چراکه قرآن کریم برای هدایت نازل شده است و باید اصولی برای انطباق لحن با مضامین آیات ابداع شود و کمترین تلاش برای صوت اختصاص یابد تا این‌گونه انحرافی از فلسفه نزول قرآن وجود نداشته باشند.
حجت‌الاسلام و المسلمین «محمدحسن زمانی» رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با اشاره به زمان مسئولیت خود در کشور مصر و ارتباط با قراء این کشور، گفت: در نشستی که با برخی از قراء مصری داشتم، بحث‌های محتوایی راجع به لحن‌ها و تنوع تلاوت‌ها مطرح شد که در این جلسه ضمن این‌که از ابداعات زیاد و پرجاذبه قاریان مصری بحث به میان آمد، اما به این نکته اشاره شد که برای ارتقاء قرائت قرآن در سطح جهان باید به دنبال این بود که چگونه صوت و لحن را متناسب با مفهوم و محتوای آیه تنظیم کنیم تا ذهن فرد عرب‌زبان از کل مضمون آیه رشد کند و اگر فردی فقط با برخی از لغات عربی آشناست، فکرش به سمت مفهوم آیه سوق داده شود و باید اصولی برای انطباق لحن با مضامین آیات ابداع شود که هنوز چنین الگویی وجود ندارد.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه عنوان کرد: اکثر قراء ایرانی و مصری می‌گویند، موردی پیش آمده که بتوانیم لحن را منطبق با معنای آیه ارائه دهیم، اما قاریان توجه داشته باشند که این موضوع سازماندهی شده نیست و موردی اتفاق افتاده است و شاید چون فضا مهیا بوده است، قاری به وجد آمده و این تطابق معنایی رخ داده است.
زمانی با اشاره به این‌که به طور حتم قرآن برای اجرای این صوت و لحن‌ها نازل نشده است، گفت: مثلاً خوشنویسی قرآن فرعی در محتوای عظیم قرآن است؛ آن‌چه که تلاش و همت قاریان برای اجرای صوتی زیبا نامیده می‌شود، کاری فرعی است؛ قرآن کریم برای هدایت نازل شده است.
رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر گفت: با وجود این‌که تلاش برای ارائه تلاوت‌های زیبا از طرف مصریها را ارج می‌نهیم و همتی که قاریان مصری داشته و دارند، اما باید بیشترین توان را برای انتقال مفاهیم و کمترین را برای صوت اختصاص دهند تا این‌گونه انحرافی از فلسفه نزول قرآن نداشته باشند، اگر دوستان ایرانی طراحی و ساماندهی کنند تا صوت و لحن با مضامین آیات منطبق شود، کار بسیار مهمی را انجام داده‌اند.
وی ادامه داد: صوت زیبای قاریان ایرانی را تقدیر می‌کنم، اما گاهی ناز و کرشمه‌هایی دارند که هیچ‌گونه ارتباطی با موضوع آیه ندارد، درست است که مردم از زیبایی استقبال می‌کنند، ولی هیچ ربطی به اهداف ندارد، باید هدفمند روی صوت و لحن‌ها کار کرد و واحدی توسط یکی از دستگاه‌های قرآنی و جمعی از خبرگان ایجاد شود تا از بین قاریان ایرانی و مصری آن‌هایی را که توفیق بیشتری دارند، انتخاب کنند و دانستنی‌های ذهنی و فطری آن‌ها را بیابند و در کنار هم بگذارند و از مجموعه آن یک سازوکارهایی را استخراج کنند تا همه قاریان روی این سازوکارها کار کرده و خود را نزدیک به محتوا کنند، شاید این از دلایلی است که برخی از علماء با تشکل‌های قاریان و حافظان مخالفت می‌کنند و من مطمئنم ایرانی‌ها موفق‌تر از مصریها می‌توانند در این مسیر قدم بردارند.
