جلوه حجاب، در نمادهای شهر

رعایت فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه تبعات مثبت زیادی دارد که از آن جمله تضمین سلامت جامعه است. عفاف و حجاب نقش تعیین کننده‌ای در روابط خانواده و حفظ حریم‌ها دارد.

در اقدام فرهنگی در این راستا، توجه به مبانی فکری و فرهنگی حائز اهمیت است تا در درجه بعد این مبانی در رفتار نمایان شود. اگر مبانی عفاف در جامعه تبیین شود، دیگر نیازی به تذکر و برخورد نیست و نهادهای فرهنگی در تبیین مبانی فکری مسئله عفاف و حجاب نقش مهمی دارند. سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در راستای مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی که جامعیت کاملی در مورد طرح حجاب دارد برنامه‌های گوناگونی را ترتیب داده است. قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب 13 دی 1384 به تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی رسید اما با گذشت بیش از 4سال هنوز گام جدی برای اجرای آن برداشته نشده است. در این قانون وظایف مختلفی برای شهرداری‌ها در نظر گرفته شده است.

گسترش فرهنگ عفاف در سطح شهر، مراکز فرهنگی، مراکز تحت پوشش شهرداری و مراکز عمومی، ایجاد مراکز مشاوره محلی جهت اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها و جوانان به‌صورت حضوری، تلفنی و مکاتبه‌ای، با کادر مجرب و با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جلوگیری از تبلیغ کالاهای فرهنگی و تجاری مغایر با فرهنگ عفاف و حجاب نظیر آگهی‌های تجارتی و تبلیغاتی چهره‌های هنری و ورزشی با آرایش و حجاب ضد‌اسلامی بخشی از این قانون بود.

نوشتن آیات و روایات دینی، فتواهای علما، وصیتنامه‌ حضرت امام(ره) و... به‌منظور توسعه فرهنگ عفاف در پارک‌ها، میادین، خودروهای عمومی شهری، سالن‌های سینما، تابلوهای معابر عمومی و ورزشی با استفاده از ابزارهای فرهنگی مناسب، تأسیس فرهنگسرای حجاب برای برگزاری جلسات مرتبط، پرسش و پاسخ در زمینه حجاب؛ برگزاری مراسم ویژه، تهیه تندیس و عکس و تصاویر مناسب از شخصیت‌های اسلامی، وقایع مهم تاریخی و طرح‌های نمادین و استفاده از آنها جهت نصب در اماکن عمومی مهم و تفرجگاه‌ها، همراه با ترمیم و بازسازی مستمر آنها، در قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب برای شهرداری در نظر گرفته شده بود.

گسترش اماکن عمومی، پارک‌ها و مراکز ورزشی ویژه زنان و دختران جهت گذراندن اوقات فراغت و ایجاد فضاهای مناسب جهت برخورداری آنان از آزادی عمل در رعایت حجاب توسط سازمان پارک‌ها، حمایت از فعالیت‌های عام فرهنگی و هنری دستگاه‌ها در ارتباط با گسترش فرهنگ عفاف، افزایش تسهیلات حمل‌ونقل شهری ویژه بانوان به‌منظور تأمین آسایش بیشتر آنان (نظیر راه‌اندازی و توسعه تاکسی ویژه بانوان) رعایت موازین شرعی در ساختن اماکن مسکونی از نظر در معرض دید نبودن ورودی خانه‌ها و دیده نشدن داخل خانه به هنگام باز شدن در، مواردی بود که باید توسط شهرداری در بحث حجاب و عفاف به آن پرداخته می‌شد. اما شهرداری اخیرا تصمیم جدی در اجرایی کردن این قانون و عمل به وظایف خود گرفته است.

کار فرهنگی با رویکرد عفاف و حجاب

خوراکیان رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران از برپایی نشست‌های مختلف با موضوع خانواده، تحکیم بنیان آن، مسئولیت‌پذیری در خانواده خبر داده و می‌گوید: کار فرهنگی باید رویکردی بر مبنای عفاف و حجاب داشته باشد. برنامه‌های شاخصی در این خصوص در نظر گرفته شده، مانند برگزاری مسابقه بزرگ کتابخوانی با موضوع عفاف و حجاب که کتاب آن توسط معاونت فرهنگی سازمان در حال تدوین است. این کتاب در شمارگان 300هزار نسخه منتشر و در مراکز سازمان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد که منابع دینی موثق و مباحث اجتماعی روز در آن لحاظ شده است. یکی دیگر از برنامه‌های مرتبط با موضوع حجاب، برگزاری مسابقه‌ای با جوایز بسیار نفیس با استفاده از پیامک‌ است.

