تحلیلگران انرژی کشور در چند سال گذشته به لزوم این بازنگری اشاره داشتهاند و تصمیم اخیر میتواند راهکارهای جدیدی را برای صنعت نفت و گاز ایران ترسیم کند. بهطور کلی، سیاستهای کلی نظام در بخش انرژی، خامفروشی را منع کرده و به جایگزینی صادرات فراوردههای نفت، گاز و پتروشیمی به جای صادرات نفت خام و گاز طبیعی اشاره دارد. در چنین شرایطی تأکید بر ورود به بازار الانجی که مصداق خامفروشی است باید بازنگری شود. از سوی دیگر سیاستهای کلی نظام بهرهبرداری از موقعیت منطقهای و جغرافیایی کشور برای خرید و فروش، فرآوری، پالایش، معاوضه و انتقال نفت و گاز منطقه به بازارهای داخلی و جهانی اجازه میدهد که تعاملات گاز از طریق خط لوله انتقال گاز در نظر گرفته شود.
بازار فروش الانجی تحولات زیادی را در چند سال گذشته داشته است که قسمتی از آن مربوط به بهرهبرداری از سازند شیل در آمریکا به کمک فناوریهای جدید بودهاست. در سال 2009 تولید گاز آمریکا از روسیه پیشی گرفت و پیشبینی میشود که در سالهای آتی آمریکا از واردات الانجی بینیاز شود.
از سوی دیگر افزایش تولید الانجی در قطر و استرالیا که عمدتا برای بازار پر سود آمریکا طرحریزی شده بود، با مشکل روبهرو شده و محمولههای الانجی متوجه بازارهای اروپایی و خاور دور شدهاند که منجر به کاهش قیمت وارداتی گاز به این بازارها شده است. در حال حاضر خرید محمولههای انرژی از بازار آزاد بهمراتب ارزانتر از گاز وارداتی از روسیه به اروپا و یا از ایران به ترکیه است.
اگر با پیشرفتهای فنی و پیداشدن سازند شیل در سایر کشورهای مهم جهان از جمله چین، هند، آلمان، کانادا عرضه گاز در سالهای آتی افزایش یابد، قیمتهای الانجی همچنان تحت فشار خواهد بود. سرمایهگذاری کلان برای الانجی در ایران در چنین شرایطی باید مورد بازنگری قرار گیرد. درحالیکه ما برای تولید از حوزه مشترک گاز پارسجنوبی در ایران و گنبد شمالی در قطر در رقابت هستیم، برای تولید الانجی هیچگونه رقابتی با قطر نداریم.
تولید الانجی نیاز به تکنولوژی پیشرفتهای دارد که لیسانسهای آن عمدتاً توسط شرکتهای آمریکایی یا شرکتهایی که تحت نفوذ آمریکا هستند، کنترل میشود و بدون استفاده از آنها که فعلاً برای ایران مقدور نیست طرحهای الانجی با تأخیرهای عمدهای مواجه شده که منجر به اتلاف منابع میشود.
فاینانس طرحهای الانجی نیز در گرو قراردادهای دراز مدت فروش به متقاضیانی است که بیشتر همکاران تجاری عمده آمریکا هستند. در شرایط فعلی بازار هم، مشتریان عمده فقط درصورت ارائه قیمتهای بسیار پایین ممکن است به الانجی ایران علاقهمند شوند. با در نظر گرفتن عوامل فوق که بهتدریج در 5 سال گذشته بازارها را تحتتأثیر قرارداده است، بازنگری جدی طرحهای الانجی قدم بسیار مثبتی است؛ اگرچه بهتر بود در چند سال پیش به مرحله اجرا در میآمد.