به گفته مقامات آمریکایی و نیز چهرههای سابق و کنونی دیپلمات و نظامی، این رئیس دفتر سیا به دلال قدرت پشت پرده مهمی در کابل تبدیل شده است. در ماه آوریل که کرزی به شرکای غربیاش تاخت، کاخ سفید به سراغ این مأمور رفت تا رئیسجمهوری افغانستان را آرام کند. مقامات آمریکایی میگویند که در پی اخراج ژنرال استنلی مککریستال در تیرماه که احتمالا تنها آمریکایی ارشد دیگری بود که رابطه نزدیکی با کرزی داشت، موقعیت رئیسدفتر حساستر شده است.
این مجرای دیپلماتیک غیرعادی تا حدی نشاندهنده شکنندگی روابط آمریکا با رئیسجمهوری افغانستان است. یک همکار سابق رئیس دفتر گفت که کرزی به اطمینان مدام نیاز دارد و رئیس دفتر، اطمینانبخش امنیتی وی است. نقش برجسته سیا در افغانستان تنشزا بوده و این سازمان بارها با مأموران رسمی وزارت خارجه اصطکاک پیدا کرده است.
این امر وجه غیرنظامی افزایش نیروهای نظامی آمریکا را پیچیده کرده است. بهخصوص، نقش رئیس دفتر باعث اصطکاک با کارل ایکنبری سفیر آمریکا در افغانستان شده است. مقامات میگویند پاییز سال گذشته ایکنبری با بازگشت این رئیس دفتر که در مراحل اولیه جنگ همین شغل را در اختیار داشت، به کابل مخالفت کرد. ایکنبری و وزارت خارجه از ابراز نظر در این زمینه خودداری کردند.
رئیس دفتر سیا روابط خود را با کرزی بهطور روزانه مدیریت نمیکند بلکه در مواقع حساس وی را فرا میخواند. با توجه به آنکه دولت اوباما میکوشد پس از برکناری ژنرال مککریستال در میان تمام مأموران ارشد خود در افغانستان اتفاق نظر ایجاد کند، دیگران از جمله ایکنبری و ژنرال دیوید پترائوس، فرمانده جدید نیروهای ائتلاف غربی و نیز مقامات ارشد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نیز میکوشند رابطه نزدیکی با کرزی ایجاد کنند.
برخی مقامات از این نگران هستند که اتکا به روابط شخصی برای ارتباط با کابل کافی نباشد. یک مقام سابق نظامی در این باره میگوید: رابطه شخصی جایگزین رویکرد سیاسی در دولت افغانستان شده است که جای خالی آن واقعاً احساس میشود. دولت اوباما میگوید که اتکای بیش از اندازهای بر روابط شخصی ندارد و تمرکزش روی شکلدهی به سیاستهای کلیای است که بین دو طرف مشترک است. یک مقام ارشد دولت اوباما در این باره میگوید: اگر درباره جهتگیری راهبردی و اهدافی که میکوشیم به دست آوریم، اتفاق نظر داشته باشیم، میتوانیم این دورههای پرتنش را پشت سر بگذاریم.
سیا در این باره میگوید که اطلاعات مربوط به تکتک مأموران خود را که در خارج خدمت میکنند، افشا نمیکند. جورج لیتل سخنگوی این سازمان میگوید: رؤسای دفاتر ما به خاطر مهارت عملیاتی، توانایی رهبری و دانش منطقهای خود انتخاب میشوند.
رئیس دفتر سیا در کابل که دهه ششم عمرش را میگذراند، قبلاً تفنگدار دریایی بوده است و برخی از همکارانش وی را عنکبوت لقب دادهاند. وی به غیر از رابطه با کرزی، نقش سنتیتر اداره کردن عملیات سیا را در افغانستان بر عهده دارد. عملیات سیا بخشی فزاینده از جنگ در این کشور است.
سیا حضور خود را در این کشور به میزان 20 تا 25 درصد افزایش داده است که بزرگترین مورد گسترش عملیات این سازمان از زمان جنگ ویتنام است. چندصد مأموری که در افغانستان کار میکنند، بیش از مأمورانی هستند که در اوج زمان جنگ در عراق در این کشور بودند. رئیس دفتر سیا رابطه نزدیکی با همتایان نظامی خود داشته است. وی و ژنرال مککریستال در عراق و افغانستان با هم در ارتباط بودند.
وی پیش از جنگ افغانستان با کرزی دیدار کرد. این دیدار در زمانی بود که مقامات آمریکایی با همکاری کرزی و دیگر رهبران قبیلهای افغانستان علیه طالبان همکاری میکردند. کرزی در پاکستان بود و رئیس دفتر و همکارانش در پی یافتن بنلادن و القاعده بودند. پس از 11 سپتامبر که سیا آماده تهاجم آمریکا بهمنظور نابودی طالبان شد، وظیفه همکاری با کرزی به رئیس دفتر واگذار شد. وی بیشتر از هر کسی با کرزی همکاری کرده است.
