از این نظر تبریز هم از گذشتههای دور قطب صنعت چرم و کفش کشور به شمار میرفت، اما اکنون این صنعت بر اثر دخالت عوامل مختلف به رکود کشیده شده و رونق خود را از دست داده است. درخواستهای مکرر دستاندرکاران صنعت کفش هم برای حمایت و کمک موثر دولت و حل مشکلاتی که عرصه را بر فعالان و تولیدکنندگان داخلی تنگ کرده تاکنون راه به جایی نبرده است.
نامرغوب بودن مواد اولیه تولید داخل و بالا بودن قیمت مواد اولیه مورد نیاز وارداتی که به دلیل مداخله عوامل سودجو، گران به دست تولیدکننده میرسد، هزینه تولید را افزایش میدهد.
نیاز صنعت کفش برای خروج از شیوه تولید سنتی و دستیابی به روشهای پیشرفته صنعتی تولید و تجارت کفش و دست آخر واردات بیرویه کفش از مبادی قانونی و قاچاق از جمله مشکلات عمده صنعت کفش عنوان میشود. ولی در شرایط فعلی واردات کفش به معضل اصلی تولیدکنندگان داخلی تبدیل شده است و به سختی گریبان صنعت کفش را میفشارد. عرضه کفشهای ارزانقیمت و بیکیفیت چینی، کسب و کار تولیدکنندگان داخلی را از رونق انداخته و بازار مصرف این کالا در تنوع کفشهای بیکیفیت و کمدوام وارداتی اسیر شده است.
در آخرین استمداد دستاندرکاران صنعت کفش از دولت برای ساماندهی وضعیت فعلی آن، انجمن صنفی صنعتی کفش تبریز بار دیگر عنوان کرد که «صنعت کفش تبریز با قدمتی
130 ساله از جایگاه درخشان خود فاصله گرفته است و کمرنگ بودن حمایت دولت از فعالان صنعت کفش در سالهای گذشته، در ایجاد وضع فعلی موثر بوده است.»
انجمن صنفی کفش تبریز در بیانیه خود تاکید میکند: «برای نجات صنعت کفش و چرم تبریز و آذربایجان که میتواند به صورت قطب این صنعت در کشور فعال باشد، باید کمک و تسهیلات لازم در اختیار انجمن و فعالان صنعت کفش قرار گیرد.»
احمد خادم، رئیس انجمن صنفی صنعتی کفش تبریز با بیان اینکه قاچاق کفش به کشور در ماههای اخیر تشدید شده است، هشدار میدهد که « ادامه این روند، صنعت کفش را تهدید میکند و ممکن است وسوسه سود ناشی از فروش کفش خارجی برای فرار از ورشکستگی، به شکلی همگانی بین فروشندگان کفش داخلی رایج و به توقف فروش تولیدات داخلی منجر شود.»
خادم اضافه میکند: « انجمن صنفی صنعتی برای ارتقای صنعت کفش تبریز، پیشنهادی در 11 بند تدوین و به هیات دولت ارائه کرده است که تصویب و اجرای آن، صنعت کفش و چرم تبریز را متحول میکند.»
رئیس انجمن صنفی صنعتی تبریز اضافه میکند: «براساس طرح پیشنهادی، ایجاد شهرک کفش چرمی تبریز، تاسیس دانشکده کفش برای آموزش تولید کفش با امکانات و پیشرفتهای صنعتی روز دنیا، ارائه تسهیلات 500 میلیارد ریالی به منظور اشتغال 40 هزار نفر تولیدکننده در 220 کارگاه از جمله نیازهای حتمی است. اجرای طرح پیشنهاد شده امکان لازم را برای صادرات کفش چرمی به خارج و عرضه آن به داخل کشور فراهم میآورد.»
وی رقم صادرات در سال 88 را 55 میلیون دلار ذکر و خاطرنشان کرد که به دلیل برقراری تعرفه بالا در کشورهای خارجی، این میزان کاهش یافته است.
این در حالی است که روسای اتحادیههای کفاشان تهران، تبریز، مشهد و اصفهان هم سیام مهر ماه سال گذشته در نامهای به رئیس جمهوری خواستار جلوگیری از ورود کفشهای چینی به کشور شدند.
