مهمترین دلیل موفقیت این دسته از کشورها توجه اصولیشان به ورزش مدارس و آموزش رشتههای پایه در سنین پایین و داشتن طرح و برنامهای هدفمند در توسعه و تعمیم ورزش با نگاه ویژه به افزایش امکانات سخت و نرمافزاری است که محصولش در میدانهای بزرگ بینالمللی با کسب مدالهای رنگارنگ خود را نشان میدهد. متاسفانه در کشور ما همواره بحث حمایت از ورزشهای پایه و پرمدال تنها در 2مقطع زمانی بیشتر از همیشه
شنیده شده و آن هم قبل و بعد از 2 رویداد بزرگ بازیهای آسیایی و بازیهای المپیک بوده است و هربار بعد از مدتی تمامی وعدهها و شعارها با گذشت زمان به محاق فراموشی سپرده میشود.
به بهانه در پیش بودن شانزدهمین دوره بازیهای آسیایی2010 گوانجو و معرفی رشتههای مدالآور کشورمان باز هم شاهد حضور کمرنگ ورزشهای پایه و پرمدال چون تیراندازی، شنا، دوومیدانی، قایقرانی و ژیمناستیک در سبد مدالی کاروان ورزشی ایران هستیم که سهم و جایگاه اندکی را در جمع تیمهای اعزامی به مهمترین رویداد قارهای که هر 4 سال یک بار برگزار میشود به خود اختصاص دادهاند.
برای رسیدن به استانداردهای مطلوب در ورزشهای پایه و پرمدال هیچگاه شاهد یک اراده جدی در این خصوص از سوی دستگاههای ذیربط نبودهایم و به همین دلیل هیچ وقت وعدهها و شعارهای داده شده رنگ واقعیت به خود نگرفته است.
بحث تشکیل کمیته ورزشهای پایه به دوران مسئولیت مهرعلیزاده در سازمان ورزش برمیگردد که باوجود اختصاص بودجه چندمرحلهای، خیلی زود بساطش برچیده شد و دومینبار زمانی بود که محمدعلیآبادی به عنوان رئیس وقت سازمان تربیت بدنی پس از مشاهده بازیهای آسیایی دوحه 2006از نزدیک و پی بردن به اهمیت کسب مدال در این بازیها دستور به تشکیل آن داد و اعلام داشت که ایران با کاروانی 100نفره در المپیک پکن حاضر خواهد شد؛ همان المپیکی که مهمترین ناکامی ورزش ایران در آن رقم خورد و هیچ اثری هم از اثرات تشکیل این کمیته در کاروان اعزامی ایران به این بازیها مشاهده نشد.
توجه فصلی
در ورزش ایران همانگونه که پیشتر یادآور شدیم بحث حمایت از ورزشهای پایه و پرمدال در آستانه یا خاتمه بازیهای مهم و استراتژیکی همچون المپیک و بازیهای آسیایی به طور فصلی مطرح میشود اما هیچگاه این برنامهها و تصمیمها منجر به حصول نتیجهای که توسعه و گسترش ورزشهای پایه را درپی داشته باشد نشده است؛ بالطبع نه تنها جایگاه ورزش ایران ارتقا پیدا نکرده است بلکه در مواردی نیز در برخی از رشتهها سقوط هم داشته است.
اکنون نیز پس از آنکه حمید سجادی، معاون سازمان تربیت بدنی و قهرمان پیشین دوومیدانی آسیا توجه به ورزشهای پایه و مدالآور را یک ضرورت غیرقابل انکار خواند شاهد تلاشهایی در زمینه شکلگیری قالب جدیدی از کمیته ورزشهای پرمدال و پایه هستیم که باید دید چه برنامه کلان و فراگیری برای رسیدن به این امر مهم دارند. بدون شک رسیدن به سقف ظرفیتهای آرمانی در این میدان، نیازمند عزمی ملی است. توسعه و گسترش هدفمند امکانات و نیازهای اولیه ورزش قهرمانی در کنار تحولات اساسی در ساختار فعلی سازمانی فدراسیونهای پایه و استفاده از نیروهای خلاق و تاثیرگذار از شروط اصلی برای دستیابی و تحقق این هدف خواهد بود که کشورهای صاحب ورزش سالهاست با عبور از این مرحله گام در جاده پیشرفت گذاشتهاند.
