از گذشته دور کتاب به‌عنوان یکی از ابزارهای آموزشی مورد توجه بوده است و اولیای دین نیز به پدید‌آوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب توصیه‌های مهمی داشته‌اند. امروزه نیز حاصل تفکر و تجربه‌های اهل اندیشه و معرفت به‌وسیله کتاب در دسترس همگان قرار می‌گیرد. درحال حاضر کتاب و کتابخوانی چه موقعیتی در کشور ما، ایران دارد؟ این سؤالی است که همه آنهایی که دغدغه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در یک کلام آرزوی رشد و کمال این کشور را در دل دارند، به آن توجه دارند. سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران هم با توجه به این موضوع، هرساله برنامه‌های متنوعی را در سطح شهر تهران برگزار می‌کند و امسال این برنامه‌ها را با عنوان «جشن کتاب تهران» برای شهروندان تدارک دیده است. هشتمین نمایشگاه یاد یار مهربان هم در این قالب برپاشد.
هشتمین نمایشگاه یاد یار مهربان به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعتباری بالغ بر 25میلیارد ریال برای اهدای رایگان کتاب به حدود 6000مدرسه، 82 حوزه علمیه، 60 خوابگاه دانشجویی و 50کتابخانه عمومی شهر برپا شد. جشن کتاب تهران امسال پربارتر از سال‌های گذشته در شهر تهران اجر شد. حجت‌الاسلام مرتضی جعفرپور، معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اشاره به برنامه‌های انجام شده اظهار داشت: جشن کتاب تهران از 23تا 29 آبان با شعار «این هفته در تهران ترافیک کتاب سنگین است» در محل دائمی نمایشگاه‌های شهرداری تهران، «بوستان گفتگو» برگزار شد.
تجلیل از کتابداران و کتابخوانان شهر
جعفرپور درخصوص جشن کتاب‌یار و کتابخوان، اظهار داشت: این جشن با توجه به جایگاه کتابخانه به‌عنوان فرهنگی‌ترین مراکز بین شهروندان و ایجاد انگیزه و تقویت روحیه خدمت‌رسانی در بین کتابداران شهر و با هدف تجلیل از کتاب‌یاران و کتابخوانان شهر برگزار و از 550 کتابدار شهر تهران تقدیر شد. در این مراسم از کتابداران پیشکسوتی چون نوش‌آفرین انصاری، رضا سرلک و منوچهر رئیسی تقدیر به‌عمل آمد و از کوچک‌ترین عضو کتابخانه که متولد تیرماه 88 بود و در روز 89/1/21 به عضویت کتابخانه در آمده بود هم تقدیر شد.
شبکه‌سازی کتابخانه‌ها
معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران همچنین گفت: کتابخانه تهران به‌صورت نمادین در جشن کتاب تهران در بوستان گفتگو برای معرفی کتابخانه‌های سازمان فعالیت کرد. در این کتابخانه طرح شبکه‌سازی کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به‌صورت رسمی افتتاح شد. در این طرح تمام کتابخانه‌های سازمان که بیش از 78 کتابخانه است از طریق اینترنت به یکدیگر متصل شدند تا علاقه‌مندان بتوانند از داخل منزل، کتاب موردنظر خود را انتخاب و رزرو کنند یا عضو این کتابخانه عمومی شوند. این کتابخانه در نشانی www.tehranlibrary.org قابل دسترسی است. در این نمایشگاه، سلسله نشست‌های آموزشی تخصصی کتابداری در طول هفته کتاب و کتابخوانی برپا شد تا کتابداران مدارس با موضوعات تخصصی در این حوزه آشنا شوند. سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران دارای 78 کتابخانه در 52هزار و 510متر مربع فضای مطالعه و یک‌میلیون و 639هزار و 684هزار کتاب است که در این کتابخانه‌ها 236 هزار و 829 نفر عضو فعال وجود دارد و 252نفر کتابدار در آن مشغول به فعالیت هستند.
