همشهری آنلاین: مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تازه ترین گزارش خود درباره ایران را منتشر کرد

iaea amano

یوکیو آمانو  مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود که دوشنبه شب آن را منتشر کرد درباره برنامه هسته‌ای ایران بر نبود انحراف در فعالیت‌های هسته‌ای تهران تاکید کرده است.

به گزارش فارس، متن کامل این گزارش به شرح زیر است:

اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مرتبط با قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران

گزارش مدیرکل

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و، به طور موازی، به شورای امنیت درباره اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مرتبط با قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران است. این گزارش به تحولات پس از گزارش قبلی در می 2010 می‌پردازد.

2. شورای امنیت در 9 ژوئن 2010 قطعنامه 1929 (2010) را تصویب کرد که بر اساس آن:

* شورای امنیت تایید کرد که ایران به درخواست‌های شورای حکام نپرداخته و از قطعنامه‌های 1696 (2006), 1737 (2006), 1747 (2007)، 1803 (2008) شورای امنیت پیروی نکرده است.

* شورای امنیت تایید کرد که ایران، بدون تاخیر بیشتر، باید اقدامات درخواست شده توسط شورای حکام در قطعنامه‌های GOV/2006/14 و GOV/2009/82 را انجام دهد.

* شورای امنیت بر این نکته صحه گذاشت که ایران، بدون تاخیر بیشتر، باید اقدامات تصریح شده در بند 2 قطعنامه 1737 (2006) (تعلیق تمام فعالیت‌های بازفرآوری و مرتبط غنی‌سازی به علاوه کار بر روی فعالیتهای مرتبط رآکتور آب سنگین) را انجام دهد.

* شورای امنیت مجدد تصریح کرد که ایران باید به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه تمام مسائل باقیمانده به ویژه آنهایی که نگرانی‌ها درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران را افزایش می‌دهند، همکاری کند که این همکاری شامل تامین دسترسی به تمام سایت‌ها، تجهیزات، اشخاص و مدارک مورد درخواست آژانس می‌شود.

* شورای امنیت تصمیم گرفت که ایران باید، بدون تاخیر، به توافق پادمان‌های خود بطور کامل و بدون هیچگونه شرطی پایبند باشد که این شامل بکارگیری کد تعدیل شده 3.1 ترتیبات اجرایی می‌شود؛ این شورا از ایران خواست تا موکدا مطابق با مفاد پروتکل الحاقی اقدام کرده و سریعا آن را بپذیرد؛ شورای امنیت تاکید کرد که مطابق ماده 24 و 39 توافق پادمان‌های ایران، توافق پادمان‌های ایران و ترتیبات اجرایی آن شامل کد تعدیل شده 3.1 بطور یکجانبه توسط ایران قابل اصلاح یا تغییر نیستند. شورا خاطر نشان کرد که مکانیزمی در توافق برای تعلیق هر یک از مفاد ترتیبات اجرایی وجود ندارد.

* شورای امنیت مجدد تاکید کرد که ایران مطابق با الزامات خود تحت قطعنامه‌های قبلی مبنی بر تعلیق تمام فعالیت‌های مرتبط غنی‌سازی، رآکتور آب سنگین و بازفرآوری، نباید کار ساخت و ساز در هر یک از تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم، بازفرآوری یا مرتبط با آب سنگین را آغاز کند و باید هر گونه ساخت و ساز در حال جریان چنین تاسیساتی را متوقف کند.

* شورای امنیت از مدیرکل خواست تا تمام گزارش‌های مدیرکل درباره به‌کارگیری پادمان‌ها در ایران را به شورای امنیت انتقال دهد.

* شورای امنیت از مدیرکل خواست تا طی 90 روز گزارشی را درباره اینکه آیا ایران تعلیق تمام فعالیت‌های ذکر شده در قطعنامه1737 (2006) را اجرایی کرده و به تعلیق آنها ادامه داده است یا نه، تهیه کند. شورای همچنین از مدیرکل خواست تا گزارشی را درباره روند پایبندی ایران به تمام گام‌های مورد نیاز شورای حکام و به سایر مفاد قطعنامه‌های 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008) و 1929 (2010) تهیه کند
.
A. فعالیت‌های مرتبط غنی‌سازی فعلی

A.1. نطنز: تاسیسات غنی‌سازی سوخت و تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت

3. تاسیسات غنی‌سازی سوخت: دو سالن آبشاری در تاسیسات غنی‌سازی سوخت وجود دارند: سالن آبشاری A و سالن آبشاری B. با توجه به اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد (واحدهای A21 تا A28) برای تولید سالن A، با 18 آبشار در هر واحد برنامه‌ریزی می‌شوند. اطلاعات طراحی مفصلی درباره سالت تولید B ارائه نشده است.

