بنا به اعلام مسئولان و دست‌اندرکاران این طرح، قرار است سالانه یک میلیارد و 200میلیون متر مکعب آب از این طریق از خزر به استان سمنان منتقل شود. هزینه اجرای این طرح 15هزار میلیارد ریال اعلام شده است. این درحالی است که شماری از کارشناسان، اجرای چنین طرحی را مغایر با معیارهای زیست‌محیطی عنوان می‌کنند و معتقدند این طرح نه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و نه توجیه زیست‌محیطی دارد؛ از جمله به این نکته اشاره می‌کنند که میزان شوری آب خزر به اندازه‌ای است که این آب عملا قابل استفاده نیست، به‌ویژه با انتقال به منطقه خشک سمنان این میزان شوری بر اثر تبخیر افزایش می‌یابد و تنها درصورت شیرین‌کردن قابل استفاده می‌شود.
تبعات ناگوار زیست‌محیطی و استفاده از شیوه‌های کارسازتر و سازگار با محیط‌زیست از دیگر مواردی است که با استناد به آن، این طرح را مردود اعلام می‌کنند. این انتقادات در خبری که 25شهریورماه امسال در صفحه اول روزنامه همشهری به چاپ رسید و با واکنش‌های مختلف مواجه شد؛ گروهی از آن استقبال کردند و بر دنبال کردن این نظرات پای فشردند، اما دراین میان یک تماس تلفنی از استان فارس از برخی نکات گره‌گشایی کرد. آنچه در پی می‌آید در واقع حاصل گفت‌وگوی همشهری با همان مخاطب فارسی است.
این خبر را شما چاپ کرده‌اید؟ این نخستین پرسشی بود که مخاطب تلفنی مطرح کرد.
- کدام خبر؟
- همین خبر انتقاد از انتقال آب خزر به سمنان.
- چطور؟
- شما هر خبری را چاپ می‌کنید؟
- مشکلش کجاست؟
- این طرح، یک طرح عظیم ملی است که...
- شما از کجا تماس می‌گیرید و چه ارتباطی با این طرح دارید؟
- من طراح این طرح هستم.
بهتر از این نمی‌شود. در به در دنبال طراح این طرح عظیم بودم و حالا این طور بخت به من روی آورده بود. پیش از این تماس تلفنی، در تلاش بودم به هر طریقی که شده با طراح یا طراحان این طرح تماسی برقرار کنم و حالا به این آسانی ارتباط برقرار شده بود.
- خودتان را معرفی نکردید؟
- رضوی هستم از استان فارس.
اول گمان می‌کنم اشتباه شنیده‌ام برای همین می‌پرسم از استان فارس؟
حرفم را تأیید می‌کند. از لحنش پیداست که چاپ انتقاد چندان برایش خوشایند نبوده. محترمانه می‌گوید آخر شما هرکسی هر چیزی بگوید را که نباید چاپ کنید.
- اینها هر کس نیستند. اگر به متن خبر دقت کرده باشید یکی از این منتقدان استاد منابع طبیعی دانشگاه تهران است و دیگری پژوهشگر منابع آب و توسعه پایدار که سال‌ها تجربه علمی و عملی در این زمینه دارد. از این پژوهشگر تاکنون مقالات متعددی در زمینه آب و کشاورزی به چاپ رسیده است.
می‌بینم هنوز قانع نشده است؛ می‌گویم انتظار داشتم طراح طرحی به این عظیمی، سعه‌صدر بیشتری داشته باشد و انتقاد 2 کارشناس را تاب بیاورد و باز ادامه می‌دهم که گروه محیط‌زیست همشهری براین باور است که این طرح که به جرات می‌توان از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی یاد کرد باید ده‌ها و بلکه صدها بار از سوی منتقدان به نقد کشیده شود تا کم‌وکاست‌های آن آشکار شود. وقتی پای نقد و نقادی در میان باشد هر طرحی صیقل می‌خورد و اگر قابلیت اجرایی داشته باشد همین نقد و انتقادهاست که مانع خطاهای احتمالی آن می‌شود؛ خطاهایی که گاه جبران‌ناپذیر و غیرقابل برگشت است.
