جداسازی بخشی از جنوب شهر تهران و بخشی از شمال شهر، به اعتقاد بسیاری آسیب‌های جدی را متوجه مدیریت یکپارچه این کلانشهر می‌کند.تهران که از زمان قاجار، عنوان پایتختی کشورمان را یدک می‌کشد از روستاهایی با عمر چند هزار ساله که به هم پیوسته‌اند تشکیل شده است؛ روستاهایی که حالا حیات یکپارچه دارند و تحت عنوان نام تهران به زندگی خود ادامه می‌دهند؛ از شمس آباد و قیطریه گرفته تا لواسان، شمیران، جوادیه و... روستاهای قدیمی هستند که دیگر کمتر کسی به این فکر می‌افتد که ممکن است ناگهان خواستار جداسازی و استقلال شوند.
حالا در این میان عده‌ای به فکر تکه‌تکه‌کردن پایتخت افتاده‌اند؛ کاری که نه تنها به افزایش فاصله‌ها از بعد شهری می‌انجامد بلکه تهران را از شکل یکپارچه خارج می‌کند و باعث می‌شود و هر منطقه‌ای هویت مستقل به‌خود بگیرد.شهری که مرکز تمام برنامه‌ریزی‌های کشوری است با این طرح تجزیه می‌شود و این اقدام مطمئنا نه تنها باعث رشد و پیشرفت شهر نمی‌شود، بلکه تحقق مدیریت واحد شهری را هم با چالش‌های تازه‌ای مواجه می‌کند. در روزگاری که مسئولان شهری در تمام دنیا به‌دنبال یکپارچه‌سازی و به هم پیوستن شهرها هستند تا با این کار پیوستگی‌های اجتماعی ایجاد کنند، این پیشنهاد در کشور ما عجیب و غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. کشورهای اروپایی تا بدانجا پیش رفته‌اند که در قالب اتحادیه اروپا همه شهرها و کشورها را به شکل یکپارچه و واحد درآورده‌اند و از سویی دیگر در تصمیم‌گیری‌های کلانشهری، شورا و ساکنان محله‌ای و منطقه‌ای نیز سهیم‌اند.
تکه‌تکه‌کردن تهران آفت از بین بردن انسجام شهر را به‌دنبال دارد؛ به‌گونه‌ای که کارکردهای عمومی این کلانشهر با این کار دچار چالش می‌شود. آیا تکه‌تکه‌کردن پایتخت تأثیری در کاهش مشکلات مناطق مختلف آن دارد؟ اما مسلما استقلال بخش‌های مختلف پایتخت هیچ تأثیری در کاهش آلودگی هوا، کاهش خطرات ناشی از حوادث طبیعی، کاهش ترافیک و... نخواهد داشت.
جداسازی ری و شمیرانات از شهر تهران، برنامه‌ریزی هزینه‌ساز دیگری است که قطعا تنها باعث صرف بودجه‌های تازه‌ای شده و بعد از مدت کوتاهی به سرنوشت صدها طرح و پروژه دیگری که دست آخر شکست خوردند، دچار می‌شود.
از سوی دیگر به اعتقاد کارشناسان شهری، جداسازی شهرری و شمیرانات از شهر تهران مغایر با طرح جامع تهران است. دولتی که ابتدا با اجرای طرح جامع تهران موافقت کرده بود حالا با طرح تازه جداسازی، مغایر با گفته پیشین خود عمل می‌کند. کاری که مدیریت واحد شهری را دچار آشفتگی می‌کند و باعث تضعیف ارائه خدمات شهری در مناطق مستقل شده خواهد شد.
زندگی ساکنان شهرهای حاشیه پایتخت از هر نظر وابسته به تصمیم‌گیری‌ها و شیوه اعمال مدیریت در تهران خواهد بود که درصورت اجرایی شدن این طرح، معیشت مردم، رفاه و آسایش آنها دستخوش اتفاقات تازه‌ای خواهد شد.
در تمام دنیا شهرهای بزرگ را طوری مدیریت می‌کنند که شهرهای کوچک نیز تحت پوشش مدیریت شهری آنها قرار می‌گیرد. دولت در حالی این تصمیم را گرفته که مسئولان و کارشناسان شهری، از شهردار گرفته تا اعضای شورای شهر تهران و مدیران شهری با این امر مخالفند.