4. ایران در 28 آگوست 2010 گاز هگزا فلوراید اورانیوم طبیعی (یواف6) را به 17 آبشار واحد A24، 6 آبشار واحد A26 در تاسیسات غنی‌سازی سوخت تزریق می‌کرد. تمام 18 آبشار واحد A28 و آبشار باقیمانده واحد A24 و باقی 12 آبشار واحد A26 ( شش آبشاری که تحت خلأ بودند) همچنین نصب شدند، اما هگزا فلوراید اورانیوم در آنها تزریق نمی‌شد. تا‌ آن تاریخ، تمام سانتریفیوژهای نصب شده شامل ماشین‌های IR-1، که از آن 164 عدد در هر آبشار وجود دارد، هستند. کار نصب در واحدهای A21، A22، A23، A25 و A27 ادامه داشت اما هیچ سانتریفیوژی نصب نشده بود. تا تاریخ 28 آگوست 2010، هیچ کار نصبی در سالن تولید
B نشده بود.

5. آژانس در 22 نوامبر 2009 یک راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات غنی‌سازی سوخت انجام داد. آژانس با مدنظر قرار دادن اطلاعات جدید ارائه شده توسط ایران، به ارزیابی خود از تعادل مواد برای دوره 18 نوامبر 2008 تا 22 نوامبر 2009 ادامه می‌دهد. ایران در نامه‌هایی به تاریخ 9 آگوست 2010 و 17 آگوست 2010 به آژانس اطلاع داد که مقدار مواد هسته‌ای در تاسیسات را کم تخمین زده بود و یک برآورد بازبینی شده را ارائه کرد. ایران همچنین درباره اینکه چگونه قصد داشت سیستم حسابداری مواد هسته‌ای تاسیسات را بهبود بخشد، به آژانس اطلاع داد. آژانس تا زمانی که ارزیابی آن کامل شود، نمی‌توان تعادل مواد هسته‌ای را تایید کند.

6. ایران تخمین زده است که بین 23 نوامبر 2009 و 6 آگوست 2010، 995 کیلوگرم دیگر یواف6 با درصد غنای پایین تولید کرده است، که بنابراین مجموع تولید یواف6 با درصد غنای پایین از فوریه 2007 تا کنون به دو هزار و 803 کیلوگرم می‌رسد. مواد هسته‌ای در تاسیسات غنی‌سازی سوخت (شامل تزریق، محصول و دور‌ریز) بعلاوه تمام آبشارهای نصب شده و ایستگاه‌های تزریق و تخلیه تحت نظارت و کنترل آژانس باقی هستند. آژانس در نامه‌ای به تاریخ 19 جولای 2010، شماری از اتفاقات شامل شکستن مهر و موم توسط اپراتور در تاسیسات غنی‌سازی سوخت را به ایران یادآوری کرد. ایران در نامه‌ای به تاریخ 9 آگوست 2010 اطلاعات بیشتری را درباره این اتفاقات ارائه کرده و اعلام کرد که شکستن مهر و موم‌ها اتفاقی بوده و "تمام توصیه‌ها و آموزش‌های لازم به اپراتور به منظور مراقبت و کنترل بیشتر در این زمینه ارائه شده است. " نتایج پادمان‌های شکستن مهر و موم‌ها توسط آژانس و بر اساس تکمیل راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی بعدی که در حال حاضر برای اکتبر 2010 برنامه‌ریزی شده است، ارزیابی خواهد شد.

7. آژانس از فوریه 2007 شمار زیادی نمونه‌های محیطی در تاسیسات غنی‌سازی سوخت گرفته است که نتایج آنها نشان از سطح غنی‌سازی اورانیوم کمتر از 5 درصد اورانیوم 235 دارد. در یک نتیجه جدید، تعداد کمی از موادی از نمونه‌های گرفته شده در ناحیه آبشاری با سطح غنی‌سازی بین 5 درصد و 7.1 درصد اورانیوم 235 تشخیص داده شدند که این میزان بیشتر از سطح اعلام شده در پرسش‌نامه اطلاعات طراحی بود. آژانس در نامه‌ای به تاریخ 13 آگوست 2010 به ایران درباره این موضوع اطلاع داد و توضیحاتی را در این زمینه خواستار شد. ایران در نامه‌هایی به تاریخ 17 آگوست 2010 و یکم سپتامبر 2010 توضیحات احتمالی را به همراه نکات تایید کننده، برای حضور این مواد ارائه کرد. توضیحات ایران با یافته‌های آژانس مغایر نیست.

8. تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت: تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت یک مرکز تحقیق و توسعه و یک مرکز آزمایشی تولید اورانیوم با درصد غنای پایین است که برای اولین بار در اکتبر 2003 عملیاتی شد. این تاسیسات یک سالن دارد که می‌تواند 6 آبشار را در خود جای دهد. آبشارهای 1 و 6 که هر کدام می‌توانند 164 ماشین داشته باشند، به منظور تولید اورانیوم با درصد غنای پایین که تا 20 درصد اورانیوم-235 غنی‌سازی می‌شوند، طراحی می‌شوند. بخش دیگر سالن آبشار به عنوان ناحیه تحقیق و توسعه طراحی می‌شوند.