نسل جدید قراء مصری، اوج دیگری در تلاوت قرآن در مصر آغاز می‌کنند
زمانی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان عنوان کرد که دوران افول قرائت قرآن در مصر فرا رسیده است؟ گفت: تا حدی دوران طلایی قرائت قرآن در مصر افول پیدا کرده است؛ این درخشش‌ها قبل از «محمد رفعت» شکل گرفت و پس از او در هر دوره چند نفر درخشیدند و در حال حاضر قاریان مصری در سطح جهان بهترین هستند به ویژه قراء جوانی چون «محمود شحات» و «عبدالفتاح طاروطی» که سبک نوینی را به میدان آورده‌اند و من توقع دارم که این‌ها به زودی سبک جدیدی را ارائه کنند، اما نا امیدی که برخی از دوستان درباره وضعیت قرائت قرآن در مصر دارند، ندارم و در آینده‌ای نزدیک به دلیل وجود نسل جدید قراء مصری، اوج و صعود دیگری آغاز می‌شود.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه در ادامه خواستار شد تا قراء ایرانی توجه ویژه‌ای به قرائت ترتیل قرآن کریم داشته باشند و اظهار کرد: دو نوع قرائت قرآن در سطح جهان وجود دارد، یکی قرائت صوت و لحن قرآن که مصریان پرچم‌دار آن هستند و دیگری قرائت ترتیل قرآن کریم که سعودی‌ها پیشگام آن هستند، عربستان از تلاوت مجلسی استقبالی نمی‌کند و معتقدم این کشور در این زمینه موفق بوده که در انتخاب ائمه جماعات مسجد‌الحرام و مسجد‌النبی (ص) افرادی را برگزیده که آیات قرآن را با صوتی زیبا و به روش ترتیل ارائه می‌کنند و طی سه دهه روی این موضوع بسیار کار کرده است و نیز توفیق زیادی داشتند.
قاریان ایرانی از لحن‌های گوناگون قاریان عربستان بهره گیرند
وی تصریح کرد: در عربستان حتی برای شروع مجالس رسمی، قرآن را به روش ترتیل می‌خوانند و این به دلیل مخالفت مبنایی تفکر وهابیت است که قرائت تحقیق را بدعت می‌داند و اما این تحجر فکری موجب رشد روش ترتیل‌خوانی شده است و ایران همان‌طور که از دستاوردهای خوب قاریان مصری استفاده کرد و سپس توانست اندکی تغییر ایجاد کند، قاریان ایرانی همت جدی در این عرصه جدید داشته باشند و از لحن‌های گوناگون قاریان عربستان بهره گیرند. چراکه ترتیل‌خوانی ایران را ضعیف می‌دانم، ایران در الگوگیری روش تحقیق موفقیت خوبی نشان داد به گونه‌ای که تحسین قاریان مصری را برانگیخت، اما در زمینه قرائت ترتیل قرآن کوتاه آمده‌ایم.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه در پایان یادآور شد: ائمه جماعات باید روی روش ترتیل قرآن بیشتر کار کنند، نماز جمعه و جماعت با صوت زیبای امام و قرائت سوره‌ها با لحن‌هایی که در قرائت ترتیل استفاده می‌شود، جلوه و شکوهی دیگر خواهد داشت و در این زمینه دچار ضعف هستیم، بنابراین به نظرم باید بخشی از توان دستگاه‌های قرآنی کشور در جهت بهبود ترتیل‌خوانی صرف شود.
یادآوری می‌شود، رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر در بخش پیشین گفتوگو با ایکنا با اشاره به این‌که با انتشار زندگی‌نامه و تحلیل تلاوت‌های قاریان مصری می‌توان دیدگاه‌های قاریان ایرانی را در محتوای مطالب بیان کرد تا تبحر ایرانی‌ها نیز در زمینه تلاوت قرآن نشان داده شود، گفته بود: 40 کتاب از زندگی‌نامه قاریان مصر با همکاری رایزنی فرهنگی ایران چاپ می‌شود.