در صورت جداسازی ری و شمیران از تهران، خدمات‌رسانی به این دو بخش مختل شده و نارضایتی‌هایی به‌دنبال خواهد داشت. برخی کارشناسان شهری پیش‌بینی می‌کنند که شاخص آماری پروژه‌های عمرانی نیز در این دو بخش شمالی و جنوبی تهران کاهش خواهد یافت.
از دیگر پیامدهای این طرح، افزایش اختلاف طبقاتی است به‌گونه‌ای که ساکنان مناطق جنوبی شهر را محروم‌تر از قبل خواهد کرد. درصورتی که در یک شهر، در‌آمدی که در مجموع حاصل می‌شود برای تمام نقاط شهر هزینه می‌شود و اینگونه نیست که درآمد یک نقطه از شهر، صرف همان نقطه شود.
جداسازی شهرری از تهران افزایش حاشیه نشینی را به‌دنبال خواهد داشت و با توجه به تأکیدی که در مورد جداسازی‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه هر گونه جداسازی، حریم شهر تهران را دچار مشکل می‌کند؛ جداسازی شهرری از تهران نیز این محدوده را دچار آسیب جدی می‌کند.
پیامدهای سوء ناشی از تجزیه
حسن بیادی نیز در انتقاد به این طرح با اشاره به اینکه شهرستان ری از بدو تقسیم مناطق مدیریت شهری به مناطق بیست‌گانه، جزو مناطق شهرداری تهران بوده است می‌گوید: اثبات هویت حقیقی و شأن شایسته این شهرستان جزء از مدیریت شهری تهران و توسعه و تکمیل خدمات مؤثر مجموعه شهرداری تهران به شهرستان ری به‌عنوان منطقه20 شهرداری امکان پذیر نخواهد بود. آثار سوء ناشی از تجزیه و استقلال دیگر شهرهای جدا شده از تهران و درخواست مجدد آنها برای اتصال مجدد به شهر تهران دلیل این ادعا است که نباید شهرری از تهران جدا شود. استقلال شهرداری منطقه20 از شهرداری تهران زمینه لازم و مناسب جهت سوءاستفاده و تجاوز و تشدید اقدامات افراد فرصت طلب و سودجو در تصاحب و تصرف غیرقانونی حریم شهر تهران و توسعه ساخت و سازهای غیرمجاز را فراهم خواهد کرد.
دور شدن از قانون مشترک شهرها
مهدی چمران نیز با انتقاد از طرح جدا کردن شهرستان ری از تهران معتقد است گسستن یک شهر تبعات زیادی دارد و اگر دلیل جدا کردن شهرستان ری از تهران داشتن فرمانداری مستقل در آن است می‌توان فرمانداری شهرستان ری را منحل کرد. او می‌گوید: اوایل انقلاب بعضی تجزیه طلبان اصرار بر جداسازی و تجزیه استانی داشتند، این اقدام نیز در همان مسیر است و به روی خودشان نمی‌آورند. این جداسازی به شهر ضرر زده و به تخریب آن می‌انجامد. از نظر شهرسازی نیز تلاش این است که شهرها قانون مشترک داشته و متفق اداره شوند.
کوتاه کردن دست شورای شهر
احمد مسجد جامعی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران نیز معتقد است پشت سر این اتفاقات و جدایی شهرستان ری از تهران و از سوی دیگر در نظر گرفتن 12فرمانداری برای تهران به‌نظر می‌رسد که دست‌هایی برای خارج کردن شورای شهر تهران از کار وجود دارد. او می‌گوید: به‌نظر می‌رسد این اتفاقات منجر به از هم پاشیدگی در سطح شهر و کاهش قدرت مردم شود. شاید قدرت پنهانی بین شورای شهر و سایر حوزه‌های نمایندگی وجود دارد. باید برای این قضیه تمهیدات کلی‌تری اندیشیده شود و مناسبت‌هایی را با دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری تعریف کنیم. این تجزیه شدن مشکلاتی را فراهم می‌کند و باید راهکارهایی را در حوزه اجرا و قانونگذاری در نظر بگیریم تا از طریق دیگری غیراز طرح در افکار عمومی بتوانیم به بحث روی این مسائل بپردازیم.