9. در ناحیه تحقیق و توسعه تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت، بین تاریخ 22 می 2010 و 20 آگوست 2010، مجموع 84 کیلوگرم یواف6 طبیعی به یک آبشار IR-4 با 20 دستگاه، آبشار IR-2m با 20 دستگاه و سانتریفیوژهای تکی IR-1، IR-2m و IR-4 تزریق شد. در این ناحیه هیچ اورانیوم با درصد غنای پایین تخلیه نمی‌شود چونکه محصول و دورریز این فعالیت تحقیق و توسعه در پایان فرآیند باز ترکیب می‌شوند.

10. ایران در 9 فوریه 2010 تزریق یواف6 با درصد غنای پایین را به آبشار یک با هدف اعلام شده مبنی بر تولید یواف6 غنی‌شده تا 20 درصد اورانیوم 235 به عنوان سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز کرد. ایران متعاقبا به آژانس اطلاع داد که قصد دارد یک آبشار دوم IR-1 با 164 دستگاه (6 آبشاری) را در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت نصب کرده و آن را به آبشار یک و با هدف کاهش دورریز غنی‌سازی از 2 درصد به 0.7 درصد اورانیوم235 متصل کند. افزایش سطح غنی‌سازی و همچنین ارتباط دو آبشار مستلزم رویکرد جدید پادمان‌ها بود که از 15 مه 2010 اجرا شده است.

11. ایران طی نامه‌ای که در تاریخ 30 ژوئن 2010 نوشته شده بود، به آژانس اتمی اطلاع داد که قصد دارد تزریق اورانیوم با درصد غنای پایین به آبشارهای 1 و 6 متصل شده را آغاز کند و بر همین اساس نیز از آژانس درخواست کرد تا ترتیباتی را مجددا اتخاذ کند که به ایران اجازه دهد تا این دو آبشار را طبق برنامه راه‌اندازی کند. آژانس نیز در تاریخ 3 ژوئیه 2010 به این درخواست جامه عمل پوشاند. ایران در تاریخ 17 ژوئیه 2010 به آژانس اطلاع داد که تزریق دورریزها به آبشار 6 از آبشار 1 را در تاریخ 13 ژوئیه 2010 آغاز کرده است.

12. ایران تخمین زده است که در تاریخ 9 فوریه تا 20 آگوست 2010، مجموعاً حدود 310 کیلوگرم هگزا فلورید اورانیوم غنی‌شده در تأسیسات غنی‌سازی سوخت به آبشار1 تزریق شد و 22 کیلوگرم هگزا فلورید اورانیوم غنی‌شده تا "اورانیوم-235 " 20 درصد نیز تولید شد.

هگزا فلورید اورانیوم تولید شده به طور مرتب توسط ایران از آبشار1 تخلیه و به درون سیلندری با گنجایش حدود 25 کیلوگرم هگزا فلورید اورانیوم بارگذاری می‌شود. این مواد تحت نظارت و بازرسی آژانس است. ایران اعلام کرده است که وقتی ظرفیت این سیلندر تکمیل می‌شود، پس از آنکه آژانس اتمی از این مواد برای انجام تحلیل تخریبی نمونه‌برداری کرد، هگزا فلوراید اورانیوم موجود در آن را همگن خواهد کرد.

13. از تاریخ 7 آوریل 2010 به بعد، نتایج نمونه‌های محیطی گرفته‌شده از تأسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت نشان می‌دهد که در این تأسیسات، مراحل غنی‌سازی از حداکثر سطح غنی‌سازی مطرح شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی (که کمتر از 20 درصد غنی‌سازی اورانیوم-235 است) فراتر نرفته است.

A.2. قم: تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو

14. ایران در سپتامبر 2009، به آژانس اتمی اطلاع داد که در حال ساخت تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو است که در نزدیکی شهر قم واقع شده است. آژانس تأیید کرد که تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو با هدف در بر گرفتن 16 آبشار با مجموع حدود 3 هزار سانتریفیوژ ساخته شده است.

15. آژانس اتمی چندین‌ بار از ایران خواسته است تا اطلاعات بیشتری را در رابطه با زمانبندی مراحل طراحی و ساخت تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو به همراه هدف اولیه این سایت ارائه دهد. ایران نیز در پاسخ به این درخواست اعلام کرده است که "مکان این سایت [در نزدیکی قم] از ابتدا به عنوان منطقه کلی پناهگاه‌های احتمالی پدافند غیرعامل با موارد کاربرد گوناگون در نظرگرفته شده است. سپس این مکان در نیمه دوم سال 2007، برای ساخت این تأسیسات غنی‌سازی در نظر گرفته شده است ". آژانس اتمی نیز بر ضرورت دسترسی به شرکت‌های دخیل در طراحی و ساخت‌وساز تأسیسات غنی‌سازی فردو تأکید کرده است. آژانس به ایران اطلاع داده است که اطلاعات بسیار زیادی از تعدادی از منابع دریافت کرده است که نشان می‌دهد کار طراحی این تأسیسات در سال 2006 آغاز شده بود. ایران در تاریخ 4 ژوئن 2010، در نامه‌ای به مدیرکل آژانس اعلام کرد که "هیچ مبنای قانونی " که طبق آن آژانس بتواند اطلاعات مربوط به زمانبندی و هدف ایجاد تأسیسات غنی‌سازی فردو را درخواست کند، وجود ندارد و آژانس نیز "ملزم به مطرح کردن هیچ سؤالی فراتر از توافق پادمان‌ها نیست ". آژانس اتمی معتقد است که سؤالاتی که مطرح کرده است در چارچوب توافق پادمان‌ها است و اطلاعات درخواست شده نیز برای تأیید زمانبندی و هدف اصلی تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو توسط آژانس اتمی به منظور ایجاد اطمینان از این امر که اظهارات ایران کامل و صحیح است، ضروری است.

