش) به همراه علی‌اکبر قاضی‌نظام (مدیر امور سینما و تلویزیون سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران) و نماینده شرکت تهران‌گشت، درباره اکران آثار سینمای کودک و نوجوان به بحث و تبادل نظر پرداختند.
ابتدا، علی‌اکبر قاضی‌نظام به امکانات سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در اختصاص سکانس‌های صبح پردیس‌های سینمایی و همچنین سالن‌های نمایش فرهنگسراها، خرید حق پخش آثار سینمای کودک و نوجوان و همچنین تمهیدات حمل‌ونقل دانشآموزان با استفاده از توان اجرایی شرکت تهران‌گشت اشاره کرد و افزود: در نظر داریم که از مقطع زمانی خاصی همچون روز 16مهر، چرخه اکران آثار سینمای کودک و نوجوان را فعال کنیم و به‌طور منظم و پیوسته، دانشآموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی را به سالن‌های سینما آورده و برایشان فیلم نمایش دهیم و این جلسه برای آن برگزار می‌شود تا از دیدگاه‌های دست‌اندرکاران سینمای کودک و نوجوان برای توفیق بیشتر این برنامه، بهره‌مند شویم.
سالن نداریم
فرشته طائرپور، تهیه‌کننده قدیمی و نام‌آشنای سینمای کودک ایران که بیش از 20سال است در این عرصه فعال است، هم گفت: از بزرگ‌ترین معضلات سینمای کودک در سال‌های اخیر، نبود سالن و اکران مناسب است در حالی که می‌توان با آغاز سال تحصیلی، نوبت‌های نمایش صبح سالن‌ها را فعال کرد یا در قالب طرح‌هایی چون «زنگ سینما» آثار سینمایی را در مدارس نمایش داد. خوشبختانه نوبت‌های نمایش صبح پردیس‌های سینمایی به‌گونه‌ای است که می‌توان درباره آن برنامه‌ریزی کرد.
وی افزود: در این باره، با توجه به تجربه سال‌های دور می‌توان به ایجاد یک مرکزیت اندیشید که با استفاده از فیلم‌های موجود و توان اجرایی شهرداری تهران، به برنامه‌ریزی در این باره بپردازد. این حلقه میانی باید تصمیماتش در میان مسئولان شهرداری و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نافذ و کارآمد باشد. چنانچه این چرخ به حرکت درآید، تهیه‌کننده خصوصی مطمئن خواهد شد که خروجی مناسب و بهینه‌ای در این حوزه پدیدار شده و همین، افزایش سرمایه‌گذاری را در پی خواهد داشت.
ما شاهدیم که بعضی آثار سینمایی کودک و نوجوان همانند «کلاه قرمزی» به‌تنهایی به درآمد مناسب دست می‌یابد اما آثاری هم داریم که نیازمند تلاش برای ایجاد ارتباط میان آنها و گروه جامعه مخاطب اعم از دانش‌آموز یا خانواده هستیم. در این زمینه می‌توان ابتدا با تعداد سالن کمتری آغاز کرد اما با استمرار آن، بدیهی است که طی 6ماه تا یک سال بعد، تأثیر مثبت آن بروز خواهد کرد.
نیاز به پشتوانه مالی
علیرضا شجاع‌نوری در ادامه بحث فرشته طائرپور اظهار داشت: همین که راه ایجاد شود، خود راه به ما می‌گوید که چه باید کرد. من نیز با ایجاد این حلقه میانی موافقم اما یادآور شوم که پشتوانه مالی اجرای این طرح نیز باید فراهم شود و تنها به حمایت‌های معنوی اکتفا نشود. اگر این پشتوانه مالی در نظر گرفته شود، در درازمدت بازده مناسبی خواهد داشت.
سپس، منوچهر محمدی در تأیید حرف دست‌اندرکاران سینمای کودک گفت: ظاهرا مسئولان شهرداری و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با استفاده از سالن‌های سینمایی خود و تأمین وسیله حمل‌ونقل، قرار است در این حوزه وارد بحث اجرایی شوند. بدیهی است که جغرافیای استقرار سالن‌ها در چهار گوشه تهران باید مراعات شود تا هر دانش‌آموزی در منطقه خودش به سینما برود.
