آشنایی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

تفکر اداره هماهنگ امور آموزش کشور در سال ۱۲۸۸ در قالب تصویب قانون مربوط به تأسیس وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه متجلی شد.

در سال ۱۳۰۰ قانون شورای عالی معارف به تصویب رسید که این قانون نقطه عطفی در تاریخ تشکیلات وزارت معارف به شمار می‌رفت.

بر اساس این قانون شورا با هدف توسعه دوایر علوم و اشاعه معارف و فنون و رفع نقائص تحصیلات علمی و فنی دایر گردید.

به تدریج مدارس عالی مختلف از دستگاه‌های اجرایی مربوط منتزع شده و زیر نظارت وزارت معارف در آمدند.

کلیه امور مربوط به تحصیلات، اساسنامه، نظامنامه و دیگر مسائل مربوط به موسسات آموزش عالی در شورای عالی معارف مورد بحث و برررسی قرار می‌گرفت و تصمیمات شورا لازم الاجرا بود.

از آن پس الفاظ دانشکده به مفهوم هر شعبه از مدارس عالی و دانشگاه به مفهوم مجموع شعب عالیه برای نخستین‌بار در قانون تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی معرفی گردید. آشنایی با پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران | آشنایی با پژوهشکده مطالعات راهبردی | آشنایی با شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری | آشنایی با دانشگاه‌های ایران |

با تصویب قانون اجازه تأسیس دانشگاه در تهران (۱۳۱۳) دانشگاه به عنوان مرکز ثقل آموزش عالی ایران شناخته شد.

در سال ۱۳۱۹ وزارت معارف به علت سنگینی وظایف به دو وزارتخانه جدید با نام‌های جدی تقسیم شد: وزارت پیشه و هنر و وزارت فرهنگ.

کلیه وظایف مربوط به آموزش و حتی آموزش عالی به عهده وزارتخانه جدید به نام فرهنگ گذاشته شد.

در ادامه توسعه روز افزون مراکز آموزشی بالاتر از سطح متوسطه و در جهت تفکیک آموزش عالی از آموزش متوسطه و ابتدایی در سال ۱۳۴۴ شورای مرکزی دانشگاه‌ها، به منظور رسیدگی به امور دانشگاه‌های ایران و کلیه موسسات آموزش عالی و ایجاد هماهنگی بین آنها تشکیل شد.

با توجه به اهمیت و نقش آموزش عالی و نیز تنوع و گستردگی آموزش‌های عالی و تخصصی، در بهمن سال ۱۳۴۶ یعنی دو سال پس از تصویب قانون تأسیس شورای مرکزی دانشگاه‌ها، قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی به تصویب رسید.

به این ترتیب نهاد ویژه دولتی برای حل مسائل فرهنگی و علمی نظام آموزش عالی کشور به طور مجزا به وجود آمد تا برای تحقق اهداف زیر آغاز به کار کند:

• صدور اجازه تأسیس و توسعه موسسات آموزش عالی و نظارت بر آنها
• تعیین هدفهای  علمی و تحقیقاتی و  آموزشی و تنظیم برنامه های لازم
• توسعه و ترویج علوم و فنون از طریق ایجاد یا تجهیز مراکز تحقیقاتی و علمی و تشویق و ارشاد پژوهشهای جمعی و فردی
• تعیین خط مشی آموزش کشور و تمرکز برنامه ریزی در امر آموزش ملی و اعزام دانشجویان به خارج از کشور

با تصویب این قانون کلیه وظایف و اختیارات وزارت آموزش و پرورش در شورای مرکزی دانشگاه‌ها و هیأتهای امنا به وزارت علوم و آموزش عالی محول گردید.

استقلال آموزش عالی از آموزش و پرورش به دلیل توسعه تشکیلات و سازمانها و لزوم توجه بیشتر به تربیت نیروی انسانی برای اداره این گونه تشکیلات صورت گرفت.

در سال ۵۸-۵۷ که آخرین سال قبل از وقوع انقلاب اسلامی است جمعا" ۱۷۵۶۷۵ دانشجو و ۹۰۹۸ کادر اموزشی تمام وقت در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور مشغول به تحصیل و آموزش بوده اند.

آموزش عالی پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در اسفند ماه ۱۳۵۷ با تغییر در سازمان و تشکیلات، مجددا" دو وزارتخانه فرهنگ و هنر و علوم و آموزش عالی در یکدیگر ادغام شده و با نام وزارت فرهنگ و آموزش عالی به انجام امور پرداخت.

