اختلالات روانی، افسردگی و اضطراب، ناسازگاری کودکان و نوجوانان را نیز باید به‌این فهرست افزود. گویی امروزه مراکز مشاوره مشکلاتی را برطرف می‌کنند که پیش‌تر توسط دیگران انجام می‌شد؛ شاید هم برای شخصی‌کردن دوباره زندگی خودمان است که به سراغ مشاور می‌رویم.
در واقع ما از مراکز مشاوره این شناخت را داریم که مشکلاتمان را به جایی که فکر می‌کنیم گوش شنوایی برای شنیدن آنها هست و در آنجا افکار و احساساتمان را جدی می‌گیرند می‌بریم.
نقش مشاوره را براساس اهداف و ارزش‌هایش تعریف کرده‌اند. هدف مشاوره: فراهم‌آوردن محیطی است که مراجعان را به سوی زندگی پربارتر و ارضاکننده‌تر سوق بدهد. صداقت، احترام و بی‌طرفی نیز ارزش‌های اصلی مشاوره‌اند. مشاوران می‌گویند ما زمانی رابطه مشاوره‌ای را شروع می‌کنیم که در قالب توافقی دوجانبه از یک مشاور کمک بخواهیم. مشاوره به مردم کمک می‌کند توانایی‌هایی درونی‌شان را بشناسند و احساسات، افکار و معانی مهم خود را بیابند و در بحران‌ها مورد حمایت قرار گیرند و مشکلات حل‌نشده خودشان را با دقت بررسی کنند؛ یعنی تجارب دوران کودکی‌شان را یکدست و یکپارچه کنند و راه‌حل مشکلات را بیابند.
مشاوره صورت‌های مختلفی به خود می‌گیرد: انفرادی، زوجی، خانوادگی، گروهی و... از آنجا که فردگرایی شاخص زندگی شهری است و تامین نیازهای انسان شهرنشین نیز به‌تنهایی امکان‌پذیر نخواهد بود، سازمان‌های اجتماعی متکفل ارائه خدمات گوناگون به شهرنشینان شده‌اند و مراکز آموزشی، بهداشتی، درمانی و... نیز همگی در پاسخ به این نیازها ایجاد شده و توسعه یافته‌اند.
یکی از مسائل مبتلا‌به زندگی شهری نیاز بیش از پیش به خدمات راهنمایی و مشاوره است چراکه برای رویارویی با مسائل مختلف باید به دانش مقابله با آنها مسلح بود و کمتر اتفاق می‌افتد که افراد اجتماع همگی این آمادگی را داشته باشند.از زمانی که گراهام بل تلفن را اختراع کرد، روابط انسانی افراد نیز تغییر کرد، به طوری که دستگاه تلفن امکان ارتباط سریع‌تر را فراهم کرد؛ به‌خصوص از سال‌های 1905 به بعد تلفن به عنوان ابزاری برای مشورت مورد استفاده قرار گرفت و در همان سال انجمن پیشگیری از خودکشی و خط تلفنی پیشگیری از خودکشی در نیویورک و لس‌آنجلس تاسیس شد. در سال 1980 مراکز مشاوره تلفنی با تکیه بر فرایند مشاوره آغاز به کار کرد.
پیشینه مشاوره تلفنی در ایران نیز به سال 1371 برمی‌گردد. در این سال با راه‌اندازی اولین مرکز مشاوره تلفنی (صدای مشاور) با 2 خط و دو مشاور امکان خدمات‌رسانی به نیازمندان مشاوره فراهم شد. در سال1372 با افزایش 10خط تلفنی در تهران و راه‌اندازی مشاوره تلفنی در استان‌ها، این امکانات گسترش یافت. در سال1380 شماره تلفن صدای مشاور به رقم 148 تغییر یافت و سه‌رقمی شد.
