طرح پزشک خانواده
طرح ملی پزشک خانواده از مرداد 84 با هدف ارتقای بهداشت و پیشگیری از بیماری‌های شایع در روستاها اجرا شد و اکنون براساس گزارش‌های رسمی در بسیاری از روستاهای کشور عملیاتی شده است که منظور از عملیاتی شدن، استقرار پزشکان عمومی در روستا و توزیع دفترچه‌های بیمه روستایی است. همچنین به گفته وزیر بهداشت، این طرح از نیمه خرداد به‌صورت آزمایشی در 17 شهر با جمعیت زیر 50 هزار نفر در استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد به اجرا در آمده و قرار است تا پایان سال، محدوده اجرای آن به همه شهرهای این 3 استان گسترش یابد. با اجرای طرح پزشک خانواده در 17 شهر یاد شده، جمعیتی حدود 514 هزار نفر زیر پوشش خدمات این برنامه قرار خواهند گرفت. اجرای طرح در چنین محدوده‌ای به200
پزشک عمومی نیاز دارد که برآوردهای فعلی نشان می‌دهد حدود 155 پزشک در این شهرها مشغول به کارند.
وظایف پزشک خانواده
پزشک خانواده و تیم همراه آن شامل 17 نفر می‌شوند که مسئولیت سلامت جمعیت زیر پوشش خود را بر عهده دارند. این گروه به‌عنوان سطح اول خدمات‌رسانی وزارت بهداشت و نظام سلامت کشور باید قبل از بروز بیماری، سلامت افراد را کنترل کنند و به عبارت دیگر، وکیل سلامت مردم و مشاور آنان باشند. همچنین نظارت بر امور مرتبط با بهداشت محیط و کنترل عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت از وظایف پزشک خانواده به شمار می‌رود. درصورتی که یکی از اشخاص زیر پوشش بیمار شد، پزشک خانواده به درمان وی می‌پردازد و اگر لازم بود، وی را به سطح دوم یا سوم درمانی که پزشک متخصص و فوق تخصص است، ارجاع می دهد.
تعداد پزشک مورد نیاز
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس و وزیر اسبق بهداشت می‌گوید:« برای طرح ملی پزشک خانواده، استقرار آن در سراسر شهرها و روستاهای کشور طی 5 سال امکان‌پذیر بود، اما کیفی کردن خدمات و رساندن آن به ایده آل برنامه، باعث شد که برای اجرای کامل طرح 14 سال زمان در نظر گرفته شود. بر این اساس اگر به ازای هر هزار نفر یک پزشک خانواده تخصیص یابد، باید 70 هزار پزشک خانواده در کشور آموزش ببینند.»
معرفی تیم پزشک خانواده
تیم سلامت شامل 4 پزشک، 2 پرستار، 2 ماما، یک کارشناس تغذیه، یک روان‌شناس، 3 کاردان یا کارشناس بهداشت خانواده، یک کاردان یا کارشناس مبارزه با بیماری‌ها، یک کاردان یا کارشناس بهداشت محیط و حرفه‌ای، یک کاردان یا کارشناس اسناد و مدارک پزشکی و یک نفر نظافتچی است.
دوره های آموزشی پزشک خانواده
محمد علی محققی، معاون آموزشی وزیر بهداشت، در مورد چگونگی آموزش پزشکان خانواده می‌گوید: «دوره آموزشی پزشکان خانواده 2 سال طول می‌کشد که نخستین دوره آن از بهمن سال گذشته آغاز شده و اکنون ترم اول آن رو به پایان است.
همه پزشکان عمومی به شرط 3 سال خدمت در مناطق محروم می‌توانند وارد این دوره شوند.
همچنین دوره Mph پزشک خانواده در وزارت بهداشت برگزار می‌شود، این دوره یک طرح نو آموزشی برای توانمندسازی به شمار می‌رود که هدف از آن شناخت نیاز‌های پزشک خانواده است.»
جمعیت استان های تحت پوشش طرح براساس آخرین سرشماری رسمی
خوزستان : 4،274،979
سیستان و بلوچستان : 2،405،742
کهگیلویه وبویراحمد : 634،299
تعداد شهر در استان‌های اجرای پایلوت طرح
خوزستان : 48
سیستان و بلوچستان : 32
کهگیلویه وبویراحمد : 13
