پزشک دوچرخه: آنفلوآنزای پرندگان

پرسش نوجوان: این روزها خیلی درباره آنفلوآنزای پرندگان می‌شنویم. مادرم هم برای خوردن گوشت مرغ و تخم‌مرغ مقررات خاصی وضع کرده است. لطفاً کمی درباره این بیماری و راه‌های انتقال و پیشگیری آن برایم بنویسید!
مریم - ع از تهران

پاسخ پزشک: آنفلوآنزای مرغی یک بیماری حاد تنفسی است که باعث مرگ‌ومیر تعداد زیادی پرنده و به‌دنبال آن زیان‌های فراوانی می‌شود. اولین مورد ابتلای انسان به آنفلوآنزای مرغی در سال 1997 در هنگ‌کنگ رخ داد. عامل بیماری چند نوع ویروس است که از طریق پرنده به انسان منتقل می‌شوند.

انتقال ویروس در پرندگان

مخزن طبیعی این ویروس در طبیعت، اردک‌های وحشی هستند. در این پرندگان علایم بیماری ظاهر نمی‌شود، اما قادرند ویروس را در محیط اطراف خود پخش کنند.

مرغ و خروس بیشتر از دیگر پرنده‌ها به بیماری آنفلوآنزای پرندگان مبتلا می‌شوند. ویروس در ترشحات بدن، خصوصاً بزاق، ترشحات بینی و مدفوع پرندگان به مقدار زیاد وجود دارد. پرندگان مستعد در صورت تماس با مکان‌های آغشته به فضولات آلوده به این بیماری مبتلا می‌شوند.

لوازم و اشیای آلوده، غذاها، قفسه‌ها، لباس‌ها و به‌ویژه کفش‌های کارگران مرغداری، کامیون مخصوص حمل پرندگان و... می‌توانند عامل انتقال ویروس از محلی به محل دیگر باشند.

انتقال ویروس به انسان

اکثر موارد ابتلا به این بیماری در بین انسان‌ها در نتیجه تماس نزدیک و طولانی‌مدت افراد با پرنده‌های بیمار یا مکان‌های آلوده است.

تماس نزدیک شامل نگه‌داری و بازی با پرندگان، سر بریدن پرنده، کندن پر، از بین‌بردن بقایای جسد پرندگان، تمیز و ضدعفونی‌کردن محل زندگی پرندگان، کار در مرغداری و یا فروش پرنده در بازارهای فروش زنده پرندگان است.

البته انتقال ویروس از پرنده به انسان از راه‌های فوق خیلی هم شایع نیست. تا به حال هیچ مدرکی دال بر اینکه خوردن گوشت و تخم‌مرغ پرندگان مبتلا، خصوصاً گوشت و تخم‌مرغ کاملاً پخته شده پرندگان باعث انتقال بیماری شده باشد، به دست نیامده است.

علایم بالینی

در بیشتر موارد علایم اولیه بیماری، تب بالاتر از 38درجه سانتی‌گراد و بیماری شبه آنفلوآنزای به همراه علایم ناشی از درگیری راه‌های تحتانی دستگاه تفسی است؛ یعنی در اکثر بیماران تب، سردرد، درد عضلانی، سرفه و خلط از علایم اولیه بیماری است.

در درصد کمی از موارد آبریزش بینی و گلودرد و هم‌چنین تورم و آبریزش از چشم‌ها نیز ممکن ا‌ست دیده شود.

گاهی درگیری دستگاه تنفسی که در ابتدا با سرفه و خلط خود را نشان می‌دهد پیشرفت کرده و نارسایی شدید تنفسی را به دنبال دارد و منجر به مرگ می‌شود.

راه‌های پیشگیری

معدوم‌کردن سریع کلیه پرندگان بیمار و ضدعفونی‌کردن مرغداری‌ها. خودداری از مصرف غذاهای تهیه‌شده از گوشت پرندگان با طبخ ناکافی.

توصیه می‌شود در شرایطی که دربارة این بیماری هشدار داده می شود مرغ را به‌صورت آب‌پز مصرف کرده و از خوردن آن به صورت جوجه‌کباب پرهیز کنید. در صورت تماس دست با گوشت پرندگان و... حتماً دست‌های خود را با آب و صابون خوب بشویید.