همایش شاعران ایران و جهان، آبرومند اما در غیاب بزرگان

البته همه این خبرها را روابط عمومی همایش به‌طور گسترده برای رسانه‌ها و رسانه‌ای‌ها می‌فرستد اما همان طور که محمود اکرامی‌فر، از شاعران مسئول کشور و دبیر دومین جشنواره شعر فجر می‌گوید، به هر حال با برگزاری این همایش «زمینه انتقال و انتشار پیام‌های ادبی ایران در سراسر جهان باتوجه به رسانه‌های بین‌المللی و حضور شاعران خارجی در برگزاری همایش شاعران ایران و جهان فراهم می‌شود.»

اما اکرامی‌فر و همه شاعران و اهالی ادبیات ایران می‌دانند این اتفاق تنها درصورتی می‌افتد که در گام نخست شاعران خارجی، از شاعران شناخته‌شده کشورهای صاحب ادبیات باشند و در گام دوم، میزبانان آنها در ایران نیز از شاعران بزرگ‌تر، بی‌توجه به دیدگاه‌های فکری و شخصی‌شان انتخاب شوند. میزبانان ایرانی، مسلما مسئولان ارشاد و خانه کتاب و غیره نیستند؛ شاعر باید رودرروی مردم و در کنار هم‌قطاران خود بنشیند.

شاعران ایرانی را جز محمدکاظم کاظمی و ابوطالب مظفری که نامشان قاطی شاعران خارجی (و از ایران!) آمده است، فعلا نمی‌شناسیم. شاید در نشست خبری همایش که دوشنبه در سرای اهل قلم برگزار خواهد شد، موسی بیدج و مصطفی امیدی، دبیران علمی و اجرایی، بتوانند برخی از آنها را نام ببرند اما شاعران خارجی که به ایران آمده‌اند، حالا معلومند.

روابط عمومی همایش دیروز اسامی آنها را منتشر کرده است؛ 50 شاعر از آلبانی، آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، بلغارستان، بنگلادش، پاکستان، پرو، تاجیکستان، تونس، چین، روسیه، رومانی، سریلانکا، دانمارک، هلند، عمان، اردن، اندونزی، اروگوئه، ترکیه، سودان، سوریه، فیلیپین، قزاقستان، قرقیزستان، قطر، کردستان عراق، کنیا، لبنان، هندوستان و یونان.

در میان اسامی شاعران، البته نام بزرگی - منظور آنقدر بزرگ که در کشورهای دیگر کم و بیش شناخته‌شده باشند - دیده نمی‌شود اما دبیر همایش معتقد است: شاعران دعوت شده به این همایش براساس رایزنی‌های متعدد شورای سیاستگذاری همایش و رایزنی‌های فرهنگی خارج از کشور، انتخاب شده‌اند و ویژگی‌هایی چون برجسته بودن و نام‌آوری، از جمله مسائلی هستند که در انتخاب نام این شعرا در نظر گرفته شده است.

موسی بیدج به روابط عمومی همایش می‌گوید: این شاعران در کشور خود از هنرمندان و شاعران نام‌آورند و خدمات زیادی به عرصه فرهنگ داشته‌اند. اما مسلم است که تعامل به‌وجود آمده میان شاعران ایرانی و دیگر کشورها در این همایش باید استمرار داشته باشد و تنها حضور چند روزه ایشان در کشورمان و بازدید از شهرهای مختلف، هدف برگزاری این همایش نیست.

بیدج «سلما الجیوسی» و «نوری الجراح» را به‌عنوان شاعران مهم حاضر در همایش نام می‌برد؛ شاید به این علت که او زبان عربی و شاعران عربی را بهتر از باقی دنیا می‌شناسد.

اما نکته جالب اینکه درست برخلاف آنچه بیدج می‌گوید، برنامه روز نخست همایش، تنها در بازدید و ایرانگردی خلاصه شده است. دیروز ستاد برگزاری همایش، برنامه‌های روز اول را این‌طور اعلام کرد: برنامه‌های نخستین روز همایش شاعران ایران و جهان با بازدید از مؤسسه خانه کتاب و خبرگزاری کتاب آغاز می‌شود. میهمانان همایش ساعت 11:30 با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته از سوی ستاد برگزاری همایش از سازمان اسناد و کتابخانه ملی بازدید خواهند کرد.

همچنین مراسم افتتاحیه همایش شاعران ایران و جهان، ساعت 17 همان روز در تالار وحدت با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، 50 شاعر خارجی، 50 شاعر ایرانی و تنی چند از مسئولان فرهنگی کشور برگزار خواهد شد.

بعد از روز اول، از آنجا که همایش قرار است در تهران، اصفهان و شیراز برگزار شود، میهمانان به اصفهان و بعد شیراز سفر می‌کنند و... کل همایش هم 5 روز است. قرار است همزمان با برگزاری نخستین همایش بین‌المللی شاعران ایران و جهان، کتاب «دریچه‌ای به باغ شعر ایرانی» هم منتشر ‌شود.

این کتاب با هدف معرفی شاعران مطرح و پیشکسوت ایرانی به جهان در ایام برگزاری همایش چاپ و توزیع خواهد شد؛ هرچند تجربه می‌گوید میهمانان باید برگردند و یکی دو ماه هم منتظر بمانند تا کتاب مذکور از چاپخانه خارج و برای‌شان پست شود! این کتاب شامل آثاری از 33‌شاعر معاصر کشورمان است که به 2زبان فارسی و انگلیسی منتشر خواهد شد.

اکرامی‌فر در بخش دیگری از صحبت‌هایش می‌گوید: برای شناخت بیشتر جهانیان از ادبیات ایران، باید در کنار همایش به فعالیت رسانه‌ای بپردازیم و در این راستا به رسانه‌های بین‌المللی توجه بیشتری داشته باشیم.

جهانیان شناخت صحیحی از ادبیات ایران ندارند. متأسفانه این نقطه ضعف درباره شناخت ایرانیان از ادبیات جهان نیز وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که اطلاعات مردم کشورمان در حد ترجمه‌هایی است که از آثار خارجی ارائه شده است.

به عقیده او، اگر همایش شاعران ایران و جهان منحصر به برگزاری چند روزه این همایش شود، موفقیت چندانی را نصیب ادبیات ایران نخواهد کرد. بر این اساس نباید به رسانه‌های کاغذی و الکترونیک داخلی کشورمان اکتفا کنیم، در این صورت است که می‌توان اثرات گسترده‌تر این فعالیت را در سطح بین‌المللی مشاهده کرد.

اما رسانه‌های خارجی در جست‌وجوی نام‌های بزرگ هستند. تنها یک نام جهانی به تنهایی همه رسانه‌های جهانی را به ایران می‌آورد؛ کاری که از دست 50 شاعر نه چندان چشم‌گیر برنمی‌آید.