16. ایران در پاسخ به درخواست آژانس مبنی بر ارائه پرسشنامه کامل اطلاعات طراحی تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو، ضمن تسلیم نامه‌ای به مدیرکل آژانس در تاریخ 4 ژوئن 2010، اعلام کرد که "به تعهدات خود در ارتباط با پرسشنامه اطلاعات طراحی تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو تحت توافقنامه پادمانی خود عمل کرده است ". آژانس اتمی چندین بار به ایران اطلاع داده است که معتقد است بر اساس وضعیت کنونی ساخت‌وساز این تأسیسات، اطلاعات بیشتری باید در اختیار ایران قرار گیرد و این اطلاعات باید در پرسشنامه اطلاعات طراحی گنجانده شود.

17. آژانس اتمی از ماه اکتبر سال 2009 به طور متوسط هر ماه یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو به انجام رسانده است. آژانس تأیید کرده است که ساخت‌وساز این تأسیسات در حال جریان است. از 28 آگوست 2010 به بعد هیچ سانتریفوژی وارد این تأسیسات نشده است. در نتایج نمونه‌های محیطی گرفته شده در تأسیسات غنی‌سازی سوختی فردو تا تاریخ 16 فوریه 2010 به هیچ عنوان هیچ نشانه‌ای از وجود اورانیوم غنی‌شده نبود.

A.3. دیگر فعالیت‌های مرتبط غنی‌سازی

18. با توجه به اظهارات ایران در تاریخ 7 فوریه 2010 مبنی بر اینکه فناوری غنی‌سازی اورانیوم لیزری در اختیار دارد و همچنین اظهارات این کشور در تاریخ 9 آوریل 2010 در ارتباط با توسعه نسل سوم سانتریفیوژها، آژانس اتمی طی نامه‌ای به ایران در تاریخ 18 آگوست 2010 بر درخواست پیشین خود مجددا تأکید کرد مبنی بر اینکه ایران امکان دسترسی به مکان‌های بیشتر مرتبط با تولید سانتریفیوژها، تحقیق و توسعه در خصوص غنی‌سازی اورانیوم (شامل غنی‌سازی لیزری) و فعالیت‌های مرتبط با اکتشاف و آسیاب اورانیوم را [برای آژانس] فراهم آورد. ایران در پاسخ به این درخواست در تاریخ 21 آگوست 2010، هیچ یک از اطلاعات درخواستی را در اختیار آژانس قرار نداد و در عوض تأکید کرد که به "همکاری خود با آژانس تحت توافقنامه پادمان‌های خود ادامه می‌دهد ".

A.فعالیت‌های بازفرآوری

19. آژانس اتمی به نظارت بر استفاده از سلول‌های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران و تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدنیوم، ید و زنون (MIX) ادامه داده است. آژانس یک بازرسی و یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در راکتور تحقیقاتی تهران در تاریخ اول آگوست 2010 و همچنین یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تأسیسات تولید رادیو ایزوتوپ مولیبدنیوم، ید و زنون نیز در تاریخ 31 ژوئیه 2010 انجام داده است. هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های مرتبط با بازفرآوری در این تأسیسات وجود نداشت. در حالیکه ایران اعلام کرده است هیچ گونه فعالیت‌ مرتبط با بازفرآوری در این کشور ندارد، آژانس این امر را فقط در ارتباط با این دو تأسیسات می‌تواند تأیید کند، همانگونه که پروتکل الحاقی ایران اجرا نشده است.

B.پروژه‌های مرتبط با راکتور آب سنگین

20. همانگونه که در گزارش‌های پیشین مدیرکل آژانس اشاره شد، آژانس، آنچنان که شورای امنیت ملزم دانسته بود، درخواست کرده است که ایران ترتیبات لازم را اتخاذ کند تا دسترسی هر چه سریعتر آژانس به موارد زیر را مهیا کند: مرکز تولید آب سنگین؛ آب سنگین ذخیره شده در تأسیسات تبدیل اورانیوم به منظور نمونه‌برداری؛ و هر مکان دیگری در ایران که پروژه‌های مرتبط آب سنگین در حال انجام هستند. ایران در پاسخ خود به تاریخ 10 فوریه 2010 اعلام کرد که درخواست‌های آژانس "از آنجایی که فراتر از توافق پادمان‌های ما است، هیچ مبنای قانونی ندارد " و همچنین این درخواست‌ها فراتر از قطعنامه‌های مرتبط شورای امنیت است که "تنها خواستار راستی‌آزمایی تعلیق است ". ایران همچنین اعلام کرد که فعالیت در پروژه‌های مرتبط با آب سنگین را به حالت تعلیق در نیاورده است. ایران تا آن تاریخ دسترسی درخواست‌شده را مهیا نکرده است.