دوری از قالب کلان و یکپارچه شهر
علیرضا دبیر، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران در جریان مطرح شدن بحث تبدیل شهرستان ری به شهرری با انتقاد از این طرح می‌گوید: در دنیا سعی بر این است که مجموعه‌های شهری در یک قالب کلان و یکپارچه اداره شوند بنابراین تبدیل شهرستان ری به شهرری و جداسازی آن از مجموعه شهری تهران تقسیم مدیریتی صحیحی نیست. شاید خیلی از همشهریان من از این تغییر وضعیت شهرستانشان خوشحال باشند ولی این تقسیم اصلا به صلاحشان نخواهد بود. در حال حاضر توسط مدیریت شهری تهران سالانه بیش از 220میلیارد تومان برای اداره این شهرستان هزینه می‌شود این در حالی است که درآمد به دست آمده از این شهرستان تنها 35میلیارد تومان است بنابراین استقلال این شهرستان به ضرر مردم منطقه خواهد بود.
مغایر با مدیریت یکپارچه
خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر نیز معتقد است قدم برداشتن در حوزه مدیریت شهری کارآمد مطلوب و خواسته همه است. او می‌گوید: آنچه در مدیریت شهری مورد بحث در دنیاست، مدیریت یکپارچه است اما جداسازی اجزای تهران حرکت در جهت خلاف این موضوع است و پاره‌پاره‌کردن شهر، حرکت در جهت مدیریت غیریکپارچه و تخریب شهر است و تبعات بسیاری دارد. اگر شهرری، شمیرانات، سعادت‌آباد، تهران‌پارس و سایر محلات دیگر تهران از شهر جدا شوند مشکلاتش روی همه شهر سایه می‌اندازد. این غلط است اگر فکر کنیم محله‌ای درآمد دارد و نیازی به مدیریت شهری ندارد و می‌تواند مستقل باشد. تهران و ری به لحاظ تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی و درهم تنیده‌اند بنابراین با توجه به علم روز دنیا تحقق مدیریت یکپارچه شهری الزامی است و نباید خلاف آن عمل کنیم.
به خطر افتادن حیات شهر
سعید سادات‌نیا، استاد شهرسازی و معماری دانشگاه تهران نیز معتقد است جداسازی ری و شمیران از کلانشهر تهران، حیات پایتخت را به خطر می‌اندازد. او می‌گوید: ری در بخش جنوب و شمیران در منطقه شمال، نقش محورهای اصلی ستون فقرات تهران را ایفا می‌کنند که درصورت آسیب، نه تنها حیات شهر را به خطر می‌اندازند؛ بلکه زندگی ساکنان را نیز دستخوش تغییرات و خطرات احتمالی قرار می‌دهند.با این کار تهران را که یک مجموعه به هم پیوسته است تکه پاره می‌کنیم و در آینده باید هر محله پایتخت را به شکلی مستقل بشناسیم و منتظر عواقب آن باشیم. درست در زمان قاجارها بود که تهران از لحاظ سوق‌الجیشی به‌عنوان پایتخت انتخاب شد و به‌صورت یک مجموعه به هم پیوسته؛ مرکز تمام برنامه‌ریزی‌های کشوری قرار گرفت اما امروز جدا کردن بخش‌های پیوسته تهران و تجزیه این پایتخت به بخش‌های مستقل یک فعالیت سیاسی نیست که با هدف رشد و تعامل انجام شود بلکه بیشتر به سیاست‌بازی شبیه است که حیات پایتخت ایران را به خطر می‌اندازد.
مغایرت با طرح جامع تهران
علی نوذرپور، رئیس هیأت مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران نیز از منتقدان اجرای این طرح است و معتقد است این طرح در مغایرت آشکار با طرح جامع تهران است و می‌گوید: ظاهرا دولت دچار دوگانگی شده است. دولت از یک سو طرح جامع تهران را تأیید کرده و از سوی دیگر خلاف آن عمل می‌کند. با جداسازی ری و شمیران از تهران نه تنها مدیریت واحد شهری پایتخت دچار آشفتگی می‌شود بلکه در مدت زمان کوتاهی شاهد تضعیف اداره و نظارت بر نحوه ارائه خدمات شهری در دو شهر نوساز ری و شمیران خواهیم بود؛ چرا که وضعیت اداره شهر تهران از زمان شکل‌گیری تا امروز، به‌صورتی بوده که هیچ تفاوتی بین اعمال مدیریت شهری در پایتخت با مناطق ری و شمیرانات احساس و دیده نشده و تمام این بخش‌ها به‌صورت یک مجموعه به هم پیوسته و مانند اعضای یک بدن اداره شده‌اند؛ بنابراین اگر جداسازی در این زمینه اعمال شود، یکپارچگی پایتخت از بین خواهد رفت.
