دکتر محمد سادات کچویی، رئیس اداره نظارت بر درمان و ارزشیابی مراکز درمانی وزارت بهداشت با اعلام این مطلب افزود: در اجلاس اخیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی (EMRO) هر یک از اعضا ملزم شدند تا طرح ایمنی بیمار را در یکی از بیمارستان‌های کشور خود به اجرا در آورند اما جمهوری اسلامی ایران این طرح را به‌طور همزمان در 10 بیمارستان اجرا می‌کند.
وی افزود: علاوه بر این، فعالیت‌های اطلاع رسانی، آموزشی مربوط به ارتقای شاخص‌های ایمنی بیمار در 200 بیمارستان دیگر کشور نیز به اجرا درمی‌آید. سادات کچوئی، وجود خطاهای پزشکی را یک واقعیت تلخ در نظام سلامت دنیا عنوان کرد و گفت: اجرای طرح ایمنی بیمار، بستر علمی لازم جهت سنجش آمار و برنامه‌ریزی برای کاهش این قبیل خطاها را فراهم خواهد کرد.
رئیس اداره نظارت بر درمان کشور در بخش دیگری از سخنان خود از تدوین شاخص‌های ملی ایمنی بیمار خبر داد و افزود: این شاخص‌ها به‌صورت بومی و به‌منظور ارزیابی کیفیت خدمات برای هر بیمارستان طراحی می‌شود.
هزینه عفونت‌های بیمارستانی
آلودگی محیط و بالابودن ریسک عفونت‌های بیمارستانی صرف‌نظر از مشکلات هزینه‌ای از مهم‌ترین دلایل واهمه بیماران در مراجعه به مراکز درمانی است. براساس آمارهای غیررسمی سالانه 12 تا 14 میلیارد تومان هزینه در کشور صرف عفونت‌های بیمارستانی می‌شود.
این در حالی است که در کشور هنوز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی‌ای وجود دارند که به شکل بسیار بدوی و ابتدایی به ضدعفونی وسایل خود می‌پردازند.بنابراین رعایت اصول بهداشتی و ضدعفونی توسط پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان در بخش‌های مختلف بیمارستان به‌خصوص بخش‌هایی که امکان عفونت در آن بالاست مثل اتاق‌های عمل، ICU، CCU، دیالیز و زایشگاه‌ها که شرایط خاص دارند و بیمارانی با شرایط ویژه و ضعف سیستم ایمنی قرار دارند،
بسیار حائز اهمیت است.امروزه عفونت‌های بیمارستانی روز به‌روز اهمیت بیشتری یافته و نظام سلامت کشورها را به چالش فرا می‌خوانند. در این میان بیمارستان‌ها به‌عنوان مراکز درمانی از جمله مکان‌های دارای خطر بالقوه ابتلا به بیماری‌های‌عفونی محسوب می‌شوند.
افزایش بیمارستان‌ها،ظهوربیماری‌های بازپدید و نوپدید، افزایش روزافزون مقاومت‌های میکروبی و نیاز به خدمات متنوع پزشکی، بروز عفونت‌های ناشی از خدمات درمانی را اجتناب ناپذیر می‌سازد.بنابراین هدف کلی در کنترل عفونت‌های بیمارستانی کاهش و به حداقل رساندن عفونت‌ها تا حد ممکن است که علاوه بر مرگ و میر و ایجاد عوارض با افزایش مدت بستری موجب افزایش قابل توجه هزینه خدمات درمانی شده و در نهایت سبب نارضایتی گیرندگان خدمت می‌شود.
دکتر محسن زهرایی درخصوص کنترل عفونت‌های بیمارستانی گفت:سلامت بیمار از‌جمله مباحث مهم است ومعمولا بیماران از مراجعه به مراکز درمانی و بستری شدن واهمه دارند، علاوه بر آنکه مشکلات هزینه‌ای یکی از دلایل واهمه بیماران به مراکز درمانی است.
مطالعاتی در خارج از کشور انجام شده که نشان داده محیط بیمارستان نیز از محیط‌های با ریسک بالاست؛ بنابراین در کنار تلاش‌های انجام شده در جهت سلامت بیمار، باید بتوان محیط امنی برای بیمار ایجاد کرد.