اتحادیههای صنف کفاشان تهران، تبریز، مشهد و اصفهان در این نامه اعلام کردند: «با وجود اینکه واحدهای کفش در داخل کشور هماکنون با 60 درصد ظرفیت تولید مشغول به کارند، با این شرایط مازاد بر مصرف هم داریم و اگر این واحدها بخواهند با صددرصد ظرفیت فعالیت کنند تولید آنها بیش از 2 برابر کفش مورد نیاز کشور خواهد بود.» این در شرایطی است که هنوز واردات کفش از چین ادامه دارد.
تولید و تجارت سنتی
عادل اکبری، تولیدکننده و فروشنده کفش چرمی درباره مشکلات فعلی صنعت کفش در تبریز میگوید: «مشکل این صنعت علاوه بر اینکه به وضع اقتصادی کشور و بحران اقتصادی جهان برمیگردد، به مسئولان ذیربط هم مربوط میشود که به هیچ وجه با اعضای این صنف تعامل ندارند و جلوی واردات بیرویه و قاچاق محصولات بیکیفیت کفش و چرم را نمیگیرند. از نظر بازار هم مشکل تا حدی به بنکداران مربوط میشود که به هیچ وجه از تولیدکننده حمایت نمیکنند.»
وی اضافه میکند که مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کفش به صورت نقدی تهیه میشود، اما تولیدکننده آن را پس از تبدیل به کفش، به صورت اقساطی و با چک دریافت میکند. برای همین، انتظار ما از مسئولان این است که در کلانشهر تبریز با حدود 300 هزار نفر فعال در عرصه صنعت کفش تسهیلات لازم را در اختیار فعالان این بخش بگذارند و حمایت کنند و مطمئن باشند رفع مشکل این صنف، پیشرفت کشور را در پی خواهد داشت.
وی میافزاید: «ما از نظر تهیه مواد اولیه پیوسته دچار مشکل هستیم. به دلیل اینکه کیفیت مواد داخلی بسیار نامرغوب است و واردات آن هم باید از طریق بانکها صورت گیرد، بهدست واسطههای دست سوم و چهارم انجام میگیرد، با قیمت گزاف به دست تولیدکننده میرسد و هزینه تولید را بالا میبرد.»
صمد وحدانی، دیگر تولیدکننده و عرضهکننده کفش چرمی در تبریز، اولین مشکل صنعت کفش چرمی تبریز را نبود شهرک کفش عنوان و اضافه میکند: «مشکل دیگر ما کمبود نیروی انسانی، کارگر ماهر و بالا رفتن تعرفه خرید مواد اولیه خارجی است.»وی یادآور میشود: «با توجه به اینکه شیوه تولید ما سنتی است با بالا رفتن هزینه تمامشده تولید، واسطهها قیمتها را تعیین میکنند و چون تولیدکننده، مصرفکننده و خریدار واقعی را نمیشناسد تا ایراد و اشکال یا خواسته مصرفکننده را بداند، مشکل تولید و قیمت بهوجود میآید.»
وحدانی میافزاید که اگر واردات کفش مرغوب به صورت قانونی به کشور انجام پذیرد، ما به هیچ وجه مخالف آن نیستیم اما با واردات کفشهای بیکیفیت چینی که علاوه بر مشکل زیستمحیطی، عوارض منفی برای پا ایجاد میکند، مخالفیم و از مسئولان میخواهیم با واردات بیرویه کفش چون دیگر کشورهای جهان برخورد کنند.
از سوی دیگر، نجفی، رئیس سازمان بازرگانی آذربایجانشرقی معتقد است که واردات کفشهای خارجی با مصوبه مجلس شورای اسلامی و با تعرفه رسمی و رقابتی صورت میگیرد و وزارت بازرگانی نمیتواند جلوی واردات آن را بگیرد. نجفی میگوید: «ما با تعامل با اعضای صنف کفش و انجمن آذربایجانشرقی، اقداماتی برای ارائه تسهیلات و ایجاد کارگاههای آموزشی و تاسیس شهرک کفش در تبریز انجام میدهیم.»