21. در 2 آگوست 2010، آژانس یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 در اراک انجام داد. آژانس تأیید کرد که ساخت‌وساز این تأسیسات در حال انجام است و ساخت‌وساز ساختمان‌های غیرنظامی تقریبا کامل و برخی تجهیزات مهم در این تأسیسات نصب شده است. تجهیزات نصب شده شامل جرثقیل اصلی در ساختمان راکتور و فشارسنجی برای سیستم خنک‌کننده راکتور می‌شود. بنا به اعلام ایران، راه‌اندازی راکتور IR-40 هم‌اکنون برای شروع در سال 2013 طراحی شده است. در ساختمان پرتوشیمی، سازه بتونی برای سلول‌های داغ آماده بود، اما هیچ پنجره سلول داغ یا بازوی مکانیکی حاضر نبود.

22. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، به نظر می‌رسد تأسیسات تولید آب سنگین (HWPP) مجددا در حال فعالیت است. با این وجود، بدون دسترسی به تأسیسات تولید آب سنگین، آژانس قادر به تأیید اظهارات ایران مبنی بر به تعلیق در نیاوردن فعالیت روی پروژه‌های مرتبط با آب سنگین نخواهد بود و در نتیجه نمی‌تواند گزارش کاملی را در این زمینه ارائه دهد.

D. تبدیل اورانیوم و تولید سوخت

23. آژانس ارزیابی خود از نتایج راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان در تاریخ 30 مارس 2010 را نهایی کرد و این نتیجه حاصل شد که فهرست اقلام مواد هسته‌ای در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان از سوی ایران و در راستای آن نتایج اظهار گردیده است، در چارچوب ابهامات اندازه گیری که معمولا به همراه تاسیسات تبدیل با خصوصیات مشابه وجود دارد.

24. آژانس در تاریخ 4 آگوست 2010 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان انجام داد. در آن زمان، این تاسیسات هنوز در مرحله تعمیر و نگهداری قرار داشت.
ایران در نامه‌ای به تاریخ 4 جولای 2010 آژانس را مطلع ساخت که تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان عملیات کامل خود را در تاریخ 23 سپتامبر 2010 از سر خواهد گرفت. به دلیل آنکه هیچ هگزا فلوراید اورانیومی (یواف‌6) از 10 آگوست 2009 در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان تولید نشده است، مقدار کلی اورانیوم به شکل هگزا فلوراید اورانیوم در این تاسیسات از مارس 2004، 371 تن باقی مانده است (مقداری از آن به تاسیسات غنی سازی سوختی و تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت منتقل شده است) که تحت نظارت و مهار آژانس است.

25. در طی راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تاریخ 4 آگوست 2010، ایران آژانس را از نصب تجهیزات در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان برای تبدیل هگزافلوراید اورانیوم غنی شده تا اورانیوم-235 بیست درصد به اکسید اورانیوم (U3O8) مطلع ساخت که برای تولید سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران مورد نیاز است و در نوامبر 2010 شروع به کار می‌کند. ایران در نامه‌ای به تاریخ 17 آگوست 2010، آژانس را مطلع ساخت که آزمایشاتی در خصوص تبدیل هگزافلوراید اروانیوم به اکسید اورانیوم (U3O8) با استفاده از هگزافلوراید مصرف شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان در سپتامبر 2011 آغاز خواهد کرد.

26. ایران در نامه‌ای به تاریخ 28 ژوئن 2010، یک پرسشنامه‌ اطلاعات طراحی به روز شده برای مرکز تولید سوخت به آژانس ارائه داد که در آن اعلام کرده بود تولید سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران در بخشی از یک ساختمان در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان انجام خواهد شد. ایران در نامه‌ای به تاریخ 17 آگوست 2010 به آژانس اعلام کرد که در نظر دارد تجهیزات برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران را در نوامبر 2010 نصب کند. آژانس در سوم آگوست 2010 یک راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی و یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در مرکز تولید سوخت انجام داد و تایید کرد که هیچ مجموعه، میله، صفحه‌های سوختی جدید برای راکتور IR-40 تولید نشده است.

E. دیگر فعالیت‌ها

27. ایران در نامه‌ای به تاریخ 9 آگوست 2010 به آژانس اطلاع داد که انتقال سوخت جدید به ساختمان اصلی راکتور در نیروگاه برق هسته‌ای بوشهر را آغاز می‌کند. همانگونه که در گزارش قبلی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است، ایران آژانس را مطلع ساخت که یک آزمایش فنی از مجوعه سوختی را پیش از بارگذاری آنها در قلب راکتور انجام خواهد داد. آژانس در تاریخ 21 آگوست تایید کرد که انتقال سوخت جدید به ساختمان راکتور آغاز شده و فعالیت‌های راستی آزمایی مجدد خود را از شروع کرده است.