وی، عفونت‌های ناشی از مراقبت‌های بهداشتی درمانی را از جمله مباحث مطرح در بیمارستان‌ها عنوان کرد و افزود: طی سال‌های گذشته در جهت کاهش شیوع عفونت‌های بیمارستانی تلاش‌های زیادی صورت گرفته است که تشکیل کمیته‌های کنترل عفونت بیمارستانی در سطح دانشگاه‌ها، اختصاص ردیفی سازمانی به‌عنوان پست اختصاصی پرستار کنترل عفونت در مراکز بیمارستانی، تشکیل تیم‌های کنترل عفونت و حضور و فعالیت کمیته‌های کنترل عفونت بیمارستانی در فرم‌های ارزشیابی سالانه بیمارستان‌ها از‌جمله این اقدامات است.
دکتر زهرایی با تأکید بر لزوم برخوردار بودن از اعداد آماری به‌منظور بررسی فعالیت‌ها در زمینه کنترل عفونت‌های بیمارستانی، ادامه داد: جای چنین آماری در کشور ما خالی است.اما در مجموع حدود 850 بیمارستان در کشور وجود دارد که سالانه حدود 6 میلیون بیمار روی حدود 110 هزار تخت بیمارستانی بستری می‌شوند و مدت اقامت‌شان در بیمارستان به‌طور متوسط حدود 3-2 روز است.
طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت میزان بروز عفونت بیمارستانی برای کشورهای مختلف بین 5 تا 25 درصد است. تخمین زده می‌شود که میزان عفونت‌های بیمارستانی در کشور حدود 8درصد باشد. دکتر زهرایی با اشاره به اجرای طرحی در 100 بیمارستان کشور به‌منظور بررسی میزان عفونت‌های بیمارستانی، ادامه داد: ایمنی تزریقات نیز یکی از اصول مهم است. بر این اساس چندین سال است که در ایران بحث استفاده از سرنگ‌های چند بار مصرف منسوخ شده است.
بخش‌های کودکان
براساس مطالعات انجام شده، در بخش NICU و در بخش کودکان، عفونت Blood Stream Infection شایع‌ترین عفونت است که معمولا عفونت‌های بسیار شدیدی هستند.اما در دیگر گروه‌های سنی، عفونت‌ها متفاوت می‌شوند. در سنین بالای 65 سال نیز عفونت ادراری شایع است. در مجموع در بخش‌های مختلف بیمارستانی شیوع عفونت‌های مختلف متفاوت است.
این چنین اطلاعاتی برای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری بسیار مؤثر است. دکتر زهرایی با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد میزان بروز عفونت‌ها در گروه‌های سنی کودکان و سالمندان بالاتر از دیگر گروه‌های سنی باشد، ادامه داد: بنابراین در ارائه خدمات به این گروه‌ها باید احتیاط بیشتری کرد تا به عفونت ثانویه در بیمارستان مبتلا نشوند.
دکتر زهرایی با اشاره به بحث گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی در مراکز بیمارستانی در سطح کشور، افزود: براساس مطالعه‌ای در ژنو دلایلی مانند خشکی دست، فراهم نبودن امکانات شست‌وشوی دست، نبودن حوله و نیاز داشتن به دستمال‌های یکبار مصرف و نبود نیروی کافی از جمله دلایل پایین بودن رعایت بهداشت دست در مراکز درمانی است.
در این مطالعه بهترین عملکرد را پرستاران داشته و پزشکان رفتار ضعیف‌تری در بهداشت دست داشته‌اند. بنابراین رعایت بهداشت دست در موقعیت‌های مختلف باید مورد تشویق قرار گیرد.
کنترل عفونت‌ها
عفونت‌های ادراری به‌علت مناسب نبودن روش‌های ضدعفونی در هنگام قرار دادن سوند و کافی نبودن مراقبت در هنگام گذاشتن سوند ایجاد می‌شود و مسئله ایجاد عفونت نه تنها باعث افزایش میزان مرگ و میر شده بلکه منجر به افزایش هزینه‌ها نیز می‌شود.
با افزایش پیچیدگی مراقبت‌های پزشکی و افزایش تعداد بیمارانی که به عمل تهویه مکانیکی و پیوند اعضا نیاز دارند، حساسیت آنها به عفونت بیشتر شده و بالطبع نیاز به رعایت اصول خاص جهت کنترل عفونت‌هاست.
خیلی از عوامل احتمال بروز همه عفونت‌های بیمارستانی را افزایش می‌دهند مانند: تشدید بیماری، تضعیف سیستم ایمنی، افزایش سن، سوء تغذیه و اعمال جراحی و از طرفی عوامل دیگری هم هستند که باعث بروز عفونت‌های خاص می‌شوند به‌عنوان مثال تهویه مکانیکی خصوصاً احتمال پنومونی را افزایش می‌دهد. همچنین در بیماران بستری در بخش ICU شدت بیماری نقش مهمی در احتمال بروز عفونت بیمارستانی دارد.
