به‌عنوان یکی از مصوبات سومین سفر استانی هیات دولت باعث شد تا تقریبا تمامی نخبگان و مردم استان فارس و شهروندان شیرازی واکنش‌هایی در این مورد از خود نشان دهند و اکنون به‌عنوان مهمترین چالش سفر هیات دولت به استان فارس قرار گرفته است.
اطلاق عنوان پایتخت فرهنگی به شهر شیراز، اندیشه‌ای در ذهن مدیران فرهنگی شیراز بوده است که براساس داشته‌ها و به امید بایسته‌ها، به‌عنوان راهبرد توسعه فرهنگی مطرح شد و از سال 1378 تاکنون با برگزاری مراسم و نشست‌های مختلف ملی و بین‌المللی و نیز ایجاد ارتباطات فرهنگی در شیراز، این عنوان را برای خود ثبت کرده است.
نکته جالب اینکه رئیس‌جمهور پیشین کشورمان در زمان تصدی این سمت لقب پایتخت فرهنگی را به استان فارس داد و از آن روز تقریبا همه ایرانیان این موضوع را باور داشتند که قرار داشتن شهر شیراز در مسیر جاده شاهی در دوران تمدن هخامنشی و ساسانی،
وجود مکتب ادبی شیراز به رهبری سعدی شیرازی و ادامه آن توسط دیگر شاعر نامدار ایران‌زمین ازجمله حافظ شیرازی، وجود مکتب فلسفی شیراز در قرن هفتم تا دهم با وجود فلاسفه‌ای همچون قطب‌الدین شیرازی، ملاصدرا سیدشریف جرجانی و... و نیز مکتب عرفانی شیراز و وجود عرفایی چون محمدبن خفیف شیرازی(شیخ کبیر)، ابومحمد روزبهان بقلی، شاه‌داعی و... و همچنین به‌وجود آمدن مکتب هنری شیراز با محوریت نقاشی، خوشنویسی و معماری، وجود باغ‌ها، مساجد تاریخی و خانه‌های قدیمی که نشان از هنر معماران شیرازی دارند، داشتن قرآن‌نگاران برجسته‌ای چون میرزا کوچک وصال شیرازی، نصیر شیرازی، محمدکاتب‌شیرازی... و البته وجود بقاع متبرکه‌ای مانند بقعه احمدبن موسی(شاهچراغ)... و نیز علمای بزرگی چون شیخ مفید، ابوحیان توحیدی شیرازی، شیخ کبیر آیت‌الله میرزای شیرازی، آیت‌الله بهاء‌الدین محلاتی رادر تاریخ پر رمز و راز خود ثبت کرده است.
زمانی که اندیشه نامگذاری روزی به نام سعدی و روزی به نام حافظ توسط نخبگان شیرازی مطرح شد، در تقویم ایران روزهای فرهنگی وجود نداشتند.
این اندیشه در سال 1376 مطرح شد و به میمنت همین ابتکار بود که اکنون 16 روز فرهنگی با نام بزرگان دین، ادب و عرفان در تقویم رسمی کشور ثبت شده است. علاوه بر این، شیراز نخستین شهر کشور است که روزی به نام آن ثبت شده است و هر ساله در آن برنامه‌های ویژه‌ای به‌عنوان روز شیراز برگزار می‌شود.
در بهمن‌ماه سال 1385، محمدرضا رضازاده، استاندار وقت فارس در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، خواستار تصویب عنوان پایتخت فرهنگی ایران برای شیراز در شورای عالی انقلاب فرهنگی
می‌شود. او در نامه خود می‌نویسد: پیشنهاد این عنوان برای شیراز با توجه به زمینه مساعد و مناسبی که در شیراز وجود دارد، برای توجه جدی به فعالیت‌های فرهنگی در این شهر و پیشگیری از تمرکزگرایی بیمارگونه‌ای است که هم‌اکنون شهر تهران را به حالت انفجار رسانده است.
وی در ادامه نامه خود با بیان اینکه عنوان پایتخت فرهنگی، عنوانی است که سال‌ها به شیراز اطلاق شده، مستندات لازم برای روشن کردن جایگاه فرهنگی شهر شیراز رابه‌طور کاملا فشرده ارائه کرده و یادآور شده است :همه این ویژگی‌ها زمینه‌های مساعدی را در شیراز فراهم می‌آورند، تا بتوانیم فعالیت‌های فرهنگی کشور را در آن متمرکز کنیم و از این مکان به تولید فکر و فرهنگ برای سراسر کشور بپردازیم.
پس از پایان سفر اول رئیس‌جمهور به فارس و شیراز، جمعی از سفرای خارجی مقیم پایتخت به مناسبت یکصدمین سال تأسیس شهرداری شیراز، به این شهر سفر کردند و عنوان کردند،
اگر کسی به ایران بیاید و به شیراز سفر نکند، بهتر است که به ایران نیاید. کریستین تئو دوراسکو، سفیر وقت رومانی در ایران نیز با بیان اینکه بین اصفهان و شهر تاش در رومانی روابط خواهرخواندگی وجود دارد، گفت: برای شیراز دشوار است که برنامه‌ای مشابه داشته باشیم چرا که شیراز شهر عظیمی است و ما باید خیلی تلاش کنیم که در رومانی همتای معتبری برای شیراز پیدا کنیم.
دکتر هربرت هونزویتس، سفیر وقت آلمان در ایران نیز وقتی در مقابل این پرسش قرار گرفت که کدام شهر ایران را برای پایتخت فرهنگی آن مناسب می‌بینید، گفت: شیراز و اصفهان معروف‌ترین شهرهای ایران هستند، اما برای اینکه بخواهید شیراز را به‌عنوان پایتخت فرهنگی معرفی کنید، نیاز به یک مؤسسه خیلی قوی دارید که این شهر را در آسیا بیشتر بشناساند.
شاید وقتی شورای اسلامی شهر اصفهان در یکصدونودویکمین جلسه خود با نامگذاری این شهر به‌عنوان پایتخت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موافقت کرد، باز هم کمتر کسی گمان می‌برد، این مصوبه در سفر سوم رئیس‌جمهور به اصفهان نهایی شود و از سوی دولتمردان بدون هیچ مطالعه‌ای در پیشینه این لقب رسما اصفهان به‌عنوان پایتخت فرهنگی ایران اسلامی معرفی شود.
انتخاب نصف جهان به‌عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی، در واقع مهر پایانی بود بر تلاش 10 ساله برخی مدیران شیرازی که می‌خواستند شیراز را براساس داشته‌ها و به امید بایسته‌ها، پایتخت فرهنگی ایران‌زمین نامگذاری کنند.
