همشهری آنلاین - پریسا نوری: ادر «آشپزی با مامان» که روزهای چهارشنبه و پنجشنبه حوالی ساعت ۲۱ روانه آنتن می‌شود، دو گروه شرکت‌کننده به اتفاق مادران خود برای طبخ غذای اصیل ایرانی با هم رقابت می‌کنند و در جریان این رقابت خاطرات زیبایی ثبت می‌شود. در یک صبح پاییزی راهی لوکیشن این برنامه شدیم تا ببینیم در پشت صحنه این برنامه تلویزیونی چه می‌گذرد؟
پخت کباب عربی و تبوله
دکور برنامه که در سومین سوله مجموعه چهل‌سرا طراحی شده، شامل ۲ آشپزخانه شبیه همه آشپزخانه‌هایی است که در آنها از کابینت و یخچال و گاز و قابلمه و ظروف سرو غذا تا انواع مواداولیه برای پخت‌وپز دیده می‌شود. هر آشپزخانه در اختیار یک گروه شرکت‌کننده قرار گرفته تا به‌صورت جدا و مستقل از گروه دیگر آشپزی کند. شرکت‌کنندگان که دو مادر و دو دختر نوجوان هستند، با کلاه‌های آشپزی و پیشبندهای زرد و قرمز در آشپزخانه‌ها منتظر شروع برنامه هستند. کارگردان، تهیه‌کننده و سایر عوامل صحنه پشت دوربین جای گرفته‌اند. چند دقیقه تا شروع مسابقه مانده که لاله صبوری مجری برنامه وارد دکور می‌شود و با روی باز با شرکت‌کنندگان خوش و بش و احوالپرسی می‌کند. با اعلام کارگردان، ضبط شروع و شرکت‌کننده‌ها که حالا به نام گروه زرد و قرمز خوانده می‌شوند، با مواد غذایی که از قبل آماده کرده و در اختیارشان گذاشته شده، مشغول آشپزی می‌شوند. در جایگاه تماشاگران که دوطرف دکور برنامه تعبیه شده خانواده و همراهان شرکت‌کننده‌ها با دقت روال مسابقه را دنبال می‌کنند. در خلال آشپزی، کارشناس و مجری به شرکت‌کننده‌ها سر می‌زنند تا علاوه بر نظارت و داوری، درصورت لزوم توصیه و راهنمایی‌های لازم را گوشزد کنند. غذای پیشنهادی کارشناس «کباب عربی» و قرار است همراه با پیش غذایی به نام «تبوله» سرو شود. جو پشت صحنه آرام است و رقابت در فضایی با نشاط و دوستانه برگزار می‌شود.
برای برد و باخت نیامدیم
شرکت‌کننده‌ها ۲۰ دقیقه برای پخت غذا فرصت دارند. در گروه زرد «نازنین فاطمه» درحالی‌که پیداست کمی استرس دارد، طرز پخت این کباب را در اینترنت جست‌وجو می‌کند. مادر درحالی‌که سعی دارد دخترش را به آرامش دعوت‌کند، می‌گوید: «درست است که این غذا را تا به حال درست نکرده‌ایم، اما نگران نباش طرز تهیه‌اش خیلی شبیه کباب تابه‌ای خودمان است. مطمئنم خوش‌طعم می‌شود.» کمی دورتر پدر خانواده همراه دختر کوچکش از جایگاه تماشاگران مشغول تماشای تلاش همسر و فرزندش است. در آن سوی دکور مسابقه، «محدثه» هم همراه مادرش در تکاپوی پخت کباب عربی است. مادر رو به کارشناس می‌گوید: «من این غذا را قبلا بدون بادمجان پخته بودم، ولی ظاهرا امروز قرار است بادمجان هم به ترکیبات اضافه کنیم.» او درحالی‌که آشپزی دخترش را زیرنظر دارد، درباره چگونگی حضورش در مسابقه می‌گوید: «به‌خاطر علاقه دخترم به آشپزی به شماره‌ای که در زیرنویس برنامه اعلام کرده بودند، پیامک دادم و در کمال تعجب ۲ روز بعد از طرف برنامه تماس گرفته و دعوت شدیم.» فرصت مسابقه تمام‌شده و شرکت‌کننده‌ها تقریبا همزمان غذا را در ظرف سرو کرده و روی میز می‌گذارند. داور و مجری غذاها را می‌چشند و با اختلاف امتیاز بسیار کمی گروه قرمز را برنده اعلام می‌کنند. مادر نازنین فاطمه می‌گوید: «از اینکه برنده نشدیم، اصلا ناراحت نیستم چون برای برد و باخت نیامده بودیم، فقط خواستیم کنار هم یک خاطره خوش بسازیم.»