با تجربه‌های مفید ناشی از عملکرد صدای مشاور و با توجه به تقاضاهای روزافزون در حوزه زندگی شهرنشینان، در سازمان‌هایی همچون آموزش و پرورش (ندای مشاوره 1375) و دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه تهران خط مشاوره تلفنی راه‌اندازی شد و خط پلیس مشاور با شماره 110 در اختیار شهروندان قرار گرفت. با راه‌اندازی خط احیای صداهای مشاور در سال 1381 امکانات بهتری برای مراجعان فراهم شد و اکنون صدای مشاور تهران با 25خط تلفن و حدود 50نفر مشاور با تحصیلات کارشناسی‌ارشد مشاوره و یا روانشناسی (عمومی، بالینی، تربیتی و کودکان استثنایی) به صورت پیمانی، قراردادی و شرکتی در سه نوبت کاری از 8صبح تا 22 زیر نظر سازمان بهزیستی کشور خدمت می‌کنند.
افزایش خطوط کمک‌رسانی همچون صدای مشاور نشانه آگاهی و نیاز مردم به کسب خدمات مشاوره‌ای و راهنمایی است. براساس مستندات، افراد بسیاری نیازمند خدمات مشاوره‌ای هستند اما به دلایل گوناگونی به این خدمات دسترسی ندارند.
از جمله، خدمات درمانی در همه مناطق کشور ارائه نمی‌شود. برخی از افراد به علت ترس از اینکه بیمار روانی خطاب شوند خود را از این خدمات محروم می‌کنند. در این حال گسترش روزافزون خدمات‌رسانی و مشاوره تلفنی و آمار و مستندات مربوط به شمار مراجعان و تماس‌گیرندگان، حاکی از سودمند بودن این خدمات برای مردم است. امروزه این خدمات (مشاوره تلفنی) نه‌تنها در ایران بلکه در جهان حائز اهمیت است.
انجمن مشاوره انگلیس، مشاوره تلفنی را یک ارتباط قراردادی و حرفه‌ای بین یک مشاور آموزش‌دیده و یک تماس گیرنده با رعایت اصول مشاوره‌ای از طریق تلفن می‌داند و آن را بسیار مفید ارزیابی کرده است. از نظر کارشناسان این انجمن، مشاوره تلفنی مداخله‌ای است که توسط یک مشاور مجرب در کار با تماس گیرندگان انجام می‌شود. هدف توانمندکردن تماس‌گیرنده در شناخت و آگاهی از شرایط و مشکلات خود و یافتن راه‌حل‌های مناسب و عملی توسط وی از طریق ارتباط مشاوره‌ای است.اهداف مشاوره تلفنی عبارتند از:
1) ارائه خدمات مشاوره‌ای و روانشناختی از طریق تلفن 2) کمک به تماس گیرنده برای شناخت مشکل، بررسی، تجزیه و تحلیل مشکل و همچنین تصمیم‌گیری و انتخاب راه‌حل مناسب 3) پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از طریق ارائه اطلاعات، توصیه‌ها و آگاهی‌دادن به تماس‌گیرنده 4) کمک به تماس‌گیرنده برای شناخت توانایی‌های خود، پذیرش تغییر نگرش و کاهش یا رفع مشکلات 5) آشناساختن تماس‌گیرنده با اصول و فرایند مشاوره و نتایج آن 6) ارجاع موارد خاص در صورت نیاز به مشاوره حضوری.
مزایای مشاوره تلفنی در این است که مشاور و تماس‌گیرنده هر دو ناشناخته می‌مانند و دسترسی سریع و فوری از هر نقطه از کشور به مشاوران و سرعت برقراری ارتباط عمیق از طریق تلفن فراهم است و از این طریق مراجعه‌کننده احساس امنیت بیشتری در بیان عواطف شخصی و احساسات خود دارد و این چنین رواج فرهنگ مشاوره صورت می‌پذیرد و افراد شاغل پرمشغله، افراد معلول و افراد کمرو و یا دچار ترس از حضور در اجتماع می‌توانند به مشاور دسترسی آسان‌تری داشته باشند. صرفه‌جویی در هزینه و زمان از دیگر مزایای این نوع مشاوره است.
