بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به عنوان مهم‌ترین رویداد هنری در عرصه تئائر که هر سال همزمان با جشن‌های سالگرد پیروزی انقلاب آغاز می‌شد، امسال از 18 دی ماه در تالار وحدت، تئاتر شهر، تالار هنر، تالار مولوی و تماشاخانه مهر برگزار خواهد شد.
در این دوره از جشنواره 56گروه داخلی و خارجی حضور دارند که با شعار «تئاتر برای همه» در بخش‌های داخلی، بین‌المللی، خیابانی و جشنواره جشنواره‌ها به هنرنمایی می‌پردازند.
در بخش داخلی 13اثر از شهرهای سنندج، آبادان، بوشهر، اصفهان، مسجدسلیمان، یاسوج، دهدشت، خمین، اراک، گرگان، مشهد و 25نمایش از تهران که در طول سال بر صحنه رفته‌اند انتخاب شده‌اند که در طول جشنواره به اجرا درمی‌آیند.در بخش جشنواره جشنواره‌ها نیز دو نمایش حضور دارد که برگزیدگان جشنواره‌های دانشگاهی، کودک و نوجوان، میثاق، بسیج، تئاتر ماه، تئاتر عاشورایی و جشنواره بانوان‌اند که در تماشاخانه مهر حوزه هنری به صحنه می‌آیند.
در بخش خیابانی جشنواره نیز 10 نمایش از شهرهای گرگان، ملایر، لاهیجان، بناب، سیاهکل، خرمشهر، قشم، کرمانشاه، پاکدشت و ایلام در طول 10روز برگزاری جشنواره به اجرا درمی‌آید.
در بخش بین‌الملل جشنواره نیز از میان 130اثر رسیده به دبیرخانه، 10نمایش برای حضور در جشنواره پذیرفته شده‌اند که در تالار وحدت، تئاتر شهر و تالار هنر هر روز بر صحنه خواهند بود.
مهمانان خارجی
برای ارتقای سطح تعامل میان گروه‌های حرفه‌ای ایران و جهان مانند دو دوره گذشته، بیست‌وپنجمین جشنواره تئاتر فجر نیز میزبان گروهی 20نفره از مدیران، تهیه‌کنندگان و عرضه‌کنندگان تئاتر حرفه‌ای جهان خواهد بود و این گروه با تماشای نمایش‌های ایرانی با کارگردانان و دست‌اندرکاران تئاتر ایران به گفت‌وگو خواهند نشست.
بخش سخنرانی‌ها و کارگاه‌های بین‌المللی از دیگر برنامه‌های این جشنواره است که در آن دست‌اندرکاران حرفه‌ای تئاتر از کشورهای مختلف حضور خواهند داشت. در این بخش پیتر چلکوفسکی از آمریکا درباره شیوه‌های مختلف اجرای نمایش سخنرانی خواهد کرد و چهار کارگاه به همت «ژوزف رایخلگاز» کارگردان برجسته روسی درباره بنیادهای سیستم «استانیلاوسکی» و کاربرد آن در تئاتر معاصر، «اودوکیموس تسولاکیدیس» از یونان درباره بدیهه‌پردازی، شیوه‌ای برای بازیگری و کارگردانی، «تینا کوکویچ و میشائیل اولفیک» درباره حرکت در تئاتر برگزار خواهد شد.
همزمان با برگزاری جشنواره 6کتاب نیز در زمینه هنرهای نمایشی با تألیف یا ترجمه چهره‌های سرشناس هنر تئاتر منتشر می‌شود و کانون ملی منتقدان تئاتر ایران نیز ویژه‌نامه نقد تئاتر را به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر خواهد کرد. در این ویژه‌نامه نقد آثار نمایشی شرکت‌کننده در بخش‌های مختلف جشنواره منتشر و چکیده نقدها به درخواست اعضای کانون جهانی منتقدان برای معرفی تئاتر ایران در دیگر کشورها ترجمه می‌شود.