من پیشنهاد دارم که با تهیه و تدوین و توزیع کتابچه‌ای در سطح همه مدارس تهران، به اطلاع آنان رسانده شود که در هر پردیس سینمایی، چه نوبت‌هایی به نمایش فیلم کودک و نوجوان اختصاص یافته و راه‌های دسترسی به وسایل حمل‌ونقل شرکت تهران‌گشت چگونه است. از نظر بهای بلیت، حداقل کار، نیم‌بها‌کردن بلیت‌‌هاست؛ به علاوه، این اختیار را به مسئولان سالن‌ها بدهید تا از میان فیلم‌های پیشنهادی شما، انتخاب کنند.
تزئین سالن‌ها و اطلاع‌رسانی منطقی و انتخاب فیلم از میان آثار سینمایی سال‌های دور (با توجه به تغییر نسل‌ها) و آثار جدید، مراعات حقوق صاحبان فیلم، و بهره‌گرفتن از نظرات ارگان‌هایی همچون بنیاد سینمایی فارابی، این امکان را می‌دهد که سفره رنگین‌تر و جذاب‌تری را بچینیم.
کادر اجرایی راهنمایی‌کننده دانشآموزان، باید مجزا از عوامل سینما باشند. حرف آخر اینکه اجرای این اندیشه خوب را نباید معطل فرا رسیدن روزهایی چون روز دانش‌آموز کرد و هر چه زودتر، حتی از هفته بعد، باید آن را عملی کرد.
فرشته طائرپور نیز به این موضوع توجه داد که به صاحب سالن اطمینان داده شود که منافع همکاری با این طرح، منطقی و معقول است؛ برای شروع هم می‌توان با آثاری شروع کرد که به‌نوعی جنبه انفجاری داشته باشد و همه اجزای این چرخه را تشویق به حضور در آن کند.
کمک به فیلمسازان
اما علی شاه‌حاتمی، کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران، نظر دیگری داشت و معتقد بود به جای توجه به اکران، شهرداری باید به هنرمندان در عرصه تولید کمک کند و چنانچه به عرصه اکران وارد می‌شود، با استفاده از امکانات سالن‌ها و پردیس‌ها و پارک‌ها و فرهنگسراها، به نمایش رایگان فیلم اقدام کند. وی افزود: شهرداری باید حقوق سینمایی فیلم‌ها را بخرد تا با این پول بتوان فیلم بعدی را ساخت.
به زعم این کارگردان، نسل فعلی کتابخوان نیست اما می‌توان با استفاده از سینما، وی را تربیت‌کرد و تنها روش درست تربیت کردن، نمایش مجانی فیلم و تشویق آنها به استفاده از این فرصت‌هاست.
شاه‌حاتمی می‌گوید: شهرداری باید به جای سرمایه‌گذاری هنگفت در آثاری که بعضا ربطی به شهرداری ندارد، در عرصه تولید فیلم کودک و نوجوان وارد شود و این کار را هم به‌صورت قانونمند، تداوم بخشد و سپس با استفاده از امکاناتش، اکران آنها را تضمین کند. به زور بردن بچه‌ها با اتوبوس به سینما، در آنها ایجاد علاقه نمی‌کند.
نادره کمانی کارگردان فیلم «خاله سوسکه» نیز با اشاره به تجربه تولید این فیلم گفت: وقتی به بخش‌های فرهنگی اجتماعی و فرهنگی هنری شهرداری تهران مراجعه کردم تا از آنها کمک بگیرم، بارها به من گفته شد که «فیلم کودک به چه کار شهرداری می‌آید؟»؛ با اینکه موضوع فیلم من، سوسک و نظافت در شهر بود. من معتقدم در شکل‌گیری سینمای کودک، همراهی شهرداری و سازمان فرهنگی هنری شهرداری یک ضرورت است. نمی‌دانم این بحث اکران، چرا مطرح شده است اما من بر این باورم که در شهرداری، ابتدا تفکر تولید فیلم‌ها باید مطرح باشد و بعد اکران آنها.
فقدان حمایت ارگان‌هایی چون سازمان فرهنگی هنری از دلایل مهجورماندن این سینماست. باید از ابتدای شکل‌گیری اندیشه ساخت یک فیلم کودک، وارد شوید و از آن حمایت کنید. بخش وسیعی از جمعیت ما را بچه‌ها تشکیل داده‌اند که بزرگان برایشان تصمیم می‌گیرند. حالا اگر ضرورت و نیازی را تشخیص داده‌اید، نقطه آغازش، حمایت از تولید در سینمای کودک است.