28. لابراتوار تحقیقاتی چندمنظوره جابر ابن حیان در مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران واقع است و یک لابراتوار تحقیقاتی شیمی غیرهسته‌ای است. آژانس در تاریخ 31 جولای 2010 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی و یک راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی در لابراتوار جابر ابن حیان انجام داد، که در طی آن ایران مجددا آنچه را در راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی 14 آوریل 2010 اعلام کرده بود، تکرار کرد به ویژه فعالیت‌های لابراتوار جابر ابن حیان که مرتبط با "یک پروژه تحقیقاتی با هدف صرفا مطالعه رفتار الکتروشیمیایی یون یورانیل در محلول یونیک " بود، که در آن از یک محلول نیترات یورانیل استفاده می‌شود. ایران همچنین اعلام کرده است که این فعالیت‌های آزمایشگاهی هنوز آغاز نشده است. آژانس اتمی به نظارت بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران در این تاسیسات ادامه می‌دهد.

29. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، آژانس ارزیابی می‌کند که فعالیت‌های مربوط به اکتشاف و تغلیظ اورانیوم در منطقه مجتمع تولید اورانیوم بندر عباس ادامه دارد و اینکه فعالیت‌های ساخت و ساز در مجتمع تولید کیک زرد اردکان و در معدن اورانیوم ساغند ادامه دارد.

F. اطلاعات طراحی

همانگونه که در گزارش‌های پیشین مدیر کل آژانس شرح داده شده، متن تعدیل شده بخش عمومی ترتیبات تکمیلی موسوم به کد 3.1 برای توافق پادمانی ایران که در سال 2003 به موافقت ایران رسیده‌، هنوز پابرجاست، با این همه ایران در سال 2007 تصمیم به تعلیق اجرای آن گرفت. با وجود آنکه آژانس در موارد زیادی، به ایران یادآوری کرده است که ملزم به ارائه اطلاعات طراحی بر اساس کد تعدیل شده 3.1 است، ایران اجرای کد تعدیل شده 3.1 را از سر نگرفته است که مطابق با تعهد آن بر اساس ترتیبات تکمیلی نیست. ایران تنها کشور با فعالیت‌های هسته‌ای چشمگیر است که دارای یک توافقنامه پادمانی جامع پابرجاست که مفاد کد تعدیل شده 3.1 را اجرا نمی‌کند.

31. در مورد هر دو تاسیسات دارخوین و تاسیسات غنی سازی سوخت فردو،‌ ایران در موعد مقرر تصمیم ساخت یا اجازه ساخت این تاسیسات را همانگونه که در کد تعدیل شده 3.1 آمده اطلاع رسانی نکرده است و فقط به ارائه اطلاعات طراحی محدود آن تاسیسات اکتفا کرده است. ایران همچنین اطلاعات طراحی به روز شده راکتور IR-40 را فراهم نکرده است.

32. آژانس در نامه‌ای به تاریخ 18 ژوئن 2010 از ایران درخواست کرده است تا اظهارات علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به یک خبرگزاری ایرانی را تایید کند که گفته بود ایران در حال طراحی راکتوری شبیه راکتور تحقیقاتی تهران برای تولید رادیوایزوتوپ‌هاست. در همان نامه آژانس همچنین درخواست کرد در صورتیکه تصمیم ساخت تاسیسات هسته‌ای جدید توسط ایران اتخاذ شده است، ایران اطلاعات بیشتری در خصوص طراحی و برنامه ساخت آن تاسیسات ارائه کند. ایران در پاسخ آن نامه به تاریخ 23 ژوئن 2010، مجددا تاکید کرد که به همکاری خود با آژانس بر اساس موافقتنامه پادمانی آن ادامه می‌دهد.

33. علی اکبر صالحی در تاریخ 16 آگوست 2010 اعلام کرد که "مطالعه بر روی مکان 10 مرکز غنی سازی اورانیوم " پایان یافته است و اینکه "ساخت و ساز یکی از این تاسیسات تا پایان سال جاری ایرانی یعنی مارس 2011 آغاز خواهد شد یا ابتدای سال آینده ". در نامه‌ای به تاریخ 19 آگوست 2010 آژانس از ایران درخواست کرد تا اطلاعات طراحی اولیه آن تاسیسات را ارائه کند. ایران در پاسخ خود به تاریخ 21 آگوست 2010 اطلاعات درخواست شده را ارائه نداد و تنها اعلام کرد که اطلاعات لازم را در "زمان مقرر " در اختیار آژانس قرار خواهد داد. این تماس‌های اخیر بین ایران و آژانس به دنبال موارد مشابه مرتبط با بیانات عمومی مقامات ایران در رابطه با ساخت و ساز احتمالی تاسیسات هسته‌ای جدید است.

