این موضوع احتمال دارد خط قرمزهای گروه ارائهکننده تجهیزات هستهای (ان اس جی)را ، متشکل از کشورهایی که فنآوری صلح آمیز هستهای صادر می کنند، بههم بریزد.
جلسه سالانه ان اس جی این هفته در کریسچرچ، نیوزیلند تشکیل میشود.و این اولین فرصت برای دیگر کشورهاست که بفهمند چین در واقع چه پیشنهادی کرده است.
مارک هیبز، کارشناس پیشرو در امور هستهای از سازمان تعهد کارنگی برای صلح جهانی، میگوید:«چین در طی هفتههای اخیر تحت فشار فزاینده قرار گرفته است.و فکر می کنم چینی ها در این اجلاس بیانیهای برای شفافسازی نیتشان صادر کنند.»
او هنوز هیچ جدل و اختلاف جدی را پیشبینی نمیکند ، دستکم به خاطر اینکه هیچ توافقی در داخل ان اس جی بر سر چگونگی برخورد و مواجه با این پیشنهاد ، وجود ندارد.
اما خط و مرزهای سیاسی پیشاپیش ترسیم شده چون بسیاری از کشورها نمی خواهند ماجرای استثنا شدن هند و معامله دو سال قبل آمریکا با این کشور به نوعی تکرار شود.در آن زمان امریکا از سوی تعدادی از قدرتهای بزرگ حمایت شد.
این استثنا قائل شدن و فروش تجهیزات به هند که پیمان ان پی تی را امضا نکرده و برنامه قوی هسته ای دارد با مخالفت طرفداران کنترل و خلع سلاح هستهای روبهرو شد.
از سوی دیگر این کار بحث یک بام و دوهوا بودن استانداردها و مقررات را مطرح کرد.
یکی از این موارد سخنان محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران است که میگوید ایران با مقاومت در خصوص دریافت تجهیزات برای استفاده صلحآمیز هسته ای روبه رو می شود با این که هیچ سلاح اتمی ندارد در حالیکه برای دوست واشنگتن-هند- استثنا قائل
می شوند.کشوری که سلاح اتمی هم دارد.
مارک فیتزپاتریک ، کارشناس ارشد در موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در لندن هنوز معتقد است معامله هند-آمریکا "نمونه و مثال خطرناکی" بهوجود آورد.
به باور افرادی مانند او، این موضوع حس یک بام و دو هوا بودن قانون و خط مشیها را تقویت کرد.حتی آن دسته از افراد که این معامله را یک حرکت استراتژیک و کاملا عقلایی میدانند نیز میگویند روش و شکلی که واشنگتن این کار را انجام داد مشکل داشت.
و حالا استثنا شدن هند بر سر برنامهها و خط مشی گروه ارائهکنندگان تجهیزات هستهای سایه افکنده است.تا زمانی که چین دستش را رو نکند کسی نمیداند چه پیش خواهد آمد.
خب، پکن چه خواهد کرد؟مارک هیبز معتقد است چین در واقع سه راه دارد.
-مورد آمریکا-چین را دنبال کند و در جست و جوی استثنایی خاص برای فروش به پاکستان باشد.
-ادعا کند که دو راکتور موردنظر به شکلی بخشی از یک معامله قبلی بوده که طبق آن پیش از این هم چین به پاکستان دو راکتور فروخته است.این مسئله برمیگردد به سال 2004 پیش از اینکه چین به ان اس جی بپیوندد.
-به سادگی خط قرمزها و خط مشی را نادیده بگیرد و در هرصورت معامله فروش را انجام دهد.
دنبال استثنا گشتن ، که به نظر میرسد دولت اوباما میخواهد چین از آن تبعیت کند، میتواند کل سازمان را به بحران بکشاند.
پیگیری کردن روش معرف به "حقوق پدربزرگی" برای درنظرگرفتن این معامله در دل قرارداد پیشین ممکن است روشی بهتر و قابل ترجیح باشد.
نادیده گرفتن خط مشی و اصول گروه، در کل میتواند نمونهای خطرناک را بنیان بگذارد.
چین قصد دارد بازیکنی بزرگ در صنعت تجهیزات صلحآمیز هستهای بشود. این کشور برنامه گسترده داخلی در حوزه انرژی هستهای دارد و برای فروش عمده و زیاد به خارج برنامههای جاهطلبانهای دارد.
این مورد به نظر برخی حساسیت بیشتری به نسبت معامله با هند دارد، چون پاکستان علاوه بر این که مانند هندوستان ان پی تی را امضا نکرده است و سلاح اتمی دارد، سوابقی هم از فروش فنآوری هستهای به کشورهای ثالث داشته است .
ماجرای پیچیده دیگری هم با استثنا کردن پاکستان به وجود خواهد آمد.وقتی هند و پاکستان استثنا می شوند آنوقت رژیم اشغالگر قدس نیز( با شرایط مشابه :خارج از پیمان ان پی تی و دارای میزان قابل توجهی سلاح ) در پی انجام معامله برای به دست آوردن فنآوری صلحآمیز هستهای برخواهد آمد.
این موضوع دولت اوباما را با مشکلات و مشائل جدیدی در خاورمیانه رو به رو خواهد کرد.
پیشنهاد معامله چین-پاکستان مشکلی دیپلماتیک است که برای مدتی بیشتر سر و صدایی به پا خواهد کرد تا این که آتش به پا کند.
اما پیچیدگی اصلی آن چیزی بیش از روابط بین هندوستان و پاکستان است و تا الان هم تا حدی روابط واشنگتن و پکن را دچار کشمکش کرده است.