بررسی روندهای جهانی در مقوله حکمرانی اینترنت

به گزارش همشهری‌آنلاین؛ پیمان سعادت در این سخنرانی که یکشنبه 21 اسفند 90 از سوی مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا در دانشکده مطالعات جهان برگزار شد ابتدا بحث حکمرانی چیست را در فرایندهای مرتبط با اینترنت تشریح کرد و به نقش آی پی‌ها؛ نام‌های دامنه و سیزده روت سرور به عنوان منابع حیاتی پرداخت و در اشاره به دیدگاه مدافع وضعیت کنونی گفت این دیدگاه بر این باور است که سیستم فعلی  از جنبه حفظ تداوم امنیت در اینترنت خوب کار می‌کند و  با روش‌های سنتی حکمرانی که در اتحادیه بین‌المللی ارتباطات دوربرد حاکم است نمی‌شود آیکان را مدیریت کرد و بالاخره اینکه آیکان حکمرانی نمی‌کند و صرفا به اداره اینترنت می‌پردازد.

وی در عین حال به دیدگاه‌های آلترناتیو در این زمینه نیز پرداخت و خاطر نشان کرد که از دیدگاه معتقدان به تغییر - در برابر دیدگاه معتقد به تداوم- سیستم فعلی فاقد مشروعیت است و چون مشروعیت ندارد شکننده است و از دیگر سو حاکمیت قوانین امریکا بر نهادی که رفتارش پیامدهای بین‌المللی دارد صحیح نیست.

سعادت در عین حال با اشاره به برخی از فرازهای مصوبات اجلاس‌های سران جهان درباره جامعه اطلاعاتی دایر بر اینترنت به مثابه یک امکان بین‌المللی؛ چندجانبه‌گی، شفاف و دموکراتیک بودن؛ این موارد را نیز از جمله موارد مورد استناد دیدگاه‌های آلترناتیو قلمداد کرد و  تخصیص عادلانه منابع و چندزبانی بودن را از زمینه‌های نیل مجامع بین‌المللی به سوی گروه کاری حکمرانی اینترنت در اجلاس سران جامعه اطلاعاتی خواند.

وی سپس به نگاه کشورها و قطب‌های بین‌المللی نسبت به حاکمیت اینترنت و تسلط دولت آمریکا  بر آیکان؛ صحبت کرد.

در این راستا سعادت به تلاش‌های کشورهای رو به توسعه و نیز منتقدان به وضعیت کنونی حکمرانی اینترنت اشاره  و سپس  4 مدل پیشنهادی برای حکمرانی اینترنت توسط گروه کاری حکمرانی اینترنت را تشریح کرد:

شورای جهانی اینترنت (GIC) مدل پیشنهادی و اصلاح شده کشورهای در حال توسعه بود.

کمیته دولتی مشورتی (GAC) مدل دیگری بود که کمیته دولتی را برای نظارت بر آیکان پیشنهاد می‌کرد

مدل شورای بین‌المللی اینترنت (ICC) بود که از سوی کشورهای اروپایی پیشنهاد شده بود

و مدل چهارم شورای جهانی خط مشی اینترنت (GIPC) بودکه در واقع مدل اصلاح شده کشورهای رو به توسعه بود

سعادت سپس به مصالحه مطروحه در قبال حکمرانی اینترنت در بندهای 72 تا 82 در سند دستور جلسه تونس اشاره کرد که طبق آن از طرف گروه کشورهای در حال توسعه  روند افزایش همکاری (enhanced cooperation) و از طرف کمپ آمریکا فروم حکمرانی اینترنت (IGF) پیشنهاد شد.

سعات سپس گفت فروم مورد نظر آمریکا از سال 2006 به بعد هر سال برگزار شده است و در این فروم صرفا در خصوص مسائل مربوط به حکمرانی اینترنت گفت‌و‌گو و گفتگو می‌شود اما اصول اولیه پیگیری نشده و تصمیمی هم گرفته نمی‌شود و از دیگر سو دیدگاه مبتنی بر افزایش همکاری هم به حاشیه رانده شده اما کشورهای روبه توسعه و از جمله برزیل؛ هند و آفریقای جنوبی (IBSA) تلاش می‌کنند این روند را دوباره احیا کنند.

کارشناس عرصه حکمرانی اینترنت در ادامه این نشست گفت از سازمان ملل انتظار معجزه نباید داشت و باید نگاه واقع‌بینانه به آن داشت.

وی افزود باید دانست که حتی در  نهادهایی نظیر سازمان ملل هم روابط مبتنی بر قدرت وجود دارد اما نباید به خاطر محدودیت‌هایش آن را رها کرد و توجه داشت که در هر حال کارهای باارزشی هم در این چارچوب می‌توان انجام داد.

سخنران این نشست تخصصی همچنین گفت در سال 2014 اجلاس مرور ده ساله نشست جامعه اطلاعاتی برگزار می‌شود که فرآیند آماده سازی آن از 2011 شروع شده و در 2012 اوج می‌گیرد.

سعادت مطرح کرد اینترنت منبع ثروت، قدرت و نفوذ است و به همین دلیل بر سر حکمرانی اینترنت بحث و چالش وجود دارد.

آرزوها در این زمینه این است که یا آیکان ملی زدایی (Denationalization) و از دولت امریکا مستقل شود و یا اینکه به‌گونه‌ای بین‌المللی(Internationalization) شود که مورد قبول سایر کشورها قرار گیرد.

او گفت: مقوله حکمرانی اینترنت به سیاست‌های حساس (high politics issue ) مربوط می‌شود و مشمول سیاست مبتنی بر قدرت است. از طرفی هم آن قدر راهبردی و حساس است که کسی حاضر نیست در این حکمرانی با دیگران یعنی با کشورهای رو به توسعه؛ کشورهای توسعه یافته و یا با سازمان ملل شریک شود. اما ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم یک حرکت بسیار کند به سوی نظام چندجانبه در حکمرانی اینترنت را شروع  کنیم و پیش ببریم.