ایران همچنین اعلام کرد اظهارات در خصوص اطلاعات طراحی که در پاراگراف‌های 30 تا 33 گزارش‌ قبلی مدیر کل (GOV/2010/28) آمده است، "هیچگونه اساس قانونی " ندارد.

34. اصلاح تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت برای تولید اورانیوم غنی شده تا 20 درصد به صورت اورانیوم-235 مرتبط با اهداف پادمانی، از جانب ایران در زمان لازم به اطلاع آژانس نرسیده است تا آژانس روش‌های پادمانی آن را تطبیق دهد، همانطور که ماده 45 توافق پادمانی ایران خواسته شده است.

G. تعیین بازرسان

35. ایران در نامه‌ای به تاریخ 3 ژوئن 2010 به مدیر کل آژانس اتمی اعلام کرد، از حالا به بعد در صورتیکه اطلاعات محرمانه‌ای که بر اساس اجرای توافق پادمانی آن در اختیار آژانس قرار گرفته است به هر دلیلی به بیرون "درز " پیدا کند و یا به دست رسانه‌ها برسد؛ در اولین واکنش انتصاب بازرس یا بازرسان مرتبط کن لم یکن تلقی خواهد شد. ایران در نامه‌ای به تاریخ 10 ژوئن 2010 به مدیر کل آژانس، با اشاره به "اظهارات اشتباه و نادرست در پاراگراف 28 " گزارش قبلی مدیر کل (GOV/2010/28)، به اطلاع آژانس رساند که به انتصاب دو بازرسی که اخیر بازرسی‌هایی را در ایران انجام داده‌اند، اعتراض دارد.

36. در حالیکه بر اساس توافق پادمانی، ایران اجازه اعتراض به انتصاب بازرسان آژانس را دارد، آژانس این مورد را بر این اساس رد کرد که ایران به دنبال توجیه اعتراض خود در این مورد بوده است. آژانس اعتماد کامل به حرفه‌ای گرایی و بی طرفی بازرسان مورد نظر دارد همانگونه که در خصوص تمام بازرسان به همین گونه است، و تایید می‌کند که گزارش قبلی مدیر کل در خصوص اجرای پادمان‌ها در ایران (GOV/2010/28) کاملا دقیق و صحیح است.

37. در جلسه‌ای با نماینده دائم ایران در آژانس اتمی در تاریخ 20 جولای 2010، آژانس به اطلاع وی رساند که اعتراض مکرر توسط ایران به انتصاب بازرسان مجرب در زمینه چرخه و تاسیسات سوخت هسته‌ای ایران در روند بازرسی مانع ایجاد می‌کند و بنا بر این از توانایی آژانس برای اجرای پادمان‌های موثر و کارآمد در ایران می‌کاهد. در این خصوص، در همان جلسه، آژانس مجدد تقاضا کرد که ایران تصمیم 16 ژانویه 2007 خود در زمینه درخواست از آژانس برای ملغی کردن انتصاب 38 بازرس آژانس را مورد بازبینی مجدد قرار داده و همچنین در زمینه تقاضاهای خود (مربوط به سال 2006) برای کن لم یکن کردن انتصاب 4 بازرس دیگر که مجرب در اجرای بازرسی هستند، دوباره تصمیم گیری کند. آژانس در عین حال که از ایران به دلیل پذیرفتن پنج بازرس دیگر (در نامه‌هایی از ایران به تاریخ 14 آوریل 2010 و 16 آگوست 2010) تشکر می‌کند، همچنان از ایران درخواست می‌کند تا اعتراض خود به انتصاب بازرسان مجرب در زمینه چرخه و تاسیسات سوخت هسته‌ای ایران را ملغی کند.

H. ابعاد نظامی احتمالی

38. گزارش‌های پیشین مدیر کل آژانس اتمی مسایل باقیمانده مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران و اقدامات لازم از سوی ایران برای حل آن مسایل را شرح داده است. در گزارش ماه فوریه مدیر کل (GOV/2010/10)، آژانس شماری از موضوعات فنی که برای پرداختن به آن به اتفاق ایران مورد نیاز است را شرح داد. با این همه از آگوست 2008، ایران از بحث درباره مسایل باقیمانده با آژانس یا ارائه هر گونه اطلاعات اضافی یا دسترسی به مکان‌ها یا افراد مورد نیاز برای پرداختن به نگرانی‌های آژانس امتناع ورزیده و اعلام کرده است که ادعاهای مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای آن بی اساس هستند و اینکه اطلاعات اطلاعاتی که آژانس به آنها اشاره می‌کند بر اساس اسناد جعلی است.

39. بر اساس یک تحلیل کلی که توسط آژانس با استفاده از تمام اطلاعاتی که در دسترس آن بوده انجام داده است، آژانس درباره وجود احتمالی فعالیت‌های مرتبط هسته ای گذشته یا جاری فاش نشده مربوط به سازمان‌های نظامی مرتبط از جمله فعالیت‌های مربوط به توسعه یک محفظه کلاهک برای موشک هنوز نگران است. نشانه‌هایی وجود دارد که شماری از این فعالیت‌ها ممکن است بعد از 2004 ادامه یافته باشد.