طبخ غذاهای فراموش‌شده
در خلال ضبط ۲ بخش از برنامه از «ملاحت کامیار» کارشناس آشپزی و محقق غذاهای ایرانی که خانم‌مجری را در برنامه همراهی می‌کند درباره انتخاب غذای مورد رقابت می‌پرسیم. او با بیان اینکه غذاها با توجه به فصل انتخاب می‌شوند، می‌گوید: «معیارمان انتخاب غذاهای اصیل ایرانی است که خواص بسیاری دارند ولی چون پختشان رایج نیست، به مرور به فراموشی سپرده شده‌اند ازجمله کدوپلو، آش گشنیز، اسفناج پلو و متنجن که نوعی خورشت مربوط به دوره صفویه است.» این کارشناس با بیان اینکه یکی از اهداف برنامه بالابردن تنوع غذایی سفره خانوارها با آموزش غذاهای غنی، به صرفه، اصیل و فراموش‌شده ایرانی است، می‌افزاید: «تلاشمان این است که با نگاهی به سفره ایرانی غذاهایی مطرح شوند که با حداقل قیمت تهیه می‌شود از این‌رو خیلی وقت‌ها قارچ و مرغ را جایگزین گوشت قرمز می‌کنیم یا از آب‌قلم برای پخت استفاده می‌کنیم.» کامیار که همراه مجری غذاهای طبخ شده را داوری می‌کند، درباره معیار قضاوت می‌گوید: «استفاده بهینه از مواد مصرفی و ظروف پخت وپز، پختن غذا به اندازه تعداد نفرات، رعایت اصول پخت‌وپز، بهداشت کار، طعم غذای طبخ شده و از همه مهم‌تر ارتباط محترمانه و صمیمانه با مادر ازجمله فاکتورهایی هستند که در امتیاز گرفتن شرکت‌کنندگان مؤثرند.»
ساختار مسابقه بر پایه تکریم مادرهاست
در مدت ضبط برنامه، علیرضا خوش‌بیان، تهیه‌کننده درحالی‌که بین اتاق کار و محل برگزاری مسابقه در رفت‌وآمد است، همه‌چیز را زیرنظر دارد. او درباره تفاوت این فصل از مسابقه با سری‌های قبلی می‌گوید: «در فصل چهارم برنامه سعی کردیم غذاهایی را که ساده‌تر و سریع‌تر و ارزان‌تر تهیه می‌شوند آموزش بدهیم.» او با بیان اینکه محور و رویکرد مسابقه تکریم مادرهاست ادامه می‌دهد: «از همان ابتدا ساختار مسابقه برمبنای حفظ شأن و منزلت مادر بنا شده به گونه‌ای که مادرها به‌صورت مستقیم وارد مسابقه آشپزی نمی‌شوند و فقط نظارت و راهنمایی می‌کنند. البته در بخش آخر که با باقیمانده مواداولیه باید یک پیش‌غذا تهیه شود، مادران می‌توانند با خلاقیت و تجربه آشپزی مستقیم به کمک فرزندشان بیایند.» این تهیه‌کننده درباره گروه سنی و میزان مهارت شرکت‌کنندگان هم اینطور توضیح می‌دهد: «فرزندان دختر و پسر بالای ۱۴ سال که تا حدودی مهارت آشپزی داشته باشند، می‌توانند همراه مادرانشان دراین مسابقه شرکت کنند. احتمالا برای نوروز و ماه رمضان هم برنامه داریم و اگر شبکه موافق باشد ما آمادگی داریم که در ماه‌ها و سال‌های آینده فصل‌های جدید برنامه را بسازیم.»