دکترمرضیه وحید دستجردی افزود: غربالگری زنان در مرحله برنامه‌ریزی است و از سوی دیگر برای سلامت زنان باردار، پوکی استخوان و سایر بخش‌های مرتبط با زنان برنامه‌هایی نیز در نظر گرفته شده است.
این اظهارات وزیر بهداشت در مورد غربالگری سرطان در زنان در حالی است که به گفته کارشناسان، سرطان دهانه رحم سالانه جان دست‌کم 290 هزار زن را در سراسر جهان می‌گیرد. در کشورهای توسعه یافته نیز این سرطان در رده هفتمین سرطان زنان قرار می‌گیرد.
البته سرطان‌های سینه، ریه، روده، رحم، تخمدان و سرطان‌های سیستم لنفاوی جلوتر از این سرطان هستند ولی در کشور ما سرطان گردن رحم شایع‌تر است و از قضا در خانم‌هایی که سطح اقتصادی و سواد پایین‌تری دارند، دیده می‌شود.
اکثر مرگ و میرهای ناشی از این بیماری نیز در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد؛ فقط به این دلیل که مناطق محروم فاقد مراکز آزمایشگاهی برای غربالگری این بیماری هستند و آگاهی نسبت به راه‌های شناسایی آن ندارند.
با این اوصاف اهمیت سرطان دهانه رحم در این است که درصورت تشخیص در مراحل ابتدایی، کاملا قابل درمان است؛ چون در کشورهای پیشرفته با غربالگری توانسته‌اند مرگ و میر این بیماری را به حداقل برسانند.
دکتر فاطمه قائم مقامی، فوق تخصص سرطان شناسی زنان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با این توضیح که پایین‌ترین و در دسترس‌ترین قسمت رحم گردن یا دهانه رحم است، به همشهری می‌گوید: ثابت شده سرطان گردن رحم یک بیماری مقاربتی است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی منتقل می‌شود. اگرچه زمینه ایمونولوژیک فرد نیز در بروز این بیماری مؤثر است ولی در 90 درصد موارد عامل ایجاد‌کننده این بیماری ویروس پاپیلومای انسانی است.
چه کسانی بیشتر در معرض آلودگی هستند؟
«زنانی که تعدد ازدواج دارند و یا همسرانشان تعدد ازدواج داشته‌اند یا کسانی که در سنین پایین‌تری ازدواج می‌کنند، در ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستند. همچنین معمولا تعدد حاملگی‌ها و اعتیاد به سیگار فرد را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد.»
دکتر قائم‌مقامی با اشاره به این عبارات ادامه می‌دهد: ظاهرا این سرطان تا مراحل پیشرفته علامتی ایجاد نمی‌کند. برای همین باید برنامه‌های غربالگری اجرا کرد؛ یعنی برنامه‌هایی که با آنها در میان همه آدم‌های ظاهرا سالم، کسانی را که در معرض خطرند یا در مراحل اولیه بیماری هستند، تشخیص داد.
به گفته وی، غربالگری این بیماران به این صورت است که معمولا خانم‌ها بعد از ازدواج از سن
21 سالگی، سالی یک‌بار باید تحت آزمایش سلول‌شناسی دهانه رحم به نام «پاپ اسمیر» قرار بگیرند. وقتی که این تست 3بار انجام شد و منفی بود فواصل آن را می‌توان طولانی‌تر کرد یعنی 2 تا 3 سال یک‌بار آن را انجام داد.
اما سؤال این است که آیا واقعا دردسر انجام این تست به فوایدش می‌ارزد؟
به گفته این فوق تخصص سرطان‌شناسی زنان ارزش این تست برای تشخیص سرطان دهانه رحم این است که این سرطان یک دوره طولانی دارد؛ یعنی ابتدا از یکسری تغییرات سلولی شروع می‌شود و 10 سال طول می‌کشد تا اینکه این تغییرات به یک سرطان مهاجم تبدیل شود،بنابراین اگر خانمی در این مراحل مورد آزمایش قرار گیرد،
به راحتی می‌توان در مراحل اولیه، بیماری را تشخیص داد و با درمان‌های ساده‌تری که به‌صورت تخریب به وسیله لیزر و یا برداشتن مخاط دهانه رحم به وسیله چاقوست، آن بیماری را کاملا از بین برد.
دکتر قائم مقامی در پاسخ به این سؤال که آیا این کارها تاثیری هم در طول عمر فرد مبتلا به سرطان دارد؟ می‌گوید: اگر غربالگری به‌درستی انجام نشود، بیماری به مراحل پیشرفته خواهد رسید و طول عمر بیمار کاهش خواهد یافت؛
چون این تومور به‌طور موضعی در لگن پیشرفت می‌کند و روی مجاری ادراری اثر فشاری می‌گذارد و اکثرا این بیماران به‌علت اورمی یعنی افزایش اوره خون و اختلال در کارکرد کلیه جان خود را از دست می‌دهند تا مسئله خونریزی. گاهی نیز در مراحل پیشرفته سوراخ شدگی مثانه و روده ایجاد می‌شود و اختلال در دفع ادرار به‌وجود می‌آید.
بیماری زنان مسن
به گفته کارشناسان، سرطان دهانه رحم بیشتر در خانم‌های مسن تظاهر می‌کند؛ به‌دلیل اینکه خانم‌های مسن بعد از سن باروری دیگر مراجعه پزشکی نمی‌کنند، درحالی‌که حداکثر سن شروع سرطان تهاجمی گردن رحم 55 سالگی است.
برای همین هر 6 ماه یک‌بار انجام آزمایش‌های پاپ اسمیر لازم است ولی ظاهرا به جز
پاپ اسمیر روش تشخیصی دیگری هم برای سرطان دهانه رحم وجود دارد.
دکتر قائم‌مقامی در توضیح این روش‌ها خاطرنشان می‌کند: به جز تست پاپ اسمیر روش‌های تشخیصی دیگری هم هست مثل دیدن دهانه رحم به وسیله یک میکروسکوپ سه بعدی که به آن کولپوسکوپی می‌گویند.
وقتی که سلول‌های غیرطبیعی در تست پاپ اسمیر دیده شدند، صلاح است که فرد با این میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد.تست دیگر نیز برای تشخیص این سرطان تست ویروسی است که در آن آنتی‌ژن ویروس مورد بررسی قرار می‌گیرد.
با این حال، به عقیده عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، امروزه بیشتر تست ویروسی استفاده می‌شود؛ چون به‌نظر می‌رسد دقت این تست در تشخیص این بیماری بیشتر از تست‌های پاپ اسمیر است ولی فقط نوع اولیه آن در چند آزمایشگاه در ایران انجام می‌شود و نوع پیشرفته‌تر آن هنوز وارد کشور نشده است.
