مدیرکل سلامت محیط و کار در حالی خبر از فواید آبیاری مزارع و سبزیکاریها با فاضلاب انسانی میدهد که کارشناسان در این روزهای آلوده، مدام مردم را تشویق به مصرف زیاد لبنیات، سبزی و میوه میکنند.
اما این فقط یک سوی ماجراست و نکته مهمی که اغلب کارشناسان از زمان اپیدمی شدن وبا در سال 84 به آن تأکید میکنند، آلوده بودن مزارع سبزی بهعلت آبیاری با فاضلاب و آن هم بهدلیل وجود نیترات در این آب هاست. با این حال شنیدن این عبارت از زبان دکتر کاظم ندافی که آبیاری سبزیهای جنوب تهران با فاضلاب انسانی باعث رشد سریعتر و غنیتر شدن سبزی و محصولات کشاورزی از نظر املاح و ویتامینها شده است، خبری بود که برای خیلی از متخصصان و کارشناسان تغذیه و متخصصان بیماریهای عفونی علامت سؤال ایجاد کرد بهطوری که به عقیده آنها این یک نکته غیرعلمی است و با توجه به تجربه اپیدمی وبا در ایران نمیتوان آن را پذیرفت. البته دکتر ندافی اذعان کرده که وزارت بهداشت دستورالعمل شستوشوی بهداشتی سبزی و میوهها بهخصوص سبزیهایی که خام خورده میشوند را تدوین کرده و بارها از طریق رسانهها به مردم آموزش داده است.
همچنین در بخش دیگری از این خبر اعلام کرده که استفاده از فاضلاب انسانی اگر از طریق عبور از تصفیهخانه باشد و پساب آن استاندارد ملی را داشته باشد مشکلی ندارد اما اگر غیراز این باشد با آن برخورد میکنیم و جمعآوری میشود. با این حال این نکته که آبیاری با فاضلاب انسانی باعث رشد 20 تا 30 درصدی بیشتر ازحد معمول محصولات کشاورزی از جمله گندم میشود هنوز باعث تعجب خیلی از کارشناسان است چون به عقیده آنها در تمام دنیا سامانههایی تحت عنوان برکههای هوازی لاگنها مورد استفاده قرار میگیرند که 99درصد عوامل بیماریزا را حل میکنند و در پارهای موارد از حوضچههای تهنشین برای از بین بردن مواد معلق استفاده میشود اما در کشور ما تنها تصفیهخانهها قادر به تصفیه چنین آبی هستند که نمیتوان یقین داشت مزارع با این آبها آبیاری میشوند.
علاوه بر این دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماریهای عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با همشهری معتقد است: وجود املاح غنی در فاضلاب انسانی فقط یک طرف ماجراست و طرف مهمتر این است که با آبیاری سبزیجات با این سیستم، باز هم باید منتظر بروز بیماریهای عفونی و انگلی بود. همچنین تمام بیماریهایی که راه انتقالشان مدفوعی - دهانی است و عفونتهای میکروبی روده و بیماریهای قارچی نیز از این طریق منتقل خواهند شد. دکتر حمید عمادی، متخصص عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز ضمن ابراز تعجب از اعلام چنین خبری میگوید: اینکه از قدیم پای سبزیها کود انسانی میدادند، همیشه مطرح بوده ولی در صحت اینکه از این طریق واقعا ویتامین و املاح به این مواد میرسد اطلاعات دقیقی در دست نیست.
در این میان دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با اعلام اینکه ما نمیتوانیم به امید جذب املاح و ویتامینها مواد مزاحم را وارد میوه و سبزی کنیم، به همشهری میگوید: رساندن این املاح به سبزیها، کودهای مخصوص دارد که توسط کشاورزان و باغداران به سبزی اضافه میشود،پس این یک اقدام کاملا غیرمنطقی و غیرعلمی است که بخواهیم فاضلاب انسانی را در این کار به جریان بیندازیم. ضمن اینکه این فاضلاب دارای فلزات سنگین و میکروبهای مختلف است که هرچند سبزیها همه این فلزات را جذب نمیکنند ولی از آنجا که شستوشوی آنها کار دشواری است، باید منتظر بروز انواع مسمومیتها در نتیجه آلودگیهای میکروبی اینچنینی و شیوع بیماریهایی نظیر وبا و اسهال بود.