نرخ فرسایش خاک در کشور سالانه 16.07 تن در هکتار و در کل عرصههای کشور بالغ بر 2میلیارد تن در سال است.
به گزارش همشهری، این آمار نشان میدهد طی 16 سالی که از شکلگیری کنوانسیون جهانی مقابله با بیابانزایی در ریودوژانیرو و عضویت ایران در این کنوانسیون میگذرد با وجود تلاشهای سازمان جنگلها و مراتع بهعنوان متولی عرصههای ملی و طبیعی برای مهار بیابانزایی، روند بیابانزایی در کشور سیر صعودی داشته است. این در حالی است که براساس معیارهای جهانی نرخ فرسایش خاک باید 6 تن در هکتار باشد.
کارشناسان معتقدند ضعف مدیریت منابع آبی کشور بهویژه بیتوجهی به تولید در چرخه مدیریت آب، به توسعه بیابان در کشور دامن زده است. فرود شریفی که به همراه معاون مناطق خشک و نیمه خشک این سازمان به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابانزایی در جمع خبرنگاران حاضر شده بود با اشاره به شعار امسال مقابله با بیابانزایی ( بهبود خاک در هرجا، بهبود زندگی در همه جا ) به اهمیت حفاظت خاک تاکید کرد و گفت: در هر سانتیمتر مکعب خاک بیش از 6 هزار گونه حیاتی و در هر هکتار بیش از 5 تن توده جانوری وجود دارد؛ به همین دلیل تخریب خاک به هر شیوهای که باشد میتواند چرخه حیات را با تهدید جدی مواجه سازد.
شریفی با اشاره به اینکه مطالعات 10 میلیون هکتار مقابله با بیابانزایی به پایان رسیده و طرح آن آماده اجراست، افزود: حدود 44 میلیون هکتار از عرصههای کشور، اکوسیستم بیابانی شناخته میشوند که 20 میلیون از این میزان، تحت فرسایش بادی است.
این درحالی است که فرسایش بادی بهدلیل انتقال ریزگردها تبعات ناگواری بر زیستبومهای مختلف دارد، کما اینکه فرسایش بادی توأم با ریزگرد، جوامع انسانی در مناطقی از کشور را با خطر مواجه ساخته است.
رئیس سازمان جنگلها و مراتع کشور، شخم در جهت شیب اراضی شیبدار، دام مازاد در مرتع، برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی و دخالتهای غیرمسئولانه انسانی را بزرگترین عوامل بیابانزایی در کشور اعلام کرد و افزود: در برنامه چهارم توسعه،
سالانه 100 هزار هکتار عملیات مقابله با بیابانزایی فقط در بیابانهای طبیعی کشور اجرا شده است درحالیکه براساس این برنامه، مهار بیابانزایی در1.5 میلیون هکتار پیشبینی شده بود که بهدلیل عدمتامین اعتبار 900 هزار هکتار از برنامه عقب ماندهایم،
اما قرار است طی برنامه پنجم توسعه این عقبماندگی با اجرای 2میلیون و 400 هزار هکتار مهار بیابانزایی جبران شود. رئیس سازمان جنگلها در پاسخ به این پرسش همشهری که سازمان متبوع وی با کدام اعتبار و با چه برنامهای میخواهد این عقب ماندگی را جبران کند، گفت: ما مصوبات خوبی در هیات دولت داشتیم؛ ازجمله در این مصوبات، 480 میلیارد تومان اعتبار برای بخش بیابان و مهار بیابانزایی اختصاص داده شده است؛
ضمن آنکه بهدنبال جذب اعتبارات جدید هستیم و در این راستا تاکنون توانستهایم 40 میلیارد تومان اعتبار از وزارت نفت برای حفاظت از عرصههای تالابی هامون جذب کنیم. شریفی در این نشست، تغییر الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی کشور و توسعه آبیاری تحت فشار در بخش کشاورزی را از راهکارهای مؤثر در مدیریت آب و مصرف بهینه آن عنوان کرد و افزود: نگاه سازمان جنگلها و مراتع با توجه به اینکه وظیفه حفاظت از خاک را برعهده دارد با نگاه متولیان آب کشور متفاوت است.
در حال حاضر بسیاری از مخازن سدها در حال پرشدن از رسوبات ناشی از فرسایش خاک در حوزههای بالادست است تا آنجا که وزارت نیرو اعلام کرده است سالانه بالغ بر 300 میلیون متر مکعب رسوب به مخزن سدها راه مییابد.
این رسوبات علاوه بر آنکه عمر مفید سدها را کاهش میدهد، حیات آبزیان را درشبکههای پایین دست به خطر میاندازد و از کیفیت اراضی پایین دست میکاهد.شریفی در این نشست، از صدور پروانه برای چاههای غیرمجاز انتقاد کرد و گفت: اگر چاههای غیرمجاز در اراضی اشخاص واقع شده باشد بهدلیل محدودیت در میزان آب،
برداشت آب از این چاهها، ضرر به غیر و تجاوز به حقوق دیگران است اما اگر این چاهها در عرصههای منابع طبیعی و ملی حفر شده باشد هم ضرر به غیر و هم تجاوز به انفال است که در هر دو صورت فاقد وجاهت است.