امنیت سفر درون شهری برای زنان از اهمیت بیشتری نسبت به امنیت برون شهری برخوردار است چرا که زنان معمولا در بیرون شهر با یکی از دوستان یا بستگانشان تردد میکنند. تهران مانند بسیاری از شهرها امن است به شرطی که شرایط این امنیت را خود فراهم و رعایت کنیم؛مثلا سوار شدن بهخودروی مسافربر غیررسمی در ساعات آخر روز شرایط ناامنی را فراهم میکند؛ البته این لزوما به این معنا نیست که حتما اتفاقی خواهد افتاد.
چند سالی است که زنان به حوزه تاکسیرانی هم وارد شدهاند و البته نه بهعنوان مدیر بلکه فرمان به دست، مسافران را جا به جا میکنند. مهمترین مشخصه این تاکسیها به گفته مشتریها امنیت و آرامشی است که از سوار شدن بهدست میآورند.حضور زنان بهعنوان رانندگان تاکسی علاوه بر امنیتی که به همراه میآورد باعث حضور زنان در عرصههای اجتماعی میشود.
در جامعهای که مشارکت زنان در زمینه اشتغال و فعالیتهای اقتصادی بیشتر باشد، رفاه اجتماعی نیز بیشتر خواهد بود، زیرا مشارکت زنان در بازار کار، موجب افزایش سطح تولید و افزایش درآمد سرانه کل جامعه میشود.دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران تحقیقی با عنوان بررسی نظرات مشترکان و رانندگان تاکسی بیسیم بانوان و شهروندان تهرانی در زمینه تاکسی بیسیم بانوان انجام داده است که نتایج آن در زیر میآید.
از مجموع سه جامعه آماری این پژوهش (1818 نفر)، 8/68درصد افراد پاسخگو را زنان و 1/31درصد را مردان تشکیل دادهاند. براساس اطلاعات به دست آمده متأهلین با 9/70درصد نسبت به مجردین (6/21درصد) سهم زیادی از جامعه نمونه را تشکیل دادهاند.
براساس دادههای این تحقیق میتوان گفت بیش از نیمی از بانوان (1/51درصد) از رفتار و همکاری رانندگان تاکسی بانوان راضی بودهاند و فقط 7دهم درصد از بانوان اظهار عدمرضایت کردهاند.
بخش عمده زنان (2/84درصد) از نحوه رانندگی و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط بانوان رضایت دارند. با توجه به اینکه یکی از عوامل موفقیت رانندگان تاکسی در کارشان شناخت مسیرها و تسلط راننده به مسیر است، بیش از دوسوم بانوان تهرانی (8/65درصد) گفتهاند رانندگان تسلط مناسبی به مسیر دارند.
بیش از نیمی (2/52درصد) از پاسخگویان در مورد میزان اطمینانبخش بودن سیستم امنیتی تاکسی بانوان (سامانه کنترل و ردیاب خودرو بهصورت بیسیم)رضایت دارند. اکثریت بانوان مورد مطالعه (8/97درصد) نیز رعایت شئونات اخلاقی توسط رانندگان این تاکسیها را به میزان خوب ارزیابی کردهاند.
اکثریت بانوان تهرانی (8/88درصد) در مورد شاخص کلی خدماتی که تاکسی بیسیم بانوان ارائه میدهد اظهار رضایت داشتهاند.
در ادامه گزارش، نگرش بانوان استفادهکننده درباره این تاکسیها سنجیده شده است. 3/98درصد زنان گفتند که با ایجاد این تاکسیها خانمها با آرامش بیشتری میتوانند در سطح شهر تردد کنند.
اغلب بانوان (7/93درصد) معتقدند تاکسی بیسیم بانوان چون رانندگان آن زن است از امنیت بیشتری نسبت به سایر تاکسیها برخوردار است، به عبارت دیگر زمانی که خودشان میخواهند سفر درون شهری داشته باشند تاکسی بانوان را امنتر تلقی میکنند.
از سوی دیگر بیش از دوسوم بانوان (2/73درصد) معتقدند رانندگان زن، نرخ مصوب تاکسیرانی را رعایت میکنند و تنها 4/10درصد از آنها با این موضوع مخالفاند.