تقدیر از فعالان عرصه تئاتر
مراسم قدردانی از سال‌ها تلاش دلسوزانه فرشید ابراهیمیان، داوود رشیدی، تاجبخش فنائیان و سیاوش تهمورث در حوزه‌های علمی و عملی تئاتر کشور از دیگر برنامه‌های جشنواره امسال است.
در همین زمینه نیز با عنایت به ربع قرن برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، از 25نفر از فعالان حوزه تئاتر شهرستان و تهران شامل کارمند و هنرمند در مراسمی ویژه با اهدای لوح تقدیر، تندیس جشنواره و جوایز دیگر تجلیل خواهد شد.
جشنواره امسال نیز همچون یکی‌دو سال گذشته به صورت غیررقابتی برگزار می‌شود و برای آثاری که از سوی تماشاگران مورد استقبال قرار گیرند، پس از جشنواره امکانات و فضای اجرا در تهران و شهرستان‌ها فراهم خواهد شد. به گفته دبیر جشنواره اگرچه رقابت در هر جشنواره‌ای می‌تواند به پرشورشدن فضا کمک کند اما به علت فضای ناسالم و حتی درگیری‌های غیرفرهنگی که در حاشیه جشنواره ایجاد می‌کرد، یکی‌دو سالی است که مسئولان برگزاری جشنواره تئاتر به این نتیجه رسیده‌اند که رقابت را از جشنواره حذف کنند.
با این همه در جشنواره امسال و در مراسم اختتامیه، بخش‌های حمایتی جشنواره مانند انجمن نمایش، انجمن دفاع مقدس و دیگر نهادهای فرهنگی جوایزی را به آثار برجسته‌ای که متناسب با اهداف و سیاست‌های فرهنگی و هنری آنها تولید شده است اهدا خواهند کرد.
بخش بین‌الملل
در بخش بین‌الملل جشنواره نیز 10گروه از کشورهای مختلف به اجرای برنامه می‌پردازند که در این میان کشور آلمان با 3 گروه نمایشی، حضور پررنگ‌تری دارد. روبرتو چولی کارگردان آلمانی که از سال77 یکی از پاهای ثابت جشنواره تئاتر فجر بوده است امسال نیز با دو نمایش «شاه لیر» اثر ویلیام شکسپیر و «مرگ دانتون» اثر «گئورک بوشز» در این بخش شرکت دارد. شاه‌لیر در روزهای 24 و 25 دی در تئاتر شهر و مرگ دانتون 22 و 23 دی ماه در تالار وحدت به اجرا درمی‌آیند.
«جی‌جی‌دلالیو» استاد تئاتر از کشور ایتالیا نیز نمایش «کوری» اثر ژوزه ساراماگو را به عنوان یک کار مشترک با عوامل ایرانی به صحنه می‌برد. در این نمایش ایرج راد، گلچهره سجادیه و فرهاد شریفی به عنوان بازیگر و خسرو خورشیدی نیز به عنوان طراح صحنه و لباس حضور دارند. گروهی از دانشجویان ایرانی نیز در این نمایش با جی‌جی دلالیو همکاری می‌کنند.
تماشای این نمایش و مقایسه دیدگاه دو کارگردان از یک نمایش با توجه به اجرای کوری توسط منیژه محامدی که اخیراً در تئاتر شهر بر صحنه بود برای هنرجویان و دست‌اندرکاران تئاتر ایران دیدنی خواهد بود.نمایش «اسب جادویی» به کارگردانی «ایرنا دراکان» از لهستان نیز از دیگر نمایش‌های بخش بین‌الملل جشنواره است که با 4 اجرا از 20 تا 23 دی ماه هر روز ساعت 16 در تالار هنر بر صحنه خواهد بود. «پیجت کلون چون و خودم» عنوان نمایش دیگری است از کشور فرانسه که در این بخش جشنواره حضور دارد. این نمایش که توسط «رژوم بل» نوشته و کارگردانی شده است روزهای 24، 25 و 26دی ماه ساعت 15 در تالار مولوی به اجرا درمی‌آید.