خانم طائرپور با اشاره به پیشنهاد آقای علی شاه‌حاتمی، آن را رؤیایی دانست که برای اجرایش، مدیریتی فهیم لازم است.و علی شاه‌حاتمی پاسخ داد: رؤیا نیست؛ الان حمایت از 4فیلم برابر با رایت 10 فیلم کودک است.
اما منوچهر محمدی یادآور شد که باید واقع‌بین بود: حمایت از پنج فیلم معادل 3-2میلیارد تومان است که چنین بودجه‌ای را شهرداری ندارد تا اختصاص دهد.
نیاز به آسیب‌شناسی
مهدی کریمی، رئیس شرکت سینمایی وراهنر اظهار داشت: اظهارات آقای محمدی درست است اما در اینجا ابتدا باید مدیریت شهری، تعاریف و مسئولیت‌ها و امکاناتش در این حوزه را مشخص کند تا ما محدوده حرکت را بدانیم. در سینمای کودک ما، برای جشنواره، میلیاردی هزینه می‌شود اما برای اکران، خیر. این در حالی است که سینمای کودک، جزو افتخارات سینمای پس از انقلاب است و به گفته خانم طائرپور، حدود 80درصد جوایز سینمای ما را آثار کودک و نوجوان به دست آورده‌اند. باید دوره‌های مختلف این سینما را در 30سال گذشته آسیب‌شناسی کنیم تا دریابیم با هر میزان بودجه چه می‌توان کرد. فکر خوب، ایده، توانایی و ابزار خوب هست اما همت خوب وجود ندارد. این همت را جلو بیاورید.
در ادامه، مهدی مسعودشاهی، مسئول پردیس سینمایی ملت گفت: الان بچه‌های ما به‌راحتی از شبکه‌های غیرمجاز خانگی و اینترنت و امثال آن در حال تغذیه هستند. شرایط فعلی جامعه با دوره طلایی سینمای کودک در سال‌های 66-73 فرق دارد. الان بچه‌های ما به دلایل مختلف فرهنگی اجتماعی نیازمند فیلم دیدن هستند و باید آنها را تربیت کرد که در محیط اجتماعی چطور رفتار کنند.
ما حرف‌ها و موضوعات بسیاری را باید به بچه‌ها بگوییم که فقط با زبان سینما می‌توان آن را بیان کرد. الان خانواده‌ها هم نمی‌دانند در میانه گیم‌نت، کافی‌نت، موبایل و بلوتوث چه باید بکنند. حالا، سالنی فراهم هست، اتوبوس هست و محیط نیز سالم است و تنها باید کاری کرد که بچه‌ها هر چه ارزان‌تر به سالن‌ها بیایند.
در ادامه، علی‌اکبر قاضی نظام اعلام کرد که مجموعه سالن‌های پردیس‌های ملت، آزادی، رازی، تماشا، زندگی و سالن‌های فرهنگسراها، بیش از 20 سالن است و می‌توان در این باره برنامه‌ریزی کرد.
نماینده شرکت تهران‌گشت نیز با توجه به تجربیات این شرکت در عرصه تهرانگردی در تابستان سال‌جاری، از تمهیدات این ارگان در عرصه حمل‌ونقل و راهنمایی دانشآموزان و نیز آماده‌سازی بسته‌های فرهنگی برای اهدا به آنها طی این برنامه سخن گفت. وی افزود: در تعداد اتوبوس، محدودیت نداریم و بر مبنای تقاضا، سرویس‌ها تأمین خواهد شد.
در پایان، با انتخاب مهدی مسعودشاهی، فرشته طائرپور، مهدی کریمی، مهدی کرم‌پور، حسن کلامی، علی‌اکبر قاضی‌نظام و نماینده شرکت تهران‌گشت به‌عنوان شورای ساماند‌هی این برنامه، قرار شد با انتخاب چند اثر موفق سینمای کودک و نوجوان از اکران‌های سال‌های دور و نزدیک، در روز 16 مهر و در سالن سینمای روباز فرهنگسرای خاوران، برنامه اکران فیلم‌های کودک و نوجوان برای دانشآموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی، اعلام و اجرایی شود.