آنها در مورد میزان نیاز بانوان به در نظر گرفتن تاکسی مخصوص آنان گفتهاند که با توجه به اینکه بانوان درصدی از جمعیت کل کشور را بهخود اختصاص دادهاند این امر طلب میکند در بخشهای مختلفی از مسائل شهری از جمله حوزه حملونقل درون شهری امکاناتی برای آنان در نظر گرفته شود.
حدود 90 درصد بانوان تاکید کردهاند که استفاده از تاکسی بیسیم بانوان باعث میشود مزاحمت احتمالی رانندگان مرد کمتر شود.
بر همین اساس 4/84درصد بانوان استفادهکننده از این تاکسیها گفتهاند که به افزایش تعداد تاکسیهای مخصوص آنها بسیار نیاز است.
ابتدای شروع به کار تاکسیهای بانوان عدهای بر این عقیده بودند که این تاکسیها گام دیگری است برای تفکیک جنسیتی در عرصههای عمومی شهر. این اقدام نیز مانند زمانی که اتوبوسها و مترو را به زنانه و مردانه تفکیک کردند موافقان و مخالفان زیادی داشت اما راهاندازی این تاکسیها پاسخ به رفتاری است که در جامعه وجود دارد.
یکی از کسانی که از این تاکسیها استفاده میکند در این باره میگوید: تاکسی زنان این امکان را به من میدهد تا با خیال راحتتری در شهر رفتوآمد کنم. اگر این تاکسیها بهصورت گردشی هم در سطح شهر تردد میکردند بهتر میشد. هر بار که قرار است سوار تاکسی شوم حساب کتاب میکنم الان چه کسی در تاکسی نشسته است،زن است یا مرد، صندلی جلو بنشینم یا عقب و... .
یکی از مشکلات استفاده از تاکسیهای عمومی در تهران، انواع مختلف مزاحمتهایی است که معمولا زنان از سوی سرنشینان مرد، با آن مواجه میشوند. وجود تاکسیهای مخصوص زنان ممکن است کمک کند تا اینگونه مزاحمتها کمتر شود.
در بخش دیگری از این تحقیق نگرش شهروندان تهرانی درخصوص تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی نظیر پارکها، اتوبوسها، مترو و تاکسی و در تمامی فضاهای عمومی مورد سنجش قرار گرفته است.
آنها در مورد تفکیک جنسیتی در تاکسی، اتوبوس و مترو نظر مساعدی دارند اما در مورد تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی مانند پارکها معتقدند که نباید این کار فراگیر شود، البته ناگفته نماند که 31درصد از آنها گفتهاند که موافق این ایده هستند.
چرا تاکسی بانوان؟
مهمترین دلایل استفاده زنان از این تاکسیها بهترتیب امنیت، راحتتر بودن با راننده خانم و اطمینان از وی است. عدمامنیت و شلوغی وسایل نقلیه عمومی مهمترین مشکل زنان در استفاده از وسایل نقلیه عمومی است.
از سوی دیگر زنان تاکسیران هم دلایل خود را برای ورود به این شغل عنوان کردهاند.
بیش از نیمی از رانندگان تاکسی بیسیم بانوان (7/60درصد) قبل از شغل فعلی شاغل بودهاند اما این رانندگان بهترتیب علاقه به شغل رانندگی (8/34درصد)، نیاز مالی (5/12درصد) و استقلال کاری (6/11درصد) را از دلایل انتخاب این شغل عنوان کردهاند. 2/68 درصد رانندگان بر این باورند که شغل رانندگی برای بانوان مناسب است. اغلب بانوان بهترتیب در ساعت 6 الی 10، 15 الی 18 و... تقاضای استفاده از تاکسی بیسیم بانوان را دارند. قسمت شمالی تهران و سپس شرق تهران بهترتیب بیشترین مسافران تاکسی بیسیم بانوان را تشکیل میدهند.
در این تحقیق لیستی از پیشنهادهای ارائه شده توسط پاسخگویان تهیه شده است که شامل افزایش تعداد تاکسیها، شناسایی بهتر مسیر، ورود همسران به داخل تاکسی، شبانهروزیشدن، سرویسدهی به مسیرهای نزدیک، آموزش فنی به رانندگان، راهاندازی مسیرهای خطی، ایجاد مسیرهای خارج از تهران و رفع مشکل سوخت خودروها میشود.