کشورهای روسیه، چین و اتریش نیز هر کدام با یک نمایش در جشنواره امسال حضور دارند. نمایش مرغ دریایی به کارگردانی «ایوسیف راخلگار» کارگردان نامدار روسی در روزهای 25 و 26 دی ماه در سالن اصلی تئاتر شهر ساعت 30/18 به اجرا درمی‌آید. اپرای «شاه میمون» از چین به کارگردانی غفار پورآذر روزهای یکشنبه 24 و دوشنبه 25 دی ماه در تالار وحدت و نمایش «عذاب» از اتریش نیز 21 و 22 دی در تئاتر شهر بر صحنه خواهند بود.
«در سایه» عنوان نمایش دیگری است که در بخش بین‌الملل جشنواره شاهد نمایش آن خواهیم بود. این نمایش که از کشور فرانسه در بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شرکت دارد توسط «روی فراتی» کارگردانی شده و هر روز با دو اجرا در روزهای پنجشنبه 21 و جمعه 22 دی در تالار چهارسوی تئاتر شهر به صحنه می‌آید.
جشنواره جشنواره‌ها
انتظار در کافه پارکر، افسون معبد سوخته، محال هم ممکن است، تلخ‌بازی قمر در عقرب، نامدار، چله‌نشین عشق، یک دختر یک سرباز و زنبور مرده عنوان نمایش‌هایی است که در بخش جشنواره جشنواره‌ها در تالار مهر به اجرا درمی‌آید.نمایش «زنبور مرده» نوشته و کار «عباس جانفدا» که به عنوان نمایش برگزیده جشنواره تئاتر میثاق به صحنه می‌آید، درباره نامه‌هایی است که از جانب شهدا به خانواده آنها می‌رسد و همه تصور می‌کنند ارسال این نامه‌ها کار «مهران بزرگ» عکاس و خبرنگار معروف جنگ است.
اما مهران منکر این موضوع است و این تردید تا شهادت وی و رسیدن نامه‌ای از جانب او به خانواده‌اش ادامه می‌یابد.زنبور مرده در حقیقت روایت ایثارگری رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس و رنج‌هایی است که آنها در زندگی خصوصی خود متحمل شده‌اند تا جایی که گاه فرزندان‌شان آنها را به عنوان پدر نمی‌شناسند.
نمایش‌های دیگر
نمایش «پایین گذر سقاخانه» نوشته اکبر رادی با دو اجرا در جشنواره به صحنه می‌آید؛ یکی به کارگردانی هادی مرزبان در تالار وحدت و دیگری به کارگردانی رضا مولودی در تئاتر شهر. اجرای دوم «پایین گذر سقاخانه» که منتخب جشنواره‌هاست از شهرستان گرگان به جشنواره راه یافته است.
«رستاخیز عشق» از حسین مسافر آستانه، «جولیوس سزار» به کارگردانی مسعود دلخواه، «رستم و سهراب» کار رسول نجفیان، «قصه تلخ طلا» به کارگردانی بهروز غریب‌پور، «تیغ و ماه» کار آتیلا پسیانی، «عشقه» به کارگردانی محمد رحمانیان، «سمفونی درد» کار حسین پاکدل، «مرگ فروشنده» به کارگردانی نادر برهانی مرند، «دادالوس و ایکاروس» کار همایون غنی‌زاده، «بیژن و منیژه» به کارگردانی محسن عرب، «نوای اسرار‌آمیز» به کارگردانی سهراب سلیمی، «مرد نیک‌کار» امیر دژاکام، «آن‌که گفت آری، آن‌که گفت نه» کار مهرداد رایانی مخصوص، «تهران – پرندک» به کارگردانی سپیده نظری‌پور، «وهم سرخ» کار حسین احمدی‌نسب، «کالون و قیام کاستلیون» به کارگردانی آرش دادگر، «یک شهر بی‌پرنده» کار ناصر آویژه، «کمدی ارتفاعات» به کارگردانی میثم عبدی، «مرگ و شاعر» کار کیومرث مرادی و «زمین مقدس» به کارگردانی ایوب آقاخانی از دیگر نمایش‌هایی است که در این دوره از جشنواره شاهد اجرای آن خواهیم بود.