این سازمان در معاونت هنری نیز اقدام به برگزاری مسابقه نمایشنامه ‌نویسی تئاتر بانوان کرده که یکی از سرفصل‌های اصلی آن، مسئله عفاف و حجاب است که فراخوان آن پیش از این منتشر شده، در این بخش، به نمایشنامه‌های برتر با موضوع عفاف و حجاب، جوایزی تعلق می‌گیرد و ساخت آن آثار و شرکت‌شان در جشنواره تئاتر بانوان با حمایت سازمان روبه‌روست.

خوراکیان می‌گوید: همه حوزه تبلیغات محیطی در اختیار سازمان فرهنگی هنری نیست و بخش عمده آن توسط همکارانمان در سازمان زیباسازی انجام می‌شود.

در راستای این قانون فرهنگسرای حجاب نیز تأسیس می‌شود. اماکنی چون پارک‌ها و مراکز ورزشی شهرداری زیر نظر دیگر اجزای شهرداری چون سازمان پارک‌ها و سازمان ورزش اداره می‌شوند، اما درخصوص اماکن سازمان، تقریبا تمامی آنها مانند کلاس‌های آموزشی، مشاوره و... تفکیک شده‌اند و برای آقایان و بانوان به‌صورت جداگانه برگزار می‌شوند، حتی قرائت‌خانه‌های کتابخانه‌ها نیز مجزا هستند و کتابخانه‌های درجه3 که کمتر از 50 صندلی دارند، یک روز در میان مختص آقایان و خانم‌ها هستند.نصب نمادهای تبلیغاتی و استفاده از آیات و روایات و فتاوا  با ترجمه روان  و بیان ساده و متناسب با فرهنگ عمومی، از دیگر اقدامات این سازمان درخصوص طرح حجاب است.

به گفته خوراکیان ایجاد حیات طیبه، حاکمیت روح دیانت اسلامی و اخلاق اسلامی، ارتقای سطح پایبندی شهروندان به اصول و ارزش‌های اسلامی، اخلاقی و ملی و دفاع از آرمان‌ها و اصول اسلام و انقلاب تنها چند کلید واژه از اساسنامه سازمان است که رسیدن به آرمانشهر اسلامی ایرانی (شعار دوره جدید مدیریت سازمان) را موجب می‌شود. تولید محصولات فرهنگی همچون فیلم سینمایی طلا و مس آخرین ساخته سازمان که مورد تحسین جامعه و نخبگان دینی، علمی و فرهنگی کشور قرار گرفت از دیگر اقدامات فرهنگی سازمان در راستای طرح حجاب است. به گفته خوراکیان این فیلم مصداق بارز مبانی فکری و فرهنگی عفاف است که تنها نمونه‌ای از رویکرد سازمان در برنامه‌ها و تولیدات جاری است.

حجاب و عفاف، اولویت برنامه‌های اداره کل امور بانوان

نرگس معدنی‌پور مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران نیز در توضیح ویژه برنامه‌های این اداره در روز حجاب از برگزاری این ویژه برنامه‌ها در نیمه دوم تیرماه خبر داده و می‌گوید: این برنامه‌ها در سطح مناطق و نواحی شهر تهران برگزار می‌شود. با توجه به اهمیتی که مسئله حجاب و عفاف در حفظ و تعمیق ارزش‌های دینی، فرهنگ عمومی جامعه و به‌ویژه در تحکیم بنیان خانواده دارد و با توجه به تأکید مقام رهبری، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شهردار محترم تهران، اداره کل امور بانوان این موضوع را در تمامی برنامه‌های خود به‌صورت ویژه و محوری گنجانده است.

معدنی پور با اشاره به اینکه در طراحی برنامه‌های حجاب و عفاف، علاوه بر غنای محتوایی و تنوع روشی برنامه‌ها، لازم است به جامعیت آنها و نیز تعیین دقیق نقاط و مسائل هدف توجه شود می‌گوید: این طرح با رویکرد ترویج اجتماع محور و در قالب بسته‌ای کامل از برنامه‌های مختلف آموزشی و فرهنگی اجرا می‌شود.

از جمله برنامه‌های این طرح 95دوره کامل کارگاه آموزشی4 ساعته است که با رویکرد حجاب و عفاف و با عناوین موضوعی متنوع از 12تیرماه در نواحی و محلات شهر تهران آغاز شده است و همچنین در این خصوص 22جلسه سخنرانی با موضوع حجاب و عفاف نیز در نظر گرفته شده است که تا پایان تیرماه در مناطق 22گانه اجرا می‌شود. در کنار این کارگاه‌ها، برنامه‌های گسترده فرهنگی و نیز حمایت از کانون‌ها و تشکل‌های بانوان با رویکرد ترویج اجتماع محور فرهنگی حجاب و عفاف در سطح محلات و برپایی نمایشگاه‌های مختلف در این زمینه پیش‌بینی شده است.

ارائه الگو در قالب زندگی شهروندی