در بحبوحه جنگ در دسامبر 2001 ، یک فرمانده آمریکایی بهطور تصادفی دستور داد محل نشست کرزی با دیگر رهبران قبایل بمباران شود. مقامات آمریکایی و افغانی میگویند که رئیس دفتر روی کرزی پرید تا از وی محافظت کند. وی توانست رئیسجمهوری آتی افغانستان را نجات دهد و این امر به تحکیم روابط آنان کمک کرد. یک مقام ارشد افغانی گفت که کرزی و کارکنان وی رویکرد سرراست رئیس دفتر را میپسندند. وی به مذاکرات صریح اولیه بین مقامات آمریکایی و افغانی درباره مسائل پیچیده اشاره کرد؛ از جمله نیاز به همکاری با تبهکاران و جنگسالارانی که قدرت داشتند.
رئیس دفتر، عضوی از گروهی بود که عملیات آناکوندا را اجرا کردند. این تهاجمی به نیروهای القاعده در سال 2001 با مشارکت مأموران سیا، نیروهای ویژه آمریکا و جنگاوران افغانی بود. وقتی نیروهای افغانی زیر آتش قرار گرفتند، رئیس دفتر آنان را به نقطه امنی هدایت کرد و این امر سبب شد تا سیا به وی نشان قهرمانی بدهد؛ این عملیات هم رابطه وی را با کرزی تقویت کرد.
رئیس دفتر سیا در سالهای دهه 1970 از یگان تفنگداران خارج شد و به یگان عملیات شبهنظامی سیا موسوم به «شاخه زمینی بخش فعالیتهای ویژه» پیوست. وی در سالهای دهه 1980 در آمریکای مرکزی فعال بود و به آموزش افغان هایی که آن زمان با نیروهای شوروی میجنگیدند، کمک کرد. وی در بوسنی فرمانده یک پایگاه بود و بعداً به عراق رفت. در سال 2004 وی نخستین دوره ریاست دفتر را در کابل آغاز کرد؛ یعنی زمانی که هدف سیا یافتن اهداف باارزش بود. وی همچنین نقش خود را برای ترمیم مناسبات با رئیسجمهوری افغانستان آغاز کرد.
سیا رؤسای دفاتر خود را مکرراً عوض میکند. هنگامی که قرار بود رئیس جدیدی پاییز سال گذشته برای دفتر کابل بیاید، نامزد اصلی، واجد شرایط مطرح شده از سوی وزارت خارجه افغانستان یا شخص کرزی نبود. کرزی خواستار بازگشت رئیس قبلی شد که آن زمان در آمریکا و در آستانه بازنشستگی بود. بهرغم مخالفت ایکنبری، سیا وی را بار دیگر به این سمت منصوب کرد.
وی در اواخر سال 2009 برای دومین دوره ریاست خود که بسیار کمسابقه بود، به افغانستان بازگشت. بازگشت وی درست قبل از آن بود که یک خبرچین اردنی که بعداً معلوم شد مأمور دوجانبه بوده، در یک عملیات انتحاری، 7 نفر از مأموران سیا را بکشد. منابع آگاه میگویند که رئیس دفتر مسئول اشتباهاتی که در چگونگی به کارگیری این مأمور شد، شناخته نشد.
کسب همکاری کرزی نقش اساسی را در راهبرد آمریکا دارد، بهخصوص زمانی که جنجالهایی درباره مسائلی همچون فساد و چگونگی آشتی با اعضای طالبان مطرح میشود. رئیسجمهوری افغانستان به بسیاری از مقامات آمریکایی که خدمت خود را در کشورش انجام میدهند، اعتماد ندارد. در بهار امسال، کرزی یک رشته سخنان ضدغربی ابراز داشت.
وی از مداخله در انتخابات افغانستان شکایت کرد و بعداً تا آنجا پیش رفت که گفت اگر نتواند کنترل نظارت بر انتخابات را از سازمان ملل بگیرد، ممکن است مجبور شود به طالبان بپیوندد. ایکنبری تماس مستقیم رؤسای دفتر سیا را با رئیسجمهوری افغانستان ممنوع کرده بود.
اما رابطه رئیس دفتر با کرزی به اطلاع کاخ سفید رسانده شد و مقامات آمریکایی دستور سفیر را نقض کردند و از رئیس دفتر خواستند به آرام کردن کرزی کمک کند. هنگامی که کرزی میخواست در ماه اردیبهشت به واشنگتن برود، بار دیگر از مشارکت بین کشورش و ایالات متحده صحبت کرد. به گفته مقامات آمریکایی، کرزی خواست که 2مقام آمریکایی وی را در این سفر همراهی کنند؛ ژنرال مککریستال و رئیس دفتر.
در ماههای اخیر، رئیس دفتر همکاری بین سیا و ارتش را برای آمادگی بهمنظور تهاجم قندهار افزایش داده است. سیا، نیروهای ویژه و ارتش، در حال تبادل اطلاعات درباره مهره های قدرت در قبایل و پناهگاههای طالبان هستند. اکنون انتظار میرود رئیس دفتر نقش مهمی را در هموار کردن راه برای ژنرال پترائوس ایفا کند. این ژنرال قبلاً در افغانستان خدمت نکرده است، اما هنگامی که در عراق بود، با رئیس دفتر کار کرده است.