هرچند به سابقه برخی گزارشها در گذشتهها، ممکن است تردیدهایی هم برای کسانی مطرح شود، اما بدونشک شنیدن رونق و نشاط اقتصادی و ایجاد مشاغل چندصدهزار نفری از زبان مسئولان رده اول کشور با فرض صحت و درستی، شادیبخش و مسرتآفرین است. از سوی دیگر، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گزارشهای ادواری از اوضاع و احوال اقتصادی کشور منتشر میکند که انصافا از اقدامات مفید این بانک بوده و باید از دستاندرکاران انتشار توأم با دقت و لحاظ ظرایف فنی در آنها، تقدیر و تشکر کرد. ازجمله انتشارات اخیر این بانک انتشار نماگرهای شماره 60 مربوط به 3ماهه اول سال 1389 است.
بررسی آمار و ارقام منتشره حکایتگر آن است که برای بسیاری از متغیرهای اقتصادی، آمار و ارقامی ذکر شده است اما برای برخی از متغیرهای بسیار مهم نهتنها در گزارش مربوط به فصل بهار 89 بلکه برای چندین فصل متوالی آماری ذکر نشده وگزارش بهنحوی تنظیم شده که بیانگر آن است که برای این متغیرها «رقمی در دسترس نیست» که ذکر شود.
ازجمله متغیرهای فاقد ارقام، رشد اقتصادی است که بهصورت رشد تولید ناخالص داخلی ارائه میشود. برای این متغیر بسیار کلیدی و مهم که بعضا از چگونگی کل فعالیتهای اقتصادی - اجتماعی یک کشور حکایت میکند از مهرماه سال 1387 تاکنون یعنی برای مدت بیش از 2 سال است که رقمی ذکر نشده و بهعبارت دیگر اطلاعاتی در اختیار بانک مرکزی گذاشته نشده است (آنطور که آنها نوشتهاند) تا با محاسبه نرخ رشد، گزارش آنرا به جامعه بدهند.
بدیهی است وقتی رشد اقتصادی محاسبه نشده، بدان معنی است که گزارش بانک مرکزی از آمارهایی مثل ارزشافزوده بخشهای مختلف اقتصادی یعنی نفت، کشاورزی، صنایع و معادن و صنعت و خدمات برای بیش از 2 سال اخیر تهی است. با همین استدلال گزارشها فاقد ارقام هزینههای مصرفی بخشهای خصوصی و دولتی است و مشخص نشده که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش خصوصی چقدر است و بخش دولتی چقدر در این زمینه اقدام کرده است؟ رقم خالص صادرات وجود ندارد و درنتیجه نه از محاسبه درآمد ملی خبری است و نه میزان پسانداز ناخالص ملی مشخص شده است.
گزارشها حکایت از آن دارند که برای 2 سال اخیر ارقامی بهمنظور فهم میزان سرمایهگذاری در ساختمان و همچنین ماشینآلات بخشهای کشاورزی، نفت و گاز و صنایع و معادن و خدمات در دسترس نیست و برای سال 1388 هم، از جواز تأسیس واحدهای صنعتی و همچنین تعداد پروانههای بهرهبرداری از این واحدها و سرمایهگذاری در هر دو مقوله، اطلاعاتی در دسترس نیست. درمورد میزان تسهیلات واگذار شده به بخش خصوصی از محل حساب ذخیره ارزی هم همین بحث وجود دارد.
باتوجه به آنچه آمد سؤالی مطرح میشود و آن هم این است که وقتی مسئولان محترم اقتصادی از اوضاع مناسب و خوب اقتصادی به مردم گزارش میدهند لابد مبتنی بر آمار سخن میگویند و از آنجا که این آمار و اطلاعات، حکایت از شرایط خوب اقتصادی میکند منطقا انتشار مکتوب آنها هم، در راستای همان بیان شفاهی خوشحالکننده خواهد بود.
بنابراین چرا این آمار و ارقام در اختیار منتشرکنندگان گزارشها (همچون بانک مرکزی) قرار نمیگیرد؟ چون آنها بین عبارات «رقم در دسترس نیست» و «آمار وجود ندارد» تفاوت قائل هستند. بیان اینکه رقم در دسترس نیست حاکی از آن است که رقم وجود دارد اما در دسترس ما نیست. لذا ناگزیر این نتیجه استنباط میشود که ارقام تولید شدهاند اما گفتنی نیستند!! و این واقعیت است که میتواند استمرار باقیماندن بر باور صحت قول مدیران اجرایی جامعه مبتنی بر اوضاع خوب اقتصادی را به چالش بکشد، مگر اینکه آنان در این مقوله اطلاعاتی منتشر کنند که رافع این چالش باشد.