سه چیز است که هر که بدانها چنگ زند، به خواسته‌های دنیا و آخرت خود می‌رسد: 1- هر که به خدا چنگ بزند. (معصیت خداوند را انجام ندهد) 2- آنچه خداوند برای او می‌پسندد، بپسندد 3- به خداوند متعال خوش‌گمان باشد.
شرح روایت: «ثَلَاثَهٌ مَنْ تَمَسَّکَ بِهِنَّ نَالَ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه بُغْیَتَهُ»؛ انسان هم خواسته‌های دنیایی دارد و هم خواسته‌های آخرتی دارد. اگر کسی این سه چیز را که جنبه‌های درونی هم دارد، برای خودش فراهم کند و به دست بیاورد، به مطلوب دنیا و آخرتش می‌رسد.
اول: «مَنِ اعْتَصَمَ بِاللَّهِ»؛ کسی که دست از گناه بردارد به امید اینکه خداوند به او لطف کند. یکی از معانی «اعتصام بالله»، دوری‌گزیدن از گناه به امید رسیدن لطف خداست.
دوم: «وَ رَضِیَ بِقَضَاءِ‌الله» راضی به قضای الهی باشد. رضایت را خشنودی معنا می‌کنند ولی در واقع به‌معنای «پسند» است. رضایت به قضای الهی معنایش این است که آنچه را که خداوند برای او پسندیده و تدبیر کرده است، بپسندد.
سوم: «وَ أَحْسَنَ الظَّنَّ بِاللَّه»؛ خوش‌گمانی به خدا داشته باشد و بدگمانی نداشته باشد. این طور نباشد که- نعوذ بالله- در ذهنش بیاید که آنچه خدا برایش پسندیده، بد پسندیده است. حتی امام صادق علیه‌السلام تعبیر به «ظن» به معنای گمان می‌کند نه یقین! می‌فرماید حسن ظن به خدا داشته باشد. خدا هیچ وقت بدی برای ما نمی‌خواهد؛ خوبی و خیر ما را می‌خواهد.
امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند چه کن؛ گناه را ترک کن به امید اینکه خداوند به تو لطف کند. بعد هم آنچه او می‌پسندد تو هم بپسند. او خیر تو را می‌خواهد؛ هیچ‌وقت بدی تو را نمی‌خواهد. پس آنچه برای تو می‌پسندد را بپسند و بعد از آن هم به خدا خوش‌گمان باش. خدا در انتخاب اشتباه نمی‌کند اما تو اشتباه می‌کنی! مهم‌تر از همه همان اولی یعنی «اعتصام بالله» است؛ گناه را ترک کن، امید لطفش را داشته باش؛ به تبع آن مطلوبت می‌آید.
اما اگر بنا باشد هم مرتب گناه کنی و هم بخواهی به مطلوبت برسی، نمی‌شود. شوخی نکن!حضرت فرمودند اگر این سه چیز را رعایت کردی، به مطلوب دنیا و آخرتی‌ات می‌رسی. اولی‌اش این است که گناه را ترک کنی. ما اولی را گذاشتیم کنار و در دومی و سومی‌اش- نعوذ بالله- خیال می‌کنیم از خدا بهتر می‌فهمیم. این است که گره پس از گره در کار ما می‌افتد و بعد هم می‌نشینیم ناله می‌کنیم. ناله نکن! از همان اول برو گناه را ترک کن. دقت کنید که حضرت روی طاعات دست نمی‌گذارد بلکه روی ترک گناه تأکید می‌فرماید. گناه را ترک کن و امید به لطف خدا داشته باش؛ آنوقت هیچ‌گاه خدا ناامیدت نمی‌کند و مطلوب دنیا و آخرتت را به تو می‌دهد.
پی‌‌نوشت:
1- تحف‌العقول، صفحه315 - بحارالأنوار، جلد 75، صفحه229