در عین حال عدم رودررویی حضوری با تماس‌گیرندگان در حین مشاوره و عدم پیگیری وضعیت بهبود تماس‌گیرنده توسط مشاور و نبود امکان به‌کارگیری مهارت‌های ارتباط غیرکلامی، نظیر حالات چهره، وضع جسمانی، نشانه‌های ظاهری مشکل و قطع ارتباط در صورت بروز مشکلات فنی و مخابراتی از محدودیت‌های این نوع مشاوره است.
ورای مشکلات پیش‌گفته، مشاوران متخصص این رشته با کوله‌باری از تجربه‌های مفید و ارزنده، ذخایر مهم حوزه مشاوره در کشور ما را تشکیل می‌دهند.آنها آموخته‌اند در لحظه‌های بحرانی با فردی که در آستانه خودکشی تماس گرفته است، چگونه ارتباط برقرار کنند و سخن بگویند تا از التهاب وی بکاهند.
چگونه مادری را که از شدت خشم و هیجان، فرزندش را به دلیل کوتاهی در انجام تکالیف درسی به شدت تنبیه کرده و خود با وجدانی آسیب‌دیده در جست‌وجوی تسلی خاطر است، آرام‌کنند و شیوه‌های بهتری برای راهنمایی فرزندان به او بیاموزند. زنی را که به علت سوءظن‌های عمیق نسبت به شوهرش در آستانه روان‌پریشی قرار گرفته با چه شیوه‌ای به درست اندیشیدن برای شناخت بهتر و دقیق‌تر محمل‌های رفتاری همسرش آشنا کنند یا داغدیده‌ای را که در سوگ از دست رفتن عزیزش تاب و توان از کف داده و از زندگی رویگردان شده است، چگونه به آستانه امید و زندگی بازگردانند.
با این همه، آیا می‌توان مشاوران را سنگ صبوری پنداشت که خود فارغ از مشکلات گوناگونی باشند که به هر حال اجتناب‌ناپذیرند؟ بسیاری از روانشناسان، بر این باورند که التیام‌دهندگان اعم از پزشکان، مشاوران روانشناسی و... خود باید از پشتوانه‌ای در خور برخوردار باشند تا سالیان دراز به مثابه سنگ صبور، دیگران را التیام دهند و از فروپاشی زندگی در جامعه و خانواده جلوگیری کنند. به همین دلیل نیازهای مادی و امکانات زیستی‌شان باید به اندازه‌ای باشد که در آرامش روانی و آسایش نسبی باشند.
در صدر چنین نیازهایی برای مشاوران مراکز مشاوره روانی و بهزیستی، مهم‌تر است؛ از این رو سازوکارهای شغلی مشاوران باید پایدار و روبه توسعه باشد و در معرض تندبادهای موسمی جامعه قرار نگیرد. سال‌ها وقت صرف می‌شود تا یک کارشناس مشاوره پس از کسب تحصیلات اولیه در کوره تجربه و عمل آماده خدمت شود، نمی‌توان چنین نیرویی را با تعرفه‌های خدمتی رایج همچون قراردادی، پیمانی، شرکتی و... محک زد.
امنیت شغلی برای کارشناسان مشاوره باید در حد اعلا وجود داشته باشد و این حرفه به دلیل فرسایش دائمی روح و روان صاحب آن، به عنوان حرفه‌ای سخت و زیان‌آور شناخته شود تا همواره کادری مجهز، آماده و راضی از شغل خود در اختیار مراکز گوناگون مشاوره باشند.
امید است، این یادآوری موجز، رهگشای دستگاه‌های مسئول برای حفظ جایگاه شغلی کارشناسان مشاوره باشد تا در جامعه جوان ایران، امکانات بهتر و فراخ‌تری برای برون‌رفت از بیماری‌های روزافزون روحی و روانی که مبتلا به جوامع شهری ماست، فراهم شود.
