"پخته" بودن صفتی است که در هر صورت به انسانهای سن بالا نسبت داده میشود. اما اندازهگیری این ویژگی آسان نیست و حتی یک تعریف مشخص از آن وجود ندارد. به همین دلیل محققین دانشگاه میشیگان تحقیق خود را محدود به چند خصوصیت مشخص کردند که معمولا به افراد عاقل نسبت داده میشود: درک عقاید و ارزشهای مختلف، تلاش برای حل مشکلات و شناخت این که حدس و گمانهای انسان همواره بهدلیل فقدان اطلاعات کافی، با تردید و ابهام توام هستند.
هرچه پیرتر، عاقلتر
محققین آمریکایی برای این تحقیق ۲۴۷ نفر از سنهای مختلف را بررسی کردند. این دانشمندان از آنها سوالهایی در رابطه با اختلافهای رایج میان انسانها پرسیدند. افرادی که سنشان بالاتر از ۶۰ سال بود، نسبت به افراد جوانتر، خصوصیتهایی از خود نشان دادند که در مباحث روانشناسی، به افراد عاقل و پخته نسبت داده میشود. برای مثال یکی از این خصوصیتها، در نظرگرفتن ابعاد مختلف یک مناقشه و همچنین تلاش برای یافتن راههای توافق و مصالحه در یک اختلاف بوده است.
سه گروه سنی مختلف
به گزارش دویچهوله، دانشمندان، افراد شرکتکننده این تحقیق را بهصورت تصادفی انتخاب و آنها را در سه گروه سنی طبقهبندی کردند: ۲۵-۴۰ سال، ۴۱-۵۹ سال و بالای ۶۰ سال. در مصاحبههای تلفنی، شرکتگنندگان میبایست مواردی از اختلاف بین گروههای مختلفی از مردم را ارزیابی میکردند. در یک مورد، موضوع مورد بررسی، تنش بین دو گروه قومی در کشور آفریقایی جیبوتی بوده است. یک گروه قصد دارد که از سنتهای قدیمی حفاظت و گروه دیگر میخواهد که جامعه را تغییر داده و مدرنتر کند. شرکتکنندگان باید در اینباره ارزیابی میکردند که این کشمکش چگونه پیش خواهد رفت و برای نظراتشان دلیل میآوردند.
"پخته بودن" مستقل از آیکیو (IQ)
پس از این بررسی، محققین دیگری که از سن شرکتکنندگان آگاه نبودند، پاسخهای آنها را ارزیابی کردند. آنان که سنین بالاتر از ۶۰ سال داشتند، پاسخهای کاملتر و در نتیجه امتیاز بالاتری دریافت کردند. علاوه بر این، محققین به گروهی متشکل از روحانی، قاضی و روانشناس که شغلشان حل مشکلات و اختلافات مردم است، ماموریت بررسی و ارزیابی این جوابها را دادند. آمارها نشان دادند که خصوصیت پخته بودن افراد ربطی به ضریب هوشی، تحصیلات یا وضعیت اجتماعی آنها ندارد. برای مثال، پاسخهای ۱۶ نفر تحصیل کردهای که در این تحقیق شرکت کرده بودند، از کسانی که تحصیلات کمتر داشتند، هوشمندانهتر نبودند.
توصیهای برای واگذاری مسئولیتها
محققین معتقدند که دانایی افراد پیر بهدلیل آن است که آنان در ارزیابی اختلافها، با فاصله لازم با آنها برخورد میکنند و با احساسات درگیر مسائل نمیشوند. به نظر دانشمندان، خوب است سمتهایی که نیازمند پختگی و هوشمندی هستند به افراد مسن و پخته واگذار شوند – برای مثال سمتهایی که در رابطه با وساطت، مذاکره یا میانجیگری هستند.