البته این مهم در شرایطی محقق خواهد شد که تنها بندر اقیانوسی ایران علاوه بر ساخت اسکله، موجشکن، ترمینال و غیره به شبکه ریلی نیز دسترسی پیدا کند. اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی کشور، یکی از برنامههای اصلی دولت بوده تا گذرگاه شرق به غرب تکمیل شود؛ برنامهای که تاکنون عملیاتی نشده است.
حمیدرضا پشنگ، نماینده مردم خاش در مجلس با اشاره به موقعیت جغرافیایی بندر چابهار میگوید: با توسعه محور شرق، دسترسی به بازار کشورهای آسیای میانه مسلم خواهد بود؛ اما تاخیر در اجرای برنامههای توسعهای موجب شده تا بندر گوادر پاکستان که دارای موقعیت مشابه بندر چابهار است، سرمایه چین را برای ساخت و توسعه جذب کرده و با سرعت پیش برود.
وی معتقد است که هر چه طرح بندر چابهار و ایجاد شبکه ریلی برای اتصال به زاهدان کند پیش میرود، بندر گوادر با سرعت در حال پیشروی است و درصورتی که ایران به فعالیت هایش سرعت ندهد، بازارها را از دست خواهد داد و دیگر فرصتی برای بازاریابی باقی نمیماند.
به گفته پشنگ، با گذشت 10 سال از شروع طرح، هنوز تکمیل جاده ترانزیتی آن یک سال دیگر زمان نیاز دارد.قرارگاه خاتمالانبیا از سال 84 ادامه فعالیتها و تکمیل طرح را برعهده گرفت و همان زمان قراردادهایی نیز به امضا رسید.
پیشبینی اولیه برای انجام تمامی فعالیتهای بندری 345 میلیون دلار بود. تامین منابع این طرح قرار بود بهصورت فاینانس توسط کشورهای اروپایی انجام شود، اما این ارتباط مالی و قول و قرارها دوامی نیاورد و ایران ماند و طرحی که کشورهای اروپایی حاضر به آوردن سرمایههایشان در آن براساس تعهدات پیشین نبودند.
عباس میرزایی، مدیر طرح بندر چابهار، مهمترین دلیل این عقبگرد را دلایل سیاسی میداند که موجب شد کشورها و بانکهایی که در ابتدا مشتاق سرمایهگذاری بودند،با وقت کشیهای بسیار، در نهایت انصراف خود را از ادامه همکاری اعلام کنند.
وی میگوید: اکنون برای تامین منابع به دنبال موسسات اعتباری هستیم که توان سرمایهگذاری در این طرح را داشته باشند.میرزایی با بیان اینکه توافقاتی با یک سرمایهگذار صورت گرفته است، میافزاید: منابع مالی قرار است از طریق یک فرد و از خارج از کشور وارد و سرمایهگذاری انجام شود؛
اما با توجه به مشکلات پیش رو برای ورود و انتقال اعتبارات مالی، امیدواریم ظرف یک یا دو ماه آینده مسائل موجود رفع شده و راه برای سرمایهگذاری و ادامه فعالیت هموار شود.
در شرایطی که پشنگ معتقد است این طرح بهرغم داشتن اعتبارات سفر مقام معظم رهبری و همچنین اعتبارات سفرهای اول و دوم هیات دولت، همچنان از برنامههای پیشبینی شده عقب است ، دلیل آن را مدیریت ضعیف در هماهنگ کردن ظرفیتهای موجود و اعتبارات میداند. میرزایی میزان اعتبارات هزینه شده را بیش از آن میداند که به طرح تخصیص یافته است.
مدیر طرح بندر چابهار اعلام میکند که در مرحله اول، 56 میلیون دلار هزینه این طرح شد که این میزان سهم آورده کارفرما بوده و 60 درصد کارهای پیرامونی بندر و ساخت موجشکنها انجام شد.
وی با بیان اینکه مطالعات مهندسی طرح نیز انجام شده است، تصریح میکند که بودجه و اعتبارات دولتی برای تکمیل این طرح کافی نیست.به گفته میرزایی، تا کنون قرارگاه خاتم الانبیا 5/18 میلیارد تومان بودجه دولتی دریافت کرده، اما به میزان 30 میلیارد تومان در طرح هزینه و سرمایهگذاری کرده است.
مدیر طرح بندر چابهار، درخصوص استفاده از حساب ذخیره ارزی، اظهار میدارد: پیشنهاد برداشت از این حساب برای تکمیل طرح ارائه شده، اما بهدلیل آن که منابع این حساب باید در بخش صنعت و اشتغال زایی هزینه شود، برداشت از آن بسیار سخت است.
وی تصریح میکند که سازمان بنادر و کشتیرانی سعی دارد تا از طریق اعتبارات داخلی و فروش اوراق مشارکت خارجی، بخشی از هزینههای این طرح را تامین کند.
وی با اشاره به موضوع جابهجایی مرجانهای دریایی بهعنوان یکی از موضوعات زیستمحیطی که در اجرای طرح تاخیر ایجاد کرده است، میگوید: با ایجاد مزرعهای به شیوهای کاملا علمی و بهروز تمامی مرجانها به آن مزرعه منتقل شدند.میرزایی تاکید میکند که سرعت بخشیدن به اجرای طرح ضروری است تا ایران بتواند سهمی از بازارهای آسیای میانه را کسب کند.