گفته‌هایم را می‌پذیرد و می‌گوید: اگر جواب این انتقادها را بدهم چاپ می‌کنید؟ می‌گویم، مشتاقانه در انتظار جوابیه شما هستم.
اعتراف می‌کنم در طول این سال‌ها هرگز به این اندازه مشتاق دریافت جوابیه نبودم. به‌ویژه اینکه وقتی از آقای رضوی خواستم پیشینه علمی و تجاربش را ضمیمه جوابیه یا به عبارت دیگر دفاعیه خود کند، صادقانه گفت: پیشینه علمی مرا برای چه می‌خواهید؟
گفتم: حق بدهید که مخاطبان همشهری بخواهند بدانند طراح طرحی با این عظمت چه پیشینه علمی‌ای دارد؟ گفت: در انتهای جوابیه‌ای که می‌فرستم تخصصم را ذکر می‌کنم. جوابیه را که دریافت کردم ذیل آن امضا شده بود «سیدمحمد هادی رضوی - مهندس مخابرات». جوابیه عیناً در پی می‌آید با این امید که همان‌طوری که این هموطن خلاق و دلسوزمان در انتهای جوابیه تأکید کرده است که «به‌عنوان یکی از پیشنهاد دهندگان این طرح حاضر به جوابگویی فنی و ریاضی و زیست‌محیطی در مقابل هر کدام از اساتید محترم از وزارت نیرو، جهادکشاورزی و محیط‌زیست هستم.»
نهادها و سازمان‌هایی که مخاطب قرار گرفته‌اند و نیز کارشناسان و اساتید محترم دانشگاه از این دعوت دوستانه و فرصت طلایی برای طرح انتقادهای خود استفاده کنند ضمن آنکه گروه محیط‌زیست همشهری با اشتیاق اعلام می‌کند که چنانچه 2 گروه موافق و منتقد این طرح آمادگی مناظره داشته باشند، همشهری برای میزبانی این مناظره و انعکاس نظرات موافق و مخالف از هم‌اکنون اعلام آمادگی می‌کند. متن جوابیه بدین قرار است:
« احتراما؛ عطف به مقاله در مورد مشکلات زیست‌محیطی طرح انتقال آب از کرانه‌های شمال به سمنان مراتب زیر جهت استحضار اعلام می‌گردد.
الف) دریای شمال حدود 420هزار کیلومترمربع وسعت دارد که معادل 420میلیارد مترمربع می‌شود. هرگاه یک سانتی‌متر از سطح دریا برداشته شود، می‌توان رودخانه‌ای با خروجی s ر/ m3 ر 124 جاری نمود.
ب) هرگاه تعداد ثانیه‌های یکسال را حساب کنیم
برای انتقال یک میلیارد و 200میلیون مترمکعب آب از دریای‌خزر سالیانه بایست 3میلیمتر از سطح دریا برداشته شود. دقت بفرمایید یعنی 330سال آب برداریم دریا یک متر پایین می‌رود.این در صورتی است که ما بخواهیم آب دریا را منتقل کنیم.
مشکلات دریای خزر
1 - بالا آمدن آب دریای خزر (لطفا به مقاله‌های چاپ‌شده در روزنامه همشهری توجه بفرمایید. منبع اینترنت)
2 - ورود فاضلاب‌های صنعتی و کشاورزی و انسانی
3 - بالا بودن سطح آب در شهرهای شمال
4 - هدر رفتن سالیانه 4میلیاردو 600میلیون مترمکعب آب‌های سطحی مازندران (بنابه اظهار آقای عزیزالله واحد،
مدیر عامل شرکت آب منطقه مازندران منبع: روزنامه ایران شماره 4411 تاریخ 24 /10/ 88)
5 - اجرای طرح ابتدا به صورت آزمایشی از سرشاخه‌های نکارود، مسیر رادکان و چمن‌ساور-دیباج- چشمه علی و انتقال آب از طریق تونل و پمپ که مسیر مشخص بوده و هیچگونه آسیبی به محیط‌زیست و... نمی‌زند کافی است تا از روی Google Ereth مشاهده نمایید ضمنا مسیر دارای شبکه برق‌رسانی و جاده نیز میباشد.
