در این دریا صدها پایانه نفتی و صدها چاه برای استخراج نفت وجود دارند که هر کدام به سهم خود باعث میشوند این دریا بیشترین آلودگی را داشته باشد.
زمانی که کشتی‌های نفتکش به هر دلیل در دریا غرق میشوند فضای حیات برای ماهیها تنگ‌تر می‌شود. اما مشکل فقط کشتی‌های نفتکش نیست، بلکه عوامل دیگری‌هم در آلودگی این دریا نقش دارند. یکی از این عوامل فاضلاب‌های شهری است که هم در شمال خلیج فارس و هم در جنوب روانه این دریا میشوند.
کارشناسان معتقدند که اگر نمی‌شود راه حلی برای مشکل چا‌‌ه‌های نفت پیدا کرد، با کمی دقت و کار اصولی می‌توان خلیج فارس را از فاضلاب‌های شهری نجات داد. گزارش زیر به این موضوع می‌پردازد.
مرگ و میر آبزیان در سواحل جنوبی ایران (خلیج‌فارس)، تراژدی تلخی است که هرچند وقت یک‌بار تکرار می‌شود اما این بار به‌نظر می‌رسد زنگ خطر بروز یک فاجعه زیست‌محیطی در این ساحل به صدا در آمده است.
مرگ و میر صدها هزار قطعه ماهی در ساحل خلیج فارس این روزها در حالی نگرانی و واکنش علاقه‌مندان به محیط زیست را برانگیخته که به نظر می‌رسد چاره‌اندیشی برای پیشگیری از رویدادهای احتمالی مشابه مهم تر از پی بردن به علت مرگ این ماهیان است چرا که قبلاً بارها کارشناسان خطر ورود فاضلاب‌های شهری به رودخانه‌ها و دریاها و افزایش مواد آلی را که دلیل مرگ این ماهیان اعلام شده است، گوشزد کرده بودند.
مرگ 4 هزار قطعه ماهی حساس و سطحی از نوع «گاریز» طی هفته‌های گذشته در سواحل بندرعباس در حالی رخ داد که هنوز رخدادهای مشابه در 2 سال گذشته بر اثر پدیده کشند قرمز فراموش نشده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان ورود فاضلاب‌های شهری به دریا و افزایش مواد آلی را مهم‌ترین عامل مرگ و میر ماهیان می‌داند و می‌گوید: « در این فصل با نزدیک‌شدن گروهی از ماهیان گاریز به آب‌های ساحلی برای تخم‌ریزی به‌دلیل آلوده شدن این آب‌ها با پساب‌های شهری تعداد زیادی از آنها تلف شدند.»
مجید وفادار خاطرنشان می‌کند: «در حالی که سامانه تصفیه فاضلاب در بعضی از شهرها نصب شده است همچنان در بیشتر آنها شبکه مناسب دفع فاضلاب شهری وجود ندارد و بخش زیادی از این پساب‌ها و آلاینده‌ها به دریا ریخته می‌شود.»وی آلودگی‌های نفتی، مانورهای نظامی، سدسازی‌های بی‌رویه و سموم شیمیایی را که با بارندگی وارد دریا میشوند، از عوامل آلودگی آب و مرگ آبزیان دانست و ادامه داد: «وقوع اینگونه حوادث و نبود برنامه‌ریزی برای مقابله با آنها موجب شده است این زیست بوم دریایی به‌شدت تهدید شود.»
مردم ماهی بخورند
پدیده کشند قرمز همواره زنگ خطری بوده است که گونه‌های جانوری خلیج فارس را طی سال‌های اخیر تهدید کرده و موجب مرگ صدها هزار قطعه از آبزیان دریایی شده است. هر چند وفادار معتقد است فعلا کشند قرمز زیست بوم‌های دریایی خلیج فارس را تهدید نمی‌کند اما به گفته کارشناسان زیست‌محیطی تخلیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی به دریاها و رها کردن ضایعات نفتی به وقوع این پدیده دامن می‌زند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان تصریح می‌کند: «تاکنون خبری مبنی بر سرایت سم از ماهی به بدن انسان و بروز بیماری خاصی منتشر نشده است؛ هر چند این آلودگی‌ها بی‌تاثیر نخواهد بود و ممکن است آثار آن در آینده مشخص شود؛ لذا در این مورد باید پژوهش‌های آزمایشگاهی بیشتری به همت کارشناسان انجام شود.»
سامانه تصفیه فاضلاب؛ شاید وقتی دیگر
براساس مصوبه سفر سوم استانی هیات دولت به هرمزگان اعتبارات مناسبی برای احداث شبکه فاضلاب اختصاص داده شده است و وزارت نیرو موظف است تا پایان سال 1390 تصفیه‌خانه فاضلاب بندرعباس را تکمیل کند. اما وفادار معتقد است با توجه به اینکه احداث سامانه فاضلاب شهری زمان بر است این سامانه احتمالا تا پایان سال 90 تکمیل
نمی‌شود. این مسئول با اعلام اینکه سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز سهم زیادی در این آلودگی‌ها دارند ابراز امیدواری کرد که با اجرای برنامه‌ای جامع و مدیریت اصولی و همکاری همه ارگان‌های مربوطه و همچنین رعایت رژیم حقوقی خلیج فارس، بتوان بسیاری از این مشکلات را رفع کرد.
آلودگی‌های نفتی؛ متهم دیگر پرونده
وجود تاسیسات عظیم بارگیری و استخراج نفت در محیط دریایی، عامل مهمی در افزایش آلودگی‌هاست. حمید رضا اکرمی مشاور معاونت امور دریایی بنادر و دریانوردی در این باره می‌گوید: «خلیج فارس به‌عنوان دریایی نیمه‌بسته دارای زیست‌بوم منحصربه‌فردی در میان حوزه های آبی جهان است و محور حمل و نقل جهانی نفت محسوب می‌شود، بنابراین بحث آلودگی آن جدی تر از سایر دریاهاست. به همین دلیل از سال 2008 سازمان بین‌المللی بنادر (IMO) قوانینی وضع کرده که تمامی کشورها ملزم به اجرای آن شده‌اند و انتظار می‌رود با رعایت این قوانین تا حدودی از حجم این آلودگی‌ها کاسته شود.»
امروزه توجه به اثرات زیست محیطی فعالیت کشتی‌هایی که در مناطق دریایی تردد می‌کنند نیز حائز اهمیت است. اکرمی با اشاره به آب توازن کشتی‌ها می‌گوید: «کشتی‌هایی که از سایر کشورها وارد خلیج فارس میشوند برای حفظ توازن، مخزن خود را از آب‌های دیگر دریاها پر و در کشور مقصد خالی می‌کنند که با این عمل، آبزیان غیر بومی را به این منطقه انتقال می‌دهند و این خود تهدیدی برای آبزیان بومی و انتقال برخی آلودگی‌هاست.»
