جایزه ادبی جلال آل احمد به‌منظور معرفی آثار برگزیده ادبیات داستانی پایه‌گذاری شده است و هدف از اهدای آن، ارتقای زبان و ادبیات ملی- دینی از رهگذر بزرگداشت پدید آورندگان آثار برجسته، بدیع و پیشرو است.
اولین دوره این جایزه در آذر سال 87 و در سالروز تولد این نویسنده برگزار شد. بر اساس مصوبه هیأت امنای این جایزه برای اولین بار جایزه ادبی جلال حوزه آثار سال‌های 85 و 86 را به صورت یکجا بررسی کرد.
موسسه خانه کتاب موظف شد در آذر ماه هر سال مقارن با تولد جلال آل احمد (2 آذر) جشنواره جایزه ادبی جلال آل احمد را برگزار کند.
ابتدا قرار بود این جایزه به برگزیدگان خود ۱۱۰ سکه بدهد که در اولین دوره برگزاری خود، اعلام کرد در هیچ کدام از رشته‌های داستان کوتاه، رمان، نقد ادبی و تاریخ، برگزیده ندارد و به اعلام آثار شایسته تقدیر اکتفا کرد.
مهمترین نکته در این جایزه ادبی، تدوین اساسنامه جایزه ملی جلال آل احمد و تصویب آن توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی است که توسط ریاست جمهوری اسلامی برای اجرا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ شد.
دبیرخانه جایزه ادبی جلال آل احمد واقع در تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین فلسطین جنوبی و برادران مظفر، ساختمان شماره 108 طبقه دوم است.