40. ضروری است که ایران با آژانس در این مسایل تعامل کند و اینکه آژانس اجازه یابد از تمام سایت‌های مرتبط بازدید کند، به تمام تجهیزات و اسناد مرتبط دسترسی داشته باشد و اجازه داشته باشد تا با تمام افراد مرتبط مصاحبه کند، بدون هیچگونه تاخیر بیشتری. گذشت زمان و از بین رفتن احتمالی دسترسی به برخی اطلاعات مرتبط فوریت این موضوع را افزایش می‌دهد. تعامل اساسی و پیش فعال ایران برای برای قادر ساختن آژانس به پیشرفت در زمینه راستی آزمایی صحت و کامل بودن اظهارات ایران ضروری است.

I. خلاصه

41. مادامی که آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلامی ایران ادامه می‌دهد، ایران همکاری‌های لازم به منظور اجازه به آژانس برای تایید اینکه تمام مواد هسته‌ای در ایران در فعالیتهای صلح‌آمیز هستند را فراهم نکرده است.

42. ایران، به طور خاص‌تر، الزامات ذکر شده در قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت شامل اجرای پروتکل الحاقی که برای اعتمادسازی در زمینه هدف انحصارا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و حل مسائل باقیمانده ضروری هستند را اجرا نمی کند. ایران به طور ویژه نیاز به همکاری در زمینه توضیح مسائل باقیمانده که نگرانی‌ها درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای را افزایش می‌دهند، دارد و از جمله این همکاری تامین دسترسی به تمام سایتها، تجهیزات، اشخاص و مدارک مورد درخواست آژانس است. ایران همچنین نیاز به اجرای کد تعدیل شده 3.1 در زمینه تهیه سریع اطلاعات طراحی دارد.

43. بعلاوه، ایران بر خلاف قطعنامه‌های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت، فعالیتهای مرتبط غنی‌سازی را تعلیق نکرده است. ایران به فعالیت تاسیسات غنی‌سازی سوخت و تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی در نطنز ادامه داده و غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد اورانیوم 235 را در تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی و اکنون در دو آبشار به هم مرتبط را آغاز کرده است. ایران به ساخت تاسیسات غنی‌سازی سوخت فوردو ادامه داده است. به منظور راستی‌آزمایی زمانبندی و ماهیت واقعی تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی، ایران هنوز نیازمند تامین دسترسی آژانس به مدارک طراحی مرتبط و شرکتهای دخیل در طراحی و ساخت تاسیسات است. ایران همچنین نیاز به ارائه یک پرسشنامه اطلاعات طراحی کامل برای این تاسیسات دارد. ایران همچنین اعلام کرده است که مکان‌هایی را برای تاسیسات غنی‌سازی جدید انتخاب کرده است و اینکه ساخت یکی از این تاسیسات حدود مارس 2011 آغاز خواهد شد، اما این کشور اطلاعات طراحی مورد نیاز و دسترسی مطابق توافق پادمان‌های ایران و ترتیبات اجرایی را در اختیار آژانس قرار نداده است.

44. به طور مشابه، ایران بر خلاف قطعنامه‌های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت به ساخت رآکتور IR-40 و فعالیتهای مرتبط آب سنگین ادامه داده است. به آژانس اجازه نمونه‌برداری از آب سنگین که در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان ذخیره شده است، داده نشد. همچنین برای آژانس امکان دسترسی به تاسیسات تولید آب سنگین فراهم نشد. مادامی که آژانس می‌تواند گزارش دهد که ایران بیانیه‌های را مبنی بر اینکه آن فعالیتها را تعلیق نکرده است، آژانس بدون دسترسی کامل به آب سنگین در تاسیسات تبدیل اورانیوم، تاسیسات تولید آب سنگین و سایر تاسیسات که ایران اعلام کرده است قصد دارد آنها را بسازد، قادر به راستی‌آزمایی چنین بیانیه‌هایی و نتیجتا گزارش کامل درباره این موضوع نیست.

45. ایران به تعیین دو بازرسی که اخیرا در ایران بازرسی انجام دادند اعتراض کرد. آژانس اساسی را ایران بواسطه آن اعتراض خود را توجیه کرده است رد می‌کند؛ آژانس همچنین نگران است که اعتراض مکرر به تعیین بازرسان مجرب، روند بازرسی را مختل کرده و از توانایی آژانس برای اجرای پادمان‌ها در ایران می‌کاهد.

46. مدیرکل از ایران می‌خواهد که گامهایی را در راستای اجرای کامل توافق پادمان‌ها و سایر الزامات خود شامل اجرای پروتکل الحاقی بردارد.

47. مدیرکل به گزارش‌دهی به نحو مقتضی ادامه خواهد داد.

کد خبر 115634
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست‌خارجی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز