اردیبهشت در باغ نگارستان

مثلاً در اين روزهاي زيبا مي‌توانيد به باغ‌موزه‌ها برويد و از ديدن باغ‌هاي زيباي ايراني لذت ببريد. ما اين بار به باغ‌موزه‌ي نگارستان مي‌رويم.

اين باغ و بنا يكي از قديمي‌ترين بناهاي تهران است كه در سال 1222 هجري قمري به دستور فتحعلي شاه قاجار به سبك كلاه‌فرنگي‌ساخته شده است.

بناي قديمي باغ، سرنوشت و داستان‌هايي طولاني پشت سر گذاشته است. این باغ به این علت نگارستان نامیده شده که در یکی از اتاق‌های عمارت آن تعداد زیادی تابلو نقاشی (اغلب پرتره) به نمایش درآمده بود. این تابلوها به‌دست هنرمندانی چون میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش و عبدالله‌خان نقاش‌باشی کشیده شده‌ بود.

اتفاق‌هاي تاریخی متعددی در این باغ رخ داده که برخی از آن‌ها عبارتند از تاج‌گذاري محمدشاه، كشته شدن میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام فراهاني، وزیر محمدشاه، در زیرزمین عمارت دلگشا، تأسيس نخستین مدرسه‌ي فلاحت(كشاورزي) در زمان مظفرالدین‌شاه، تأسيس مدرسه‌ي صنایع مستظرفه در زمان وزارت ابراهیم حکیم‌الملک و به ریاست کمال‌الملک در سال 1334 هجری قمری (1295هجری خورشیدی) در عمارت حوض‌خانه و هم‌چنين انتخاب اين مكان به‌عنوان محل دایمی دارالمعلمین و دانش‌سرای عالی در سال 1307هجری خورشیدی.

اولین فرهنگستان ایران در سال 1314هجری خورشیدی هم در اتاق شورای دانش‌سرا در اين باغ شکل گرفت. جالب است بدانيد در آن زمان پروين اعتصامي، شاعر بزرگ، به‌عنوان مدير كتاب‌خانه‌ي دانشكده‌ي ادبيات مدتي در اين باغ كار كرده است.

دو عمارت عالی باغ، عمارت دلگشا و تالار قلمدان نام دارند. اتاق‌هایی با درهای چوبی و دو تالار بزرگ در دو طرف ساختمان مرکزی این باغ وجود دارد. این باغ دارای اتاق‌هاي متعدد، چهار تالار، کتاب‌خانه با چهار سالن و ۶۰۰ متر زیربناست. تالارها با آینه‌کاری، نقوش طلایی و چلچراغ‌های باارزش مزین شده‌است.

در موزه‌ي كمال‌الملك نقاشي‌هاي كمال‌الملك و نسل اول و دوم شاگردانش را مي‌بينيم. هنرمندانی که آثارشان در این مجموعه گرد آمده عبارتند از: ابوالحسن صدیقی، آرشاک، اسکندر مستغنی، اسماعیل آشتیانی، جعفر پتگر، جمشید امینی، حسنعلی وزیری، حسین شیخ، حسینعلی مؤیدپردازی و... در اين موزه مي‌توان با آثار و قدم‌هاي نخست نقاشي پيشرو ايران آشنا شد.

در بخشي از باغ نگارستان هم نمايشگاهي از كارهاي سوسن قائم‌مقام برپاست كه كودكان و نوجوانان را در حالت‌هاي شاد به‌تصوير كشيده است. خود او مي‌گويد: «متأسفانه فضاهاي نمايشگاه‌ها و كارهايي كه مي‌بينيم بسيار غمگين است و من مي‌خواستم به فضاي كودكان نزديك شوم و با تكنيك‌هاي خودم آن‌ها را در تصاوير شاد نشان دهم.»

اين هنرمند با تركيب مينياتور، نقاشي و گرافيك كار مي‌كند. سوسن قائم‌مقام در كارنامه‌ي خود تجربه‌ي فعاليت روزنامه‌نگاري و گرافيك مطبوعاتي را نيز دارد. او هم‌زمان با نمايشگاهش در اين باغ براي كودكان و نوجوانان كلاس آموزش نقاشي گذاشته است. 

آب‌نماهاي زيبا، درختان و گلدان‌هاي متنوع و شمعداني‌ها فضاي خوشايندي به باغ‌موزه مي‌دهند. مي‌توانيد در اين موزه مجسمه‌ي فردوسي را هم ببينيد. اين مجسمه به‌دست هنرمند فرانسوي به نام «لورنزی» در سال 1313 هجري خورشیدی ساخته شده است. داستانش اين است كه در فرانسه 410 نفر از دانشجویان ایرانی هر کدام چند فرانک روی هم گذاشتند و مجسمه‌ای از فردوسی ساختند و به ایران فرستادند.

اين باغ موزه بخش‌هاي مختلفي دارد مثل مجموعه‌ي مجسمه‌هاي مینیاتورهای مردم‌شناسی جهانگیر ارجمند كه در بهمن‌ 1391 آن‌را به باغ نگارستان دانشگاه تهران اهدا كرد. در موزه‌ي مرحوم روح‌الاميني، مردم‌شناس، با مجموعه‌ي عكس‌هاي ايشان از كاشت و برداشت گندم و توليد نان آشنا مي‌شويم.

فضاي بي‌نظير باغ را نمي‌توان فراموش كرد. حوض‌هاي ستاره‌اي، حوض مستطيل پر از ماهي‌هاي قرمز، نيلوفران آبي و صداي پرنده‌هايي كه در اين باغ زيبا روزگار سپري مي‌كنند بي‌نظير است.

اين باغ در ميدان بهارستان، خيابان دانش‌سرا قرار دارد و البته دوشنبه‌ها تعطيل است.