تا جایی که گاه از آنها به علوم غریبه تعبیر می‌شود. در این میان علم طب که میراث انبیای الهی و حکمای فرزانه از خداوند شافی، حکیم و محیی است، در اختیار ابنای بشر قرار گرفته و از این خزان بی‌نصیب نمانده است.
طب سنتی ازجمله علومی است که با وجود سرچشمه‌های زلال و سابقه دیرینه و کوله‌باری از تجربیات آموزنده، در پشت پرده‌های سیاه و شوم تکنولوژی جدید به دست فراموشی سپرده شده است. گویی اراده‌هایی نامبارک قصد داشته‌اند تا آن‌را راهی موزه‌های تاریخ علوم کنند.
همه ما با ناراحتی، بیماری و مرگ روبه‌رو بوده و خواهیم بود. برای رفع این مسائل شیوه‌های مختلفی را پیش‌رو داریم اما بهترین روش درمانی کدام است؟
اگرچه هرکس روش درمانی خود را طبق الگو و درکش از هستی انتخاب می‌کند، ولی مسلم است که همواره به‌دنبال مؤثرترین، سریع‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و کم‌عارضه‌ترین راه برای درمان می‌گردیم.
امروزه روش‌های گوناگونی برای درمان وجود دارند که محققان تنوع آنها را بیش از150 روش ذکر می‌کنند. طب غربی به پشتوانه قدرت اقتصادی و مافیای رسانه‌ای که در اختیار دارد، توانسته است طی 2 قرن اخیر تمام توجهات را به سوی خود منحرف کرده و اقبال کاذبی را ایجاد کند.
زیر سایه سنگین این طب، سایر مکاتب درمانی با وجود سابقه تاریخی بعضاً چندین هزار ساله، کماکان با صفت طب مکمل، جانشین و یا آلترناتیو شناخته می‌شوند.خوشبختانه طی دهه‌های اخیر به دلایل گوناگون اقبال مردم دنیا به سوی طب غیررایج روز به روز در حال افزایش است و این مسئله در کشور ما نیز مصداق دارد.
در میان شاخه‌های گوناگون طب غیررایج، طب سنتی ایران با سابقه‌ای حدود 10 هزار سال همچنان بر تارک علوم دنیا می‌درخشد. این مکتب، دانشی است آمیخته با هنر، فراست و ذخیره‌ای است گرد آمده از اهالی حکمت ایران‌زمین که با محک تجربه در طول سالیان حیات بشر آزموده شده است؛
مکتبی که در دوران طلایی شکوفایی تمدن اسلامی و ایرانی و با طلوع ستارگان پرفروغ تاریخ علم، عقلانیت و توسعه یافت و اکنون نیز توانایی حل بسیاری از معضلات علمی در عرصه بهداشت، پیشگیری، تشخیص و درمان را دارد. این مکتب، انسان را فقط از بعد مادی نمی‌نگرد بلکه به ابعاد دیگر وجود او به‌عنوان خلیفه الهی نیز توجه دارد.
در این دیدگاه، حفظ سلامتی بر درمان مقدم است و توجه به روش زندگی اعم از هوای سالم، تغذیه صحیح، فعالیت کافی، استراحت متعادل و تعادل حالات روحی و روانی، شعار طب سنتی ایران است.
طب سنتی ایران یک مکتب کامل، پویا، علمی و با مبانی فکری آزموده شده است که جهان هستی را به‌عنوان آفریده خالق حکیم و علیم و براساس نظام احسن می‌نگرد و پزشک را به خاطر احاطه و تسلطی که قبل از پزشکی باید به علوم مختلف داشته باشد تا درک صحیحی از جهان پیدا کند، حکیم نامیده است.
خصوصیات و ویژگی‌های طب سنتی ایران
الف) ذاتی بودن: این طب از قبل، سیستم بهداشتی و درمانی مردم بوده و قابل پذیرش است زیرا جزئی از فرهنگ مردم محسوب می‌شود و توسعه آن احترام به فرهنگ و میراث مردم است.
ب) کل‌نگر بودن: یعنی انسان را طیفی وسیع و از جنبه‌های گوناگون می‌نگرد و سلامتی را نتیجه تعادل و توازن در سیستم‌های مختلف احاطه‌کننده انسان می‌داند.
ج) قابل اجرا بودن: این طب از بهترین راه‌ها برای رسیدن به پوشش بهداشتی برای همه مردم است. این روش در همه جا و با حداقل امکانات و کمترین هزینه قابل اجراست.
د) محدودیت کمتر: با توجه به فلسفه طب سنتی ایران، این مکتب فاقد محدودیت‌های رایج طب غربی است. البته این به معنای درمان همه بیماری‌ها به این روش نیست.
ارائه اصول و روش برای زندگی سالم و صحیح، توجه به اخلاق و معنویت، رویکرد خاص به‌نحوی که هیچ دردی بی‌علت نیست، شروع درمان با روش‌های کم‌ضرر و ارزان‌تر، توجه به کاهش هزینه درمان، رابطه دلسوزانه بین طبیب و بیمار، سعی در کاهش عوارض بیماری به‌نحوی که مزمن نشود، تقدم پیشگیری بر درمان، توجه به‌علت اصلی بیماری و نه سعی در رفع علائم آن، انسان را جزئی از طبیعت دانستن و درمان وی را در همان طبیعت‌جست‌وجو کردن، توجه به قدرت خالق که حکیم و علیم است و طبیب و شافی واقعی اوست، درد و درمان همه از اوست و پزشک واسطه فیض و شفاست و بسیاری دیگر، از خصوصیات این مکتب فاخر است.
همه اینها در حالی است که معایب درمان‌های رایج از جمله ناتوانی در رفع بسیاری از معضلات بهداشتی، محدودیت‌های طیف درمان، عوارض داروها و اعمال جراحی، هزینه‌های سرسام‌آور و در بسیاری از موارد، غیرضروری یا بی‌نتیجه، رابطه منفعلانه بیمار و پزشک، درمان‌های سطحی و غیر ریشه‌ای، وابستگی بیمار و پزشک به سیاست‌های تجاری ناسالم و بعضا مغرضانه و آلوده، عدم‌مشارکت بیمار در درمان و دور شدن طب از اصل و طبیعت انسان و محیط، به بی‌اعتمادی بیشتر مردم به سیستم درمانی غربی منجر شده و رویگردانی آنها از این روش، آمار شکایات رو به افزایش، افزایش آمار بیماری‌های ناشناخته، صعب‌العلاج و مرگ و میرها و همچنین اقبال آنها به روش‌های دیگر درمان از جمله طب سنتی ایران، گواهی بر این مدعاست.
تاسیس رشته طب سنتی، افزایش داروسازی‌های سنتی و افزایش تعداد تولیدات گیاهی، تحقیقات و مقالات فراوان در این رابطه و توجه به امر کشت و استفاده از داروهای گیاهی نوید آینده‌ای درخشان در امر بهداشت و درمان را می‌دهد. امید است با این حرکت مبارک هر روز گامی در جهت استقلال و آزادی واقعی برداریم و خود را از زیر سایه سنگین طب غربی و شیمیایی که جز وابستگی، ارمغانی ندارد، خارج کنیم؛ زیرا تا در درمان مستقل نشویم، بیان استقلال و آزادی، شعاری بیش نخواهد بود.
دکتر مهدی شعبانی
