این دانش برای تأثیر‌گذاری نیازمند شناخت و وسایلی است تا بتواند تصمیمات درست در جهت حفظ سلامت دهان و دندان را فراهم کند. والدین و فرزندان آگاه و باانگیزه می‌توانند از بروز بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان و اثرات
درازمدت این بیماری‌ها پیشگیری کنند و در جهت کاهش هزینه‌های خانواده و جامعه مؤثر باشند.
نقش مطبوعات در چنین شرایطی به‌عنوان چراغ راه و ارائه‌دهنده این آگاهی‌ها غیرقابل انکار است و در جامعه پیشرفته، برنامه‌های مرتبط با آموزش‌ها، خدمات درمانی و فوریت‌های درمانی و سیستم راهنمای ارجاع بیماران، بخشی از وظایف رسانه‌هاست.سلامت دهان و دندان جنبه بسیار مهمی از سلامت کلی فرد است. دانش‌آموزی که دندان‌درد یا مشکل مرتبط با آن دارد نمی‌تواند همانند دانش‌آموز سالم درس را فراگیرد و فردی که دارای تجربه‌های متعدد این‌چنینی باشد از آینده روشن دور خواهد شد.
عدم‌سلامت دهان و دندان می‌تواند در این شرایط منجر به کاهش اعتماد به نفس شده و هر فعالیت و اقدامی که در جهت بهبود وضعیت این فرد انجام شود می‌تواند منجر به زندگی و آینده بهتر او شود.مطلبی که در پی می‌آید، هشداری است برای آشنایی والدین و انتقال این اطلاعات از والدین به کودکان تا در آینده(حداقل 30-20سال دیگر) از نقطه‌نظر حفظ سلامت دهان و دندان وضعیت بهتری ایجاد شود.
بیماری‌های دهان، از بیماری‌های رایج و خاموش در جامعه ماست که از کودکان تا افراد مسن را درگیر کرده است. محیط دهان می‌تواند مدخل ورودی بسیاری از میکروب‌ها به جریان خون شود.
دکتر محمدامین نریمانی، متخصص ارتودنسی در این خصوص می‌گوید: رابطه بین بیماری‌های دهان و دندان با بیماری‌هایی همچون دیابت، پوکی استخوان، ناراحتی‌های قلبی و ریوی و مشکلات مرتبط با حاملگی در تحقیقات متعدد به اثبات رسیده است. بنابراین سلامت دهان و دندان صرفاً به پوسیده نشدن دندان‌ها و حفظ دندان‌ها محدود نمی‌شود.
دهان آینه سلامت کلی فرد است. بیماری‌های دهان و دندان می‌توانند بر سلامت کلی فرد تأثیر بگذارند. از طرفی بیماری‌های سایر نقاط بدن نیز برخی علائم خود را در محیط دهان نشان می‌دهند.
نحوه زندگی فرد که روی سلامت کلی فرد تأثیر می‌گذارد همانند مصرف سیگار، الکل و رژیم غذایی نامناسب می‌تواند سلامت دهان و دندان را تحت‌تأثیر قرار دهد.
روش‌های ایمن و مؤثری وجود دارند که می‌توانند از بروز بیماری‌های رایج دهان و دندان مثل پوسیدگی، ناراحتی‌های لثه و سایر مشکلات پیشگیری کنند.
آموزش، گامی به سوی کاهش اختلالات
آموزش و آگاهی از سلامت دهان و دندان در کنار روش‌های ایمن و مؤثر می‌تواند اختلالات ناشی از بیماری‌های دهان و دندان و سایر بیماری‌های جسمی مرتبط با آنها را تا حد زیادی کاهش دهد.
به گفته دکتر نریمانی کاهش بیماری‌های دهان و دندان و بیماری‌های مرتبط با آنها در کاهش هزینه‌های جامعه تأثیر چشمگیری خواهد گذاشت که در این صورت امکان بهره‌وری بهتر از سرمایه‌های فردی و اجتماعی فراهم می‌شود. برای کاهش خطرات و هزینه‌های بیماری‌های مرتبط با دهان و دندان اطلاع‌رسانی در موارد زیر مفید و ارزنده خواهد بود:
- زمینه‌سازی جهت تهیه موضوعات مرتبط با سلامت دهان و دندان
- آگاهی و شناخت بافت‌های سالم دهان و دندان
- آشنایی با عوامل تخریب‌کننده بافت دهان و دندان
- شناختن چگونگی انجام مراقبت‌های دندانی و دهانی
- شناخت عوامل خطر‌ساز بیماری‌های دهان و دندان
- پیگیری تأمین راه‌های کسب سلامت با کمترین هزینه در افراد با درآمد پایین
- چگونگی برخورد با مشکلات و فوریت‌های مرتبط با دندانپزشکی.
ارتباط فقر و پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن جامعه است که تقریباً 5برابر، شیوع بالاتری نسبت به آسم و 7برابر شیوع زیادتری نسبت به تب یونجه دارد.
دکتر نریمانی معتقد است، کودکانی که در فقر زندگی می‌کنند، میزان شیوع پوسیدگی حداقل 2برابری نسبت به همسالان خود با وضعیت مالی بهتر دارند و امکان درمان آنها بعید‌تر است.
روش‌های کنترل بهداشت و اطلاع‌رسانی درخصوص عوامل ایجاد‌کننده پوسیدگی‌های دندانی یکی از کم‌هزینه‌ترین روش‌ها جهت کاهش شیوع این بیماری است.
نزدیک به 80درصد پوسیدگی دندان‌های کودکان پیش‌دبستان و اوایل دبستان در سطوح جونده اتفاق می‌افتد که با روش‌های فیشورسیلنت قابل پیشگیری است.
طبق آمار حدود 25درصد از کودکان تا قبل از ورود به مدرسه هیچ‌گاه توسط دندانپزشک ویزیت نشده‌اند؛ به این معنی که امکان شروع فرایندهای پیشگیری در 25درصد از کودکان فراهم نبوده است.
قسمت عمده‌ای از مردم تحت بیمه درمان‌های دندانپزشکی نبوده و سیاست‌های بیمه‌ای موجود در جامعه ما به ترویج غلط فرهنگ درمان‌های بد کمک کرده است، به‌طوری‌که به‌جای حمایت از روش‌های پیشگیرانه به روش‌های تهاجمی مثل کشیدن دندان، بهای زیادتری داده شده است.
این متخصص ارتودنسی خاطرنشان می‌کند که همه مشکلات مرتبط با پوسیدگی در کل کشور باعث هدر رفتن ساعات قابل توجهی از اوقات یادگیری کودکان و ساعات فعالیت و بازی کودکان شده و ممکن است باعث کاهش سطح زندگی آنها در آینده شود.
خوشبختانه در دیدگاه مسئولین در سال‌های اخیر ، توجه به پیشگیری در حال نهادینه‌شدن است. مجموعه اقدامات اطلاع‌رسانی می‌تواند وسیله‌ای باشد تا مطالبات پیشگیرانه جامعه افزایش چشمگیر پیدا کرده و سیاستگذاران مسائل سلامت دهان و دندان کشور، با سرعت بیشتری به نگرش پیشگیرانه توجه کنند.