به دنبال آن، طرح ادغام موسسات آموزش عالی به مورد اجرا گذاشته شد و به موجب آن: ۵۳ دانشگاه، دانشکده و موسسه آموزش عالی در قالب ۴ مجتمع دانشگاهی فنی و مهندسی، ادبیات و علوم انسانی، علوم اداری و بازرگانی و هنر سازماندهی شدند.

پس از انقلاب فرهنگی بر اساس تصمیم شورای انقلای اسلامی با تعطیلی موسسات آموزش عالی در سال ۱۳۵۹، حضرت امام خمینی(ره) به تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی فرمان دادند، در این فرمان به ستاد مزبور مسئولیت داده شده بود که از افراد صاحبنظر و متعهد، استادان مسلمان و دانشجویان متعهد و با ایمان و دیگر قشر های تحصیلکرده و مومن به جمهوری اسلامی دعوت نمایند تا شورایی تشکیل دهند و در زمینه برنامه‌ریزی رشته‌های مختلف و خط مشی فرهنگی آینده دانشگاها براساس فرهنگ ایلامی و انتخاب و آماده ساختن استادان شایسته متعهد و آگاه و دیگر امور مربوط به انقلاب آموزشی اسلامی اقدام نمایند.

به این ترتیب ستاد انقلاب فرهنگی با تشکیل کمیته‌های برنامه‌ریزی در شعب مختلف علوم آغاز به کار کرد.

در آبان ۱۳۶۱ با تشکیل شورایی، مقدمات بازگشایی و نو گشایی موسسات آموزش عالی فراهم آمد و به این ترتیب بازگشایی موسسات آموزش عالی در دو مرحله انجام شد.

در سال ۱۳۶۴ به فرمان حضرت امام (ره) شورای عالی انقلاب فرهنگی متشکل از سران سه قوه، نخست وزیر، وزرای فرهنگ و آموزش عالی، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعضای شورای ستاد انقلاب فرهنگی و جمعی از دانشگاهیان تشکیل گردید که در ادامه کار ستاد انقلاب فرهنگی، به سیاستگذاری در امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی بپردازد.

وزیران فرهنگ و آموزش عالی (علوم، تحقیقات و فناوری)
 

۱- علی شریعتمداری (۱۳۹۵–۱۳۰۲)   ۳ اسفند ۱۳۵۷ تا ۸ مهر ۱۳۵۸   
۲- حسن حبیبی (۱۳۹۱–۱۳۱۵)   ۸ مهر ۱۳۵۸ تا  ۱۹ شهریور ۱۳۵۹  
۳- حسن عارفی (زادهٔ ۱۳۱۵)  ۱۹ شهریور ۱۳۵۹  تا  ۲۶ مرداد ۱۳۶۰   
۴- محمدعلی نجفی (زادهٔ ۱۳۳۰)  ۲۶ مرداد ۱۳۶۰  تا   ۲۳ مرداد ۱۳۶۳  
۵-  ایرج فاضل (زادهٔ ۱۳۱۸)  ۲۹ مرداد ۱۳۶۳  تا  ۶ آبان ۱۳۶۴  
۶- محمد فرهادی (زادهٔ ۱۳۲۸)  ۶ آبان ۱۳۶۴  تا  ۷ شهریور ۱۳۶۸    
۷- مصطفی معین (زادهٔ ۱۳۳۰)   ۷ شهریور ۱۳۶۸  تا  ۲۵ مرداد ۱۳۷۲   
۸- محمدرضا هاشمی گلپایگانی (زادهٔ ۱۳۲۵)    ۲۵ مرداد ۱۳۷۲  تا   ۲۹ مرداد ۱۳۷۶ 
۹- جعفر توفیقی (زادهٔ ۱۳۳۴)   ۱۶ مهر ۱۳۸۲ تا  ۲ شهریور ۱۳۸۴   
۱۰- محمدمهدی زاهدی (زادهٔ ۱۳۳۳)  ۲ شهریور ۱۳۸۴  تا  ۱۲ شهریور ۱۳۸۸  
۱۱-  کامران دانشجو (زادهٔ ۱۳۳۶) ۱۲ شهریور ۱۳۸۸  تا  ۲۶ مرداد ۱۳۹۲   
۱۲- رضا فرجی‌دانا (زادهٔ ۱۳۳۹)  ۵ آبان ۱۳۹۲  تا  ۲۹ مرداد ۱۳۹۳    
۱۳-  منصور غلامی (زادهٔ ۱۳۳۲)  ۷ آبان ۱۳۹۶  تا  ۳ شهریور ۱۴۰۰    
۱۴- محمدعلی زلفی‌گل (زادهٔ ۱۳۴۵)  ۳ شهریور ۱۴۰۰ تاکنون

آخرین بروزرسانی  Dec ۳, ۲۰۲۳ - یکشنبه ۱۲ آذر ۱۴۰۲