خبرگزاری رویترز در گزارشی مینویسد:« اسرائیل اقتصاد مدرنی دارد اما درون این رژیم مشکل روبهرشدی وجود دارد. دانشآموزان و دانشجویان یهودی این رژیم که در مدارس و دانشگاههای بهشدت مذهبی آن تحصیل میکنند حتی نمیتوانند نام کشورهای خارجی را به زبان انگلیسی تلفظ کنند. نزدیک به نیمی از دانشآموزان اسرائیلی یا در مدارس عربی تحصیل میکنند یا در مدارس مذهبی یهودی که در این مدارس معمولا درسهایی مانند زبان انگلیسی و ریاضیات اصلا جایگاهی ندارند.
کارشناسان سازمان توسعه و همکاری اقتصادی اروپا که قرار است اسرائیل از 2ماه دیگر رسما به عضویت آن درآید، از این موضوع ابراز نگرانی کردهاند. آنها میگویند، خطری که موجودیت اسرائیل را تهدید میکند خطر خارجی نیست بلکه خطر درونی و از داخل همین رژیم است. مشکل اسرائیل مشکل اعراب و یهودیان نیست بلکه مشکلی کاملا اجتماعی است. مقامات ارشد اسرائیلی مدتهاست که به ضرورت انجام اصلاحات اذعان و اعتراف میکنند. اما این رژیم همواره آنقدر درگیر مشکلات مختلف بوده که زمانی برای انجام این اصلاحات نداشتهاست.
ریشه اصلی این مشکل اجتماعی، 2گروه اقلیت بزرگ درون جامعه اسرائیل هستند. این دو گروه به سرعت در حال رشد، اعراب اسرائیلی و یهودیان اولترا ارتدوکس هستند که در عبری به آنها «هاردیم» میگویند. آنها لباس ویژه میپوشند و مراسم سختگیرانه مخصوص بهخود را دارند و هیچکدامشان هم در ارتش حضور ندارند. این گروهها جوانترین بخش از جامعه اسرائیل را تشکیل میدهند و اکنون 30 درصد کل جمعیت این رژیم هستند. بهزودی این سهم به 50 درصد افزایش خواهد یافت. بیشترین میزان فقر متعلق به این گروههاست و نرخ بیکاری هم در میان آنها بسیار بالاست. این گروهها حتی دنبال شغل هم نیستند.
اسرائیل نرخ بیکاری بالایی دارد. بیش از 40 درصد از اسرائیلیهایی که بین 15 تا 64 سال سن دارند بیکار هستند. نکته دیگر اما این است که آن گروه از اسرائیلیهایی که تحصیلات بیشتر از دیپلم دارند معمولا مهاجرت میکنند و به خارج میروند. آمار نشان میدهد که اسرائیلیهای دارای مدرک لیسانس 5/2برابر بیشتر از دیپلمهها یا ردههای پایینتر مهاجرت میکنند.
این مشکل به پارلمان اسرائیل بازمیگردد. احزاب مهم این رژیم در انتخاباتهای گذشته هیچگاه آرای کافی برای تسلط بر پارلمان و تشکیل دولت واحد به دست نیاوردهاند و معمولا برای تشکیل دولت به احزاب کوچکتر روی میآورند. این احزاب کوچک مانند شاس معمولا طرفدار منافع گروههای اقلیت مذهبی هستند. این احزاب معمولا حمایت از دولت را به تأمین مالی این گروهها مشروط میکنند. پس به این ترتیب امیدی به اصلاحات وجود ندارد. همین امسال دولت بنیامین نتانیاهو با افزایش 376 میلیارد دلاری بودجه مدارس گروههای اقلیت موافقت کرد.
چند سال پیش در پی اعتراضها به نظام آموزشی اسرائیل، تحقیقات رسمی در این باره شروع شد تا وضعیت وخیم آموزشی این نظام را بهبود بخشد. کمیسیون ویژه تحقیق در این باره توصیه کرد که حقوق معلمان افزایش یابد، افراد حرفهای بیشتری در نظام آموزشی به خدمت گرفته شوند. کارشناسان و تحلیلگران میگویند که اگر به این وضعیت رسیدگی نشود، این رژیم با بحران جدی روبهرو خواهد شد».