باتوجه به محاسبات فوق قریب 197هزار هکتار باغ اناری می‌توان احداث نمود(مساحت حدود 2000 کیلومتر مربع یعنی 1/ 0 استان مازندران).
باتوجه به خشکسالی‌های پیاپی در شرق ایران اسلامی و شرایط بحرانی در استان‌های شرقی که آمار و ارقام خشکسالی‌ها بیش از حد میباشد، لازم است نسبت به اجرای طرح انتقال‌آب اقدام و در مقابل شرایط به وجود آمده مقابله کرد. ضمنا به موارد ذیل براساس داده‌های بالا و هزینه‌ها و درآمد توجه فرمایید.
هدف از طرح کلی احیای قریب 2میلیون هکتار زمین کشاورزی و احداث باغ در منطقه مذکور و تولید بیش از یک میلیون شغل میباشد. (بنا به اظهار کارآفرین نمونه آقای بارانی که نسبت به احیای دشت ساوه اقدام نموده جهت احداث هر سه هکتار باغ پسته یک لیتر آب در ثانیه مورد نیاز میباشد و میانگین تولید پسته 5 /2تن با قیمت هر تن 7دلار).
با این مشکلات که در کشور ما وجود دارد و کلا شرق ایران اسلامی با کمبود آب و در حال خشک شدن میباشد، آیا طرح‌ها اهم و مهم نمی‌شود؟ آیا هیچ احساس نمی‌شود که کل منطقه شرق ایران به علت خشکسالی‌های پیاپی با بحران روبه‌رو بوده و تقریبا کلیه قنات‌ها خشکیده وچاه‌های آب به سطح 400متر رسیده و بعضا هم شور و تلخ شده‌اند. پس باید نیازها را در نظر گرفت و خسارات را هم در نظر گرفت.
از دیدگاه ما حتی کنده شدن یک بوته هم خسارت به انفال محسوب می‌شود ولی به حول و قوه خدا همه این مسائل جبران خواهد شد.
همچنین اگر طرح مذکور اجرا شود به اندازه کل استان مازندران باغ احداث خواهد شد؛ یعنی حدود 20هزار کیلومتر مربع و یک میلیون شغل ایجاد می‌شود. همچنین باتوجه به محاسبات انجام شده سرمایه در کمتر از پنج‌سال برگشت داده می‌شود.
لطفا به محاسبات زیر جهت انتقال 15مترمکعب آب از سرشاخه‌های نکارود به دامغان از طریق محور چمن‌ساور - دیباج - چشمه علی توجه فرمایید.
1 - هزینه اجرای تونل کوهرنگ با خروجی 3 m ر 15 بر ثانیه تومان 109× 80
2 - هزینه اجرای 750 عدد چاه و پمپ و برق‌رسانی 109× 90= 106× 120× 750
3 - هزینه برق مصرفی 750 عدد کف‌کش 75kw/h هر کیلو وات برق 80توان حساب شده است.
با احتساب برق کشاورزی ( هر کیلو وات 2تومان)
109× 1= 365× 2×750×24× wرk ر 75
آب مصرفی یک عدد انار بالغ3 mر 6 = در سال
تعداد درخت انار در هکتار 400 عدد
متر مکعب در سال 2400= 6× 400
ورودی آب بر ثانیه 3 mر 15
با احتساب هزینه برق هر کیلو وات 80تومان
1/000/000تومان هزینه مصرف برق و تونل و تجهیزات و پمپ برای هر هکتار 3/000/000 1/000/000+
3/000/000تومان هزینه اجرای آبیاری قطره‌ای برای هر هکتار
1/000/000تومان هزینه پمپاژ مجدد و نگهداری
جمع 5/000/000 تومان هزینه احداث و نگهداری سال اول در سال‌های آتی فقط هزینه برق و نگهداری حساب می‌گردد.
اینجانب به عنوان یکی از پیشنهاددهندگان این طرح حاضر به جوابگویی فنی و ریاضی و زیست‌محیطی در مقابل هر کدام از اساتید محترم از وزارت نیرو، جهادکشاورزی، محیط‌زیست هستم.»