روزنامه دیواری دانش‌آموزی
جعفرپور درباره انتشار روزنامه دیواری دانش‌آموزان، ادامه داد: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران از مدارس دعوت به‌عمل آورد تا در نمایشگاه یاد یار مهربان حضور داشته باشند و در راستای آن نیز به انتشار 3 روزنامه‌دیواری برای 3 مقطع سنی دبستان، راهنمایی و دبیرستان با محتوای اطلاع‌رسانی فعالیت‌های سازمان در جشن کتاب تهران برای کودکان و نوجوانان، مسابقه، معرفی سایت‌های فعال در حوزه کتاب، طنز و کمیک استریپ پرداخته است که این روزنامه‌های دیواری برای ایجاد فضای تعاملی میان مدارس و سازمان فرهنگی هنری طراحی شده بود.
تولید کتاب اتوبوس و مترو
حجت‌الاسلام جعفرپور با بیان اینکه تولید کتاب اتوبوس و مترو از ابتدای آبان سال89 تا آخر فروردین سال90 اجرا می‌شود، اضافه کرد: تیراژ کتاب‌های مترو و اتوبوس شهر تهران از رقم اولیه 50هزار به 120هزار خواهد رسید؛ یعنی مسافران می‌توانند کتاب را همراه خود به منزل ببرند. همچنین قالب کتاب‌های مترو و اتوبوس‌ها بیشتر کاریکاتور، طنز و مسائل اجتماعی است. وی درباره طرح کتاب اتوبوس ویژه هفته کتاب، افزود: در این طرح، تولید و انتشار یک عنوان کتاب اتوبوس برای معرفی برنامه‌های هفته کتاب به همراه جملاتی از بزرگان پیرامون کتاب و کتابخوانی در 2500 دستگاه اتوبوس به مخاطبان عرضه شد.
هشتمین نمایشگاه یاد یارمهربان با 25میلیارد ریال اعتبار
سیدمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نشر شهر در ادامه درخصوص هشتمین نمایشگاه یادیار مهربان اظهار داشت: این نمایشگاه، امسال هشتمین دوره خود را با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پشت سر گذاشت.
وی با بیان اینکه امسال این نمایشگاه 20میلیارد ریال را به اهدای کتاب اختصاص داده بود، اضافه کرد: 5میلیارد ریال نیز اعتبار جداگانه برای تجهیز کتابخانه‌های شهرداری تهران اضافه شد. اعتبار سال گذشته این سازمان برای تجهیز کتابخانه‌ها 22میلیارد ریال بوده که امسال با افزایش 10 تا 12درصدی به 25میلیارد ریال افزایش یافت. شهرام‌نیا با بیان اینکه تمامی دانش‌آموزان مدارس دولتی، غیردولتی و مشارکتی از تجهیز کتابخانه‌ها بهره‌مند شدند، اضافه کرد: در همین راستا برای مقطع دبیرستان 3میلیون و 200هزار ریال، مقطع راهنمایی 3میلیون ریال و برای مقطع ابتدایی کمتر از 3000میلیون ریال درنظر گرفته شده بود.
وی با بیان اینکه شهر تهران دارای 82 حوزه علمیه است که رسما به فعالیت می‌پردازند، بیان کرد: برای تجهیز حوزه‌های علمیه شهر تهران، یک میلیون تومان اعتبار درنظر گرفته شده بود.
شهرام‌نیا درخصوص خوابگاه‌های دانشجویی، عنوان کرد: در کتابخانه‌های خــوابگاه‌های دانشجویی کتاب‌های تخصصی و تحصیلی بسیار مشاهده می‌شود اما کتب عمومی در آن مکان بسیار اندک است که آنها به این کتاب‌ها تجهیز شدند.
عموم مردم از تخفیف 25درصد استفاده کردند
شهرام‌نیا با بیان اینکه کانون ایتام وابسته به بهزیستی نیز از تجهیزات کتاب بهره‌مند شدند، افزود: حضور در نمایشگاه یاد یار مهربان برای عموم مردم آزاد بود و تمام مردم از 25درصد تخفیف بهره‌مند شدند اما مدارس و کتابخانه‌ها برای خرید کتاب از تخفیف 30درصد بهره بردند.
وی با بیان اینکه 520 ناشر در نمایشگاه یاد یار مهربان شرکت داشتند، ادامه داد: 17هزار و 500 عنوان کتاب امسال در این نمایشگاه به مدارس، حوزه‌های علمیه، کتابخانه‌های عمومی و خوابگاه‌های دانشجویی و عموم مردم عرضه شد. وی اضافه کرد: سرانه کتاب به ازای هر دانش‌آموز در کشور ما حدود 3 تا 5/3جلد است که به واسطه نمایشگاه یاد یار مهربان هر سال
به ازای یک دانش‌آموز یک جلد کتاب به این سرانه افزوده می‌شود که امسال خوشبختانه به عدد 8جلد رسیده است.
در 374 محله تهران کتابفروشی ایجاد می‌شود
احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران در پایان بازدید 3ساعته خود از نمایشگاه یاد یار مهربان با اعلام این مطلب، گفت: برپایی 8ساله این نمایشگاه برخاسته از یک ضرورت و نیاز است؛ به این دلیل که آموزش به تداوم برای نسل‌های جدید نیاز دارد چون معارف عالم در هیچ حوزه‌ای تمام‌شدنی نیست. این از نیاز به دانایی است و این دانایی‌محورشدن، لازمه‌اش برپایی چنین نمایشگاه‌هایی است. در حوزه شهر نیز به فرهیختگی و فرزانگی نیاز وجود دارد و لازمه این نیاز، افزایش علم و دانش است.
عضو شورای اسلامی شهر تهران وجود نمایندگانی در حوزه‌های مختلف صنفی برای تأیید کتاب‌های مناسب عرضه در نمایشگاه را ضروری دانست و اظهار کرد: حضور نمایندگانی از تشکل‌های صنعت نشر، انجمن اولیا و مربیان و شورای شهر در شورای این نمایشگاه ضروری به‌نظر می‌رسد تا از همه زوایا کتاب‌ها بررسی شود و فقط نگاه حکومتی وجود نداشته باشد.
مسجدجامعی با اشاره به روش‌های دیگر عرضه کتاب در شهر تهران، گفت: ما از شیوه‌های جدید هم می‌توانیم استفاده کنیم و از آنها در برخی مدارس که از سطح سرمایه‌گذاری علمی و کمک‌‌آموزشی بالایی برخوردار هستند، کمک بگیریم یا بایک بررسی آسیب‌شناسانه و شناسایی مناطق خاص، سرمایه‌گذاری لازم برای این منظور صورت گیرد. ما پیش‌تر تجربه «کتاب همراه» را داشتیم؛ کتاب‌هایی با مطالب اندک که در کمترین زمان می‌شد آنها را مطالعه کرد. ما می‌توانیم ظرفیت‌های زیادی را برای ترویج کتاب و کتابخوانی که نمونه‌اش همان کتاب همراه است به کار ببندیم. عضو شورای اسلامی شهر تهران از وجود 374 محله در تهران خبر داد و بیان کرد: در این 374 محله، 374 شورایاری وجود دارد و ما پیش‌بینی کرده‌ایم، 374 کتابفروشی هم در این محلات و علاوه بر آن، در 5 پهنه شهر تهران نیز مراکز ویژه عرضه کتاب ایجاد کنیم.
استفاده از این ظرفیت‌ها باعث می‌شود کمی جدی‌تر به کتاب پرداخته شود. با تنوع روش‌های توزیع کتاب و حتی با استفاده از اندیشه فروش کتاب در سوپرمارکت‌ها می‌توان بخشی از نیاز را جواب داد و در کنار آن، به ظرفیت‌های فراتر توجه کرد.
