در دهه‌های اخیر بلایای طبیعی به‌شدت افزایش یافته است. سیل‌ها و امواج تند و گرم بخش‌هایی از اروپا، آسیای مرکزی، هند و چین را نابود می‌کنند.
فصل‌های گرم با بادهای هاریکین در آمریکا، خشکسالی‌های طولانی مدت در آفریقا، عقب‌نشینی یخچال‌های طبیعی در آلپ و‌آند، آتش‌سوزی‌های عظیم در جنگل‌ها و تغییر میزان بارندگی، تأمین و تولید محصولات کشاورزی را با تنگناهای جدی مواجه ساخته است.
این، آغاز یک دوره ناپایدار ظاهری با نتایج زیانبار اقتصادی و انسانی وسیع و غیرقابل پیش‌بینی است.
دانشمندان منشأ تغییرات اقلیم را انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی و نابودی جنگل‌ها عنوان می‌کنند که بر اثر دخالت‌های غیرمسئولانه انسانی روی می‌دهد. این فعالیت‌های مخرب سبب شده در طول 100سال گذشته متوسط دما در قاره اروپا تقریباً 08/0 سانتیگراد افزایش یابد و روند موجود حاکی از آن است که گرم شدن سیاره زمین همچنان ادامه پیدا می‌کند.
در این میان، تلاش‌هایی برای مقابله با این پدیده صورت گرفته است؛ تدوین چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم در سال 1992 در ریودوژانیروی برزیل و پس از آن پروتکل کیوتو در سال 1997 که در سال 2005 به اجرا درآمد ازجمله این تلاش‌ها محسوب می‌شود.
پروتکل کیوتو بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای صنعتی و کشورهای با اقتصاد در حال گذر تأکید می‌کند، به‌طوری که از کشورهای یادشده درخواست می‌کند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سطح انتشار سال1990 کاهش دهند. کشورهای امضا‌کننده این پروتکل ملزم شده‌اند از سال2008 تا 2012 نسبت به کاهش گازهای گلخانه‌ای خود براساس آنچه در این پروتکل پیش‌بینی شده اقدام کنند.
با توجه به اینکه 150 سال فعالیت صنعتی کشورهای توسعه یافته افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای را رقم زده بدیهی است این کشورها مسئول چنین وضعیت نگران کننده‌ای هستند از همین رو، پروتکل بار سنگین‌تری را براساس اصل مسئولیت‌های مشترک اما متمایز بر عهده این کشورها گذاشته است.
براساس این پروتکل، کشورهای با تعهد کاهش انتشار باید نخست اهداف خود را در مقیاس‌های ملی محقق سازند.
با این حال، پروتکل کیوتو روش‌های جایگزین اضافی را برای تحقق اهداف کاهش انتشار از طریق 3 مکانیسم بازار محور ارائه می‌کند:
1- مکانیسم توسعه پاک (CDM)
2- اقدامات مشترک
3- تجارت انتشار که به تجارت کربن معروف است.
این مکانیسم‌ها به تهییج سرمایه‌گذاری‌های سبز کمک می‌کنند و باعث می‌شوند اعضا با صرف هزینه‌ها تعهدات خود را محقق کنند.
حال در این شرایط بحرانی نقش جنگل‌ها به‌عنوان منابعی که 5/1برابر جو و بیش از 2برابر سوخت‌های فسیلی، منابع کربن را در خود ذخیره کرده‌اند، بیش از پیش نمایان است.
پرسشی که باید در کشور از خود پرسید این است که چگونه به‌خود اجازه می‌دهیم چنین منابع ارزشمند و نادری را که در زندگی تک‌تک ما ایرانیان و تمام دنیا نقشی حیاتی و بی‌بدیل ایفا می‌کنند ساده و آسان و با دستان خودمان نابود کنیم.
آنچه امروز در ارزشمند‌ترین جنگل‌های کشور مانند جنگل ابر، جنگل‌های ارسباران، جنگل‌های دنا و زاگرس، جنگل‌های مانگرو جنوب و جنگل‌های ایرانی تورانی به بهانه توسعه و ایجاد اشتغال می‌گذرد، به تأیید هر انسان آگاه و اندیشمندی نتیجه‌ای جز تخریب جنگل‌های کشور طی 20سال آینده نخواهد داشت؛ اثرات زیانبار تغییرات اقلیمی پیامد دیگر تخریب جنگل‌هاست که زندگی فرد‌فرد ما ایرانیان را تهدید می‌کند.
*مدیرکل دفتر امور منابع جنگلی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور
