آلودگی هوا به دلایلی چند، تا این میزان در تهران افزایش یافته که آنها را میتوان در چارچوبهای زیستمحیطی، زیرساختی، فرهنگی و اجتماعی بررسی کرد. دلایل زیستمحیطی را میتوان در عدموزش باد و عدمبارش باران و ایجاد پدیده وارونگی در سطح زمین خلاصه کرد. دلایل فرهنگی و اجتماعی نیز بیشتر مربوط به نهادینهنشدن فرهنگ استفاده از وسایل عمومی است.
از دیگر دلایل افزایش آلودگی هوا نیز عبور و مرور افراد در سطح خیابانهای شهر با خودروهای تک سرنشین است.
اما صرفا نمیتوان به وارونگی هوا و نداشتن فرهنگ استفاده از خودروهای عمومی و افزایش میزان تولیدات خودرو بهعنوان تنها دلایل آلودگی هوا در تهران اشاره کرد. مشکل آلودگی کلانشهر کنونی و ابرشهر آینده تهران تنها در این دلایل که همگان نیز بر آن واقفند خلاصه نمیشود بلکه اصل مشکل برمیگردد به زیرساختهای فعلی شهر که به هیچ وجه نمیتوانند نیازهای یک شهر بسیار بزرگ و پرجمعیت را برطرف کنند.
بخشی از این زیرساختها سخت افزاری هستند و در عالم واقع نیز عینیت پیدا میکنند، مانند خط آهن زیرزمینی (مترو)، شبکه بزرگراهی و سایر خطوط زمینی (پلها و زیرگذرها)، پارکها و مراکز تفریحی و بخشی دیگر نیز زیرساختهای مربوط به دنیای مدرنی هستند که در آن زندگی میکنیم.
در واقع این زیرساختها در عالم خارج نمود عینی پیدا نمیکنند و جهت تسهیل در زندگی شهری مورد استفاده قرار میگیرند.
بهرغم تلاشهای مکرر شهرداری تهران در بخش توسعه مترو همچنان اغلب پروژههای شهری در این زمینه بهدلیل عدمتخصیص بودجه از سوی دولت با روند بسیار کندی دنبال میشود و در بخش مربوط به ایجاد زیرساختهای دولت الکترونیک نیز وضعیت چندان مطلوب نیست.
توجه به گسترش زیرساختهای شهری برای برطرف کردن معضل تردد بیش از حد خودروها که نتیجه مستقیم آن افزایش آلودگی هوا در شهر است وجود دولت الکترونیک بیش از گذشته ضروری بهنظر میرسد.
سیستمها و ابزارهایی که در حال حاضر در ادارات دولتی برای ارائه خدمات و اطلاعات به شهروندان مورد استفاده قرار میگیرد قدیمی بوده و روند کار در دستگاههای دولتی کند است. آنها در جلب رضایت شهروندان موفقیت چندانی ندارند. از سوی دیگر سرمایهگذاریهای قابل توجهی در زمینه طراحی و بهکارگیری سیستمهای جدید در بخش دولتی صورت نمیگیرد اما با توجه به اهدافی که برای دولت الکترونیک مورد نظر است، کشورها فقط درصورتی در پیادهسازی مطلوب دولت الکترونیک موفق میشوند که سیستمهای داخلی بخش دولتی، دادهها و اطلاعات و ابزارهای مدیریتی با یکدیگر هماهنگ و سازگار باشند. از سوی دیگر در دولت الکترونیک هدف بر این است که به جای اینکه زمان و منابع را به پیش پردازش و ورود اطلاعات و سازماندهی آنها اختصاص دهیم، بتوانیم قسمت عمده زمان و منابع موجود را به حل مشکلات، بررسی و ارائه راهحلهای شاخص و خدماتدهی مستقیم به استفادهکنندگان خدمات دولتی اختصاص دهیم.
هرچه دولتها منابع بیشتر و سرویسهای متنوعتری را از طریق شبکه به شهروندان ارائه دهند، نیاز بهوجود یک سامانه دوسویه ارائه خدمات، بیشتر آشکار میشود. این سیستم دوسویه علاوه بر وادار کردن شهروندان به بهرهگیری از شبکه برای دریافت خدمات از دولت، سبب میشود که سطح مهارتها و فرهنگ جامعه اطلاعاتی نیز ارتقا یابد.
هدف اصلی دولت الکترونیک، فراهم آوردن «محیط دیجیتال» برای ارائه اطلاعات، ایجاد ارتباطات و ارائه خدمات است. تهیه و تدارک اطلاعات کامل و جامع در زمینه فرایندهای اجرایی، اوراق و فرمهای موجود روی اینترنت برای ثبت و بایگانی فرمهای الکترونیک و ابلاغهای رسمی ارائه شده از طریق پست الکترونیک و تشکیل میزگردهایی در مورد موضوعات روز و مورد علاقه مردم، نمونههایی از اقدامات لازم برای ایجاد ارتباطات الکترونیک است. انجام امور پیچیده مربوط به رفع نیازهای عمومی و تجاری مردم (البته تا حد مجاز و قانونی) خواستهها و نیازهای مشتریان سازمانها و دفاتر عمومی و دولتی نمونههایی از ارائه خدمات است. در این راستا استفاده از فناوری اطلاعاتی مدرن، سطح خدمات ارائه شده از سوی یک نهاد یا ادارات دولتی را بهطور چشمگیری گسترش میدهد.
با تغییراتی که در قوانین (برخی کشورها) پدید میآید، فرایندهای اجرایی که پیش از این مستلزم وجود نوشتههای فیزیکی بود به روش الکترونیک پردازش خواهد شد؛ برای مثال امضاهای الکترونیک معتبر بوده و از لحاظ قانونی، هم ارزش با امضای دستی و روی کاغذ است. این بدان معنی است که در ایجاد دولت الکترونیک در راستای ارائه خدمات عمومی، مانعی، سد راه نخواهد بود.
می توان گفت هدف دولت الکترونیک استفاده از پتانسیلهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بهمنظور تغییر دولت، از سازمان محوری
( Agency- centric ) و ارائه خدمات محدود، به سمت شهروند-محوری (centric- citizen) و ارائه خدمات جامع دولتی به شهروندان است. بعضی از اهداف دولت الکترونیک... را میتوان چنین برشمرد:
اکنون دولت الکترونیک در ایران در بعضی حوزهها محقق شده است و قریب به هزار سایت دولتی با وجود همه کاستیها و نقصهایی که در اطلاعرسانی دیجیتال رسمی در وب وجود دارد، بخشی از وظایف روابط عمومی دیجیتال کشور را به دوش میکشند.
دفاتر دولت الکترونیک که در استانهای مختلف کشور راهاندازی شده است، خدمات مختلف انتظامی و ثبتی را انجام میدهند و این خود یک گام رو به جلو در ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان است. با وجود این، دولت الکترونیک در ایران در مقایسه با رویههایی که در کشورهای توسعه یافته حاکم است، از عقبماندگی ساختاری و اجرایی رنج میبرد که قطعا عزم ملی و ایجاد طرح جامع در این راستا، میتواند در چشمانداز بیستساله کشور، مشکلگشای بسیاری از موانع پیش روی باشد.
برطرف کردن کاستیهای دولت الکترونیک میتواند نتایج مثمرثمری از جمله کاهش ترددهای درون شهری و به تبع آن پایین آمدن میزان آلودگی هوا به هنگام پایداری هوا و عدمجریان باد را به همراه داشته باشد. در واقع تهران امروز نیازمند اجرای طرحهای ضربتی و سریع برای برطرف کردن معضل آلودگی هواست که یکی از مؤثرترین طرحها به دلایلی که در این مطلب نیز به آنها اشاره شد، طرح ایجاد یک دولت الکترونیک فراگیر است که با استفاده از آن مردم بتوانند از منزل بخش عمدهای از کارهای پولی، بانکی و اداری خود را انجام دهند.
ایجاد یک دولت الکترونیک قوی و مؤثر در مبادلات روزانه از جمله معاملات مالی و حذف داد و ستد با اسکناس و کاهش میزان مراجعات حضوری به بانک و مراکز مالی میتواند باعث صرفهجویی در میزان مصرف انرژی و میزان مصرف کاغذ شود. پایینآمدن میزان ترددهای شهری در نتیجه ایجاد دولت الکترونیک میتواند باعث کاهش شدید در میزان مصرف بنزین از سوی مردم، سازمانها و نهادهای دولتی و کاهش آلودگی هوا شود.