اما حوادث روزهای اخیر ذوبشدن یخهای این روابط را متوقف کرده است.
پنجشنبه گذشته کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با 23 رای موافق در برابر 22 رای مخالف، لایحه نسلکشی ارامنه به دست ترکان عثمانی در سالهای 1915 تا 1917را تصویب کرد.
بهدنبال آن احزاب ملیگرا و تندرو در هر 2 کشور ترکیه و ارمنستان از دولتهای خود خواستند روند عادیسازی روابط 2 کشور را از دستورکار خود خارج کنند. در ترکیه «دولت باغچه لی» رهبر حزب حرکت ملی پا را از این هم فراتر نهاد و از رجب طیب اردوغان خواست سفر خود را به آمریکا لغو کند.
دولت ترکیه برای خواباندن سر و صداهای مخالفان بلافاصله سفیر خود را از واشنگتن فرا خواند. گفته میشود ترکیه در اقدامی متقابل قصد دارد نیروهایش را از افغانستان بیرون بکشد و پایگاه هوایی اینجرلیگ را از آمریکاییها پس بگیرد.
مجموعه این شایعات موجب شد هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا واکنشی از روی ترس به اقدام مجلس نمایندگان نشان دهد و از آنها بخواهد که این موضوع را بهطور گسترده در کنگره مطرح نکنند.
باراک اوباما که حمایت از نسلکشی ارامنه از برنامههای انتخاباتیاش بود این روزها فقط سکوت کرده است. در این سو دولتمردان ترکیه سختترین فشارها را از سوی افکار عمومی کشورشان و احزاب ملی گرا متحمل میشوند. نخستوزیر ترکیه در هرکنفرانس خبری با این پرسش تکراری مواجه میشود که چرا ترکیه نمیخواهد حقیقت تلخ کشتار ارامنه بهوسیله ترکان عثمانی را بپذیرد. اردوغان در آخرین سفرش به آمریکا وقتی با این پرسش تکراری از سوی یک خبرنگار وابسته به لابی ارمنی روبهرو شد، عنان از کف داد و گفت که این سؤال مرا عصبانی میکند.
شکی نیست که اقدام کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در تصویب لایحه نسلکشی یک اقدام نمادین است اما باید اعتراف کرد که این عمل مانند چاقوی تیزی زیر گلوی ترکیه است تا رفتاری خارج از خواستههای شرکای غربیاش انجام ندهد؛
چرا که در آن صورت این مسئله این بار در سنا و شاید در کنگره آمریکا به رای گذاشته شود و شکل قانونی بهخود بگیرد که با تحقق این امر، دیگر برای ترکیه راه بازگشتی باقی نمیماند.
اسلامگرایان حاکم بر ترکیه مدتی است که حمایت از مردم فلسطین و ساکنان نوار غزه را در اولویت سیاست خارجی خود قرار دادهاند. سال گذشته و در حاشیه نشست داووس این اردوغان بود که رهبران اسرائیل را به باد شدیدترین انتقادها گرفت و این نشست را به حالت قهر ترک کرد.
در آنکارا از اردوغان بهشدت استقبال کردند و سفارتخانههای ترکیه نیز در برخی کشورهای اسلامی گلباران شد. پس از آن ماجرا، حمله به اسرائیل هرازگاهی از سوی رهبران ترکیه تکرار شد و این البته نمیتوانست از سوی حاکمان تلآویو قابل تحمل باشد.
آبشخور این ماجراها کجاست؟ آیا اقدام کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در تصویب لایحه نسل کشی ارامنه نوعی گوشمالی به ترکیه از سوی اسرائیل است؟ بر کسی پوشیده نیست که لابی اسرائیل قدرتمندترین لابی در آمریکا است و لابی ارامنه از آنچنان قدرت نفوذی در هیات حاکمه آمریکا برخوردار نیست که چنین لایحه حساسی را بتواند در مجلس نمایندگان این کشور به تصویب برساند.
بنابراین ترکیه قربانی لابی در لابی ارامنه با اسرائیلیها شده است. درواقع لابی ارامنه به جای آنکه توانش را روی مذاکره با سناتورها و دیگر مقامات مهم ایالات متحده آمریکا متمرکز کند کوشش کرد تا لابی اسرائیل را با خود علیه ترکها متحد کند. آنچه البته دراین بین حائز اهمیت فراوان است قدرت گرفتن مخالفان عادیسازی روابط ترکیه و ارمنستان است.
این امید در دل ملی گراهای جمهوری ارمنستان ایجادشده است که جامعه جهانی بهویژه آمریکاییها پشت سر آنها صف بستهاند و ترکیه ناگزیر به تندادن به خواستههای آنهاست و این موضوع البته در ترکیه میان افراطیون شکل معکوس دارد. نتیجه این بازیهای سیاسی، بسته ماندن مرزهای ترکیه و ارمنستان تا زمانی نامعلوم است.