این خط‌مشی جدید برای آمادگی متحدان سازمان پیمان آتلانتیک شمالی برای مقابله با تهدیدهای جدید تروریستی، حملات سایبری، دزدان دریایی و موارد دیگر تهیه و تدارک دیده شده است.ناتو اعلام کرده است این سازمان نه تنها مجموعه راهبردها و تدابیر امنیتی قبلی خود را زمین نمی‌گذارد بلکه نیاز به همکاری بیشتر حتی با کشورهای غیرعضو در این سازمان برای مقابله با تهدیدهای جدید دارد.
در کنار اجلاس ناتو قرار است نشست روسیه و ناتو طبق برنامه روز 20 نوامبر در لیسبون برگزار شود. حضور دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه در این نشست یک مسئله تاریخی به حساب می‌آید اما اکنون بسیاری می‌خواهند بدانند که در خط‌مشی راهبردی جدید ناتو، به روسیه هنوز به چشم یک شریک تهدید‌کننده در روند صلح نگاه شده است یا خیر؟
با وجود اختلاف نظرهای دوطرف، روسیه و ناتو از سال1997 با هم همکاری داشته‌اند. در سال2002 این همکاری با تأسیس شورای روسیه و ناتو(NRC) شکل رسمی به‌خود گرفت. مقام‌های دو طرف در چارچوب این شورا هر ماه نشست ویژه‌ای برگزار می‌کردند اما این همکاری نزدیک با حمله روسیه به گرجستان در سال 2008 و به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی از سوی دولت این کشور به حال تعلیق درآمد.
واقعیت این است که روسیه نسبت به گسترش ناتو به سوی شرق حساس است. مقام‌های کرملین نمی‌توانند به هیچ عنوان عضویت اوکراین وگرجستان را در ناتو بپذیرند و بارها در رابطه با این مسئله به روش‌های مختلف هشدار داده‌اند. مدتی است که بار دیگر همکاریهای ناتو و روسیه آغاز شده است.
علاوه بر نشست‌های منظم سیاسی، دو طرف اکنون همکاری نظامی برای مقابله با تروریسم، دزدان دریایی و به‌ویژه افغانستان دارند. روسیه و ناتو همچنین یک برآورد مشترک را درباره تهدیدها و چالش‌های قرن 21 به تازگی به اتمام رسانده‌اند. با وجود این همکاری‌ها هنوز سوءظن‌های بسیاری میان دو طرف وجود دارد و دیدگاه آنها درباره امنیت اروپا کاملا متفاوت است.
در سال‌های اخیر، دو طرف آمادگی لازم برای یک توافق امنیتی رسمی با یکدیگر را نداشته‌اند؛ هر چند ناتو همکاریهای عملی مشترکی با روسیه در طیف گستردهای از موضوعات امنیتی داشته است. به‌عنوان نمونه و به‌طور ویژه مقام‌های ناتو تلاش کرده‌اند که همکاری روسیه را در طرح سپر دفاع موشکی اروپا به دست بیاورند. روسیه تاکنون به‌صورت قاطع جواب مشخصی به این مسئله نداده است اما اعلام مطالعه و بررسی این طرح از سوی مقام‌های مسکو نشان می‌دهد که امکان همکاری آنها در طرح سپر دفاع موشکی اروپا وجود دارد.
پیش از اجلاس ناتو مذاکرات گستردهای میان مقام‌های این سازمان و روسیه وجود داشته است. آندرس فوگ راسموسن، دبیر کل ناتو 2هفته پیش به مسکو سفر کرد و با دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه دیدار داشت. لاوروف پس از مذاکراه با راسموسن به‌طور صریح اعلام کرد که روسیه در تلاش برای تغییر روند همکاریهای خود با ناتو است. وی با اشاره به علاقه‌مندی دو طرف برای تقویت همکاریهای خود تأکید کرد که روسیه پیشنهاد همکاری در طرح سپر دفاع موشکی اروپا را بررسی می‌کند.
واقعیت این است که مقام‌های ناتو هم در موضع‌گیری‌های خود نسبت به روسیه نرم‌تر شده‌اند. آنها در تلاش هستند که روسیه را در مسائل امنیتی شریک خود کنند اما از سوی دیگر نمی‌خواهند این کشور آزادی کاملی برای قدرت‌نمایی در منطقه داشته باشد. بسیاری از اعضای ناتو به‌ویژه کشورهای شرق و مرکز اروپا هنوز هم سوءظن شدیدی نسبت به مسکو دارند.
در مقابل، مقام‌های روسیه هم به همین مقدار به حضور و نفوذ ناتو در کشورهایی که حیاط خلوت این کشور به حساب می‌آید مشکوک هستند. با وجود این، کشورهای بزرگ اروپا مانند ایتالیا، آلمان و فرانسه علاقه‌مند به همکاری نزدیک‌تر با روسیه به حساب می‌آیند.
همه این مسائل نشان می‌دهد که با تغییر شرایط، اکنون روسیه و ناتو به‌دنبال همکاری نزدیک‌تر با یکدیگر هستند. این مسئله را بسیاری به خاطر علاقه‌مندی روسیه برای تجدید حیات و نا‌امیدی مقام‌های ناتو از پیروزی در افغانستان می‌دانند. مقام‌های ناتو تلاش زیادی دارند که برای خارج شدن از بحران افغانستان از کمک‌های روسیه در این رابطه استفاده کنند. در حال حاضر بعید به‌نظر می‌رسد که روسیه پیمان امنیتی اروپا را از ناتو قبول کند اما مقام‌های ناتو برای همکاریهای بسیار بیشتر امنیتی با روسیه درتلاش هستند.
با وجود این هنوز معلوم نیست که این سازمان چگونه می‌خواهد به حساسیت روسیه نسبت به گسترش خود پاسخ دهد. بدون شک نشست ناتو و روسیه بسیار مهم خواهد بود؛ نشستی که بسیاری آن را حداقل پایانی برای تقابل دوطرف می‌دانند. با وجود این، همه چیز در این رابطه به صداقت دو طرف در تمایل به همکاری وابسته خواهد بود. این نشست ممکن است یک آینده جدید را در همکاریهای دوطرف ترسیم کند یا تنها سرابی باشد که هیچ‌وقت به واقعیت تبدیل نشود.
ترجمه: محمد کرباسی