موقعیت ورزشهای پایه در گوانجو
برای آنکه بهتر متوجه شوید که رشتههای پرمدال چه سهمی در جایگاه و ارتقای ورزش ایران در رویدادهای بینالمللی از جمله بازیهای آسیایی پیشرو دارند بد نیست نگاهی به آرشیو جدول مدالآوران در بازیهای آسیایی دوره پیش داشته باشید و ببینید که از مجموع نزدیک به 1200مدال توزیع شده دوره پیش در دوحه سهم ورزشهای پایه و پرمدال کشورمان چه تعداد بوده است.
در جدول رشتههای ورزشی که حضورشان در بازیهای آسیایی گوانجو قطعی شد، تنها نام دوومیدانی به چشم میخورد آن هم رشتهای که از بدو حضور ایران در نخستیندوره این بازیها در سال 1951 دهلی تا 2006 دوحه همواره شرایط پرنوسانی را تجربه کرده و بهترین دورهاش بازیهای آسیایی 1974 تهران بوده است.
بعد از آن دوره، همواره دوومیدانی ایران دلخوش به تک ستارههایی بود که مانع از خاموش شدن چراغ مادر ورزشها شده بودند. در این دوره از بازیها نیز باوجود آنکه نزدیک به 141 مدال در این رشته توزیع خواهد شد، مسئولان دوومیدانی در یکی از پربارترین دورههای حضور تیم ایران در خوشبینانهترین شرایط قول کسب 6مدال را دادهاند در حالیکه در سایر رشتههای پایه و پرمدال چنین خبری نیست.
در ژیمناستیک و شنا تاکنون در طول تاریخ بازیهای آسیایی ورزشکاران ایران موفق به کسب مدال نشدهاند و در این دوره نیز فدراسیون شنا قول رفتن چند ورزشکارش به مرحله نهایی و کسب یک مدال را داده است. البته در رشته شیرجه در گذشته دور تقیعسگری یک مدال نقره و یک برنز از بازیهای آسیایی 1951 دهلی و حسینی اعظمی و منوچهر فصیحی هرکدام یک برنز برای کاروان ورزشی ایران به ارمغان آوردهاند و در واترپلو نیز مدال طلای بازیهای آسیایی سال 1974 به تاریخ پیوست.
اما در ورزشهای پرمدالی مثل تیراندازی و قایقرانی که هرکدام با 132 و 93 مدال در صدر جدول مدالی بازیهای آسیایی خودنمایی میکنند، کاروان ورزشی ایران یکبار در بازیهای آسیایی 2002 بوسان آن هم با هوشیاری رئیس فدراسیون وقت تیراندازی با شرکت دادن نماینده در مادهای که تنها سه شرکتکننده داشت موفق به کسب یک مدال برنز شد و در قایقرانی نیز پس از نزدیک به یک دهه سرمایهگذاری در دوره پیش در دوحه در بخش کانو و کایاک رضارئیسی و عباس صیادی 2مرد نقرهای کاروان ورزشی ایران بودند.
البته در این دوره تیم تیراندازی و تیم
تیرو کمان ایران به همراه قایقرانان با گذشت 4سال و داشتن وضعیتی مناسبتر شرایط بهتری برای تصاحب مدال بیشتر دارند اما برای رسیدن به افقی بهتر هر 3رشته راه درازی تا رسیدن به تیمهای مطرح و نقشآفرینی در معادلات جدول مدالی برای کاروان ورزشی ایران دارند.