از آن پس زندگی در حصار دوربینها معرف دنیای مدرن و جدیدی بود که علاوه بر امنیت، سلامت هم داشت و بسیاری از شهروندان بهواسطه همین دوربینها از بسیاری از حوادث احتمالی مصون ماندند. مدیریت شهری در کشورهای توسعهیافته از همان زمان دوربینها را برای مدیریت کارآمد شهر به کار گرفتند و دوربینها در تمام اماکن عمومی فعال بودند، که حادثه 11سپتامبر رخ داد و اهمیت پایش ساختمانها را دوچندان کرد و برای حفظ جان شهروندان به ضرورتی اجتنابناپذیر تبدیل شد؛ بهطوریکه کارشناسان شهری تأکید داشتند برای حفظ جان شهروندان و مدیریت بحران در ساختمانهای عمومی ضروت دارد که پایش ساختمانها صورت بگیرد چرا که از دیدگاه آنها هر حادثهای در ساختمان میتوانست با خسارات بالای مالی و انسانی همراه باشد و تاخیر در امدادرسانی که معلول هوشمند نبودن شهر و ساختمانهاست دامنه آن را گسترش دهد؛ موضوعی که در تهران به دلایلی از قبیل سبک شهرسازی و رشد افقی شهر اهمیت بیشتری یافته و کارشناسان موضوعاتی را مطرح میکنند که اهمیت پایش ساختمانها را بیش از پیش محرز میسازد.
حوادث احتمالی
کارشناسان حوزه آیتی و مدیریت بحران در تحلیلهایی که از ضرورت پایش ساختمانهای عمومی به عمل میآورند، بر این نکته تأکید دارند که برای هوشمندسازی شهر، این اقدام نه تنها اجتنابناپذیر بوده بلکه هنگام بروز بحران از دوبارهکاریها و هدررفت زمان و منابع جلوگیری میکند؛ بهگونهای که مدیریت شهری در بازه زمانی کوتاهی میتواند بحران را کنترل و مدیریت کند. مهندس ذبیحالله پناهی، کارشناس مدیریت بحران در این ارتباط موضوعاتی را مطرح میکند که ضرورت پایش ساختمانهای عمومی را بیش از پیش محرز میسازد. او میگوید: یک اصل اساسی در مدیریت و کنترل بحران این است که اطلاعات کافی از آن داشته باشیم و براساس این اطلاعات برنامهریزی و تصمیمسازی کنیم تا تصمیمات اتخاذ شده کارایی لازم را در رفع بحران داشته باشد و با توجه به سبک شهرسازی تهران و تعدد حوادثی که آن را تهدید میکند، ساختمانهای عمومی یکی از پارامترهایی است که باید مورد توجه قرار گرفته و نسبت به هوشمندسازی آنها اقدام شود.
پناهی میافزاید: تهران از جمله کلانشهرهایی است که در سطح، توسعهیافته و دارای بیشترین میزان رشد افقی است و این در حالی است که شهر در بسیاری از مناطق بافت فشرده دارد که این سبک شهرسازی هنگام بروز بحران، خدماترسانی را با مشکل مواجه میسازد؛ کمااینکه زمان نیز مهمترین پارامتر در این زمینه است که هر ثانیه تاخیر میتواند دامنه خسارات را گسترش دهد؛ بنابراین برای کاهش هدررفت زمان و منابع و جلوگیری از تصمیمسازیهای مبتنی بر آزمون و خطا، پایش ساختمانها یک ضرورت بهحساب میآید.
این کارشناس مدیریت بحران که مطالعاتی را در سیستمهای مدیریتی شهر هوشمند انجام داده و به فرایند کنترل بحران در ساختمانها اشراف دارد، پایش ساختمانهای عمومی را از چند بعد مثبت ارزیابی میکند و معتقد است که به تقویت یکپارچگی شهر میانجامد.
پناهی در تشریح این موضوع چنین توضیح میدهد: زمانی که ساختمانهای عمومی توسط مدیریت شهری پایش شده و آنها اطلاعات کامل را از موقعیت استقرار جغرافیایی و فضاهای موجود آن داشته باشند چه بسا از بروز بسیاری از حوادث احتمالی جلوگیری شده و شهروندان مصون بمانند یا اگر حادثهای رخ داد مسئولان در کنترل و مدیریت آن یکپارچه عمل کنند؛ به این صورت که شهرداری و وزارت کشور و دیگر ارگانها از طریق اینترنت بتوانند در کوتاهترین زمان هماهنگ شده و از موازیکاری بپرهیزند که همین مسئله در بسیاری از مواقع به افزایش هزینهها در کنترل بحران میانجامد و این در حالی است که فقدان اطلاعات نیز به افزایش خسارات منجر میشود.
او در این ارتباط به سیاستهای مدیریت شهری در کشورهای توسعهیافته اشاره میکند و مثالهایی را میآورد که جالب توجه است. پناهی میگوید: کشورهای توسعهیافته بعد از جنگ جهانی دوم اقدام به پایش ساختمانها -که گامی برای هوشمندسازی شهر بوده -کردهاند و امروز تمامی بحرانها و حوادث را از طریق فضای مجازی کنترل و مدیریت میکنند که در این فرایند شهروندان در برابر حوادث پیش از رخ دادن آن، مصون مانده یا آسیب کمتری میبینند.
از دیدگاه این کارشناس مدیریت بحران، در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان برای حل معضلات شهری خود بهویژه مشکلاتی که در نظام علمی- حرفهای متعارف موجود قابل حل نیست، به راهکارهای دنیای مجازی روی آوردهاند که عموما تحت عنوان شهر هوشمند معرفی میشود و در چنین سیستمی تولید و ارائه خدمات از طریق ارتباطات دیجیتال تحت سلسله مراتب بالا به پایین یعنی ارائه اطلاعات از سوی مسئولان به شهروندان صورت میگیرد و شهر انعطافپذیری و توانایی لازم را برای مقابله با حوادث غیرمترقبه مییابد.
پناهی در این ارتباط به لندن اشاره میکند که در آن شهر بهصورت هوشمند مدیریت شده و هزینههای تطبیق شهر با حوادث و رویدادها به حداقل میرسد. او معتقد است: با پایش ساختمانهای عمومی و متعاقب آن هوشمندسازی شهر، بستری برای شکلگیری فرایندهای پایدار توسعه شهری بهوجود میآید که در آن شهروندان نیز بیشترین میزان مشارکت را دارند.
پناهی تأکید میکند: با پایش و هوشمندسازی ساختمانهای عمومی، مدیریت شهری میتواند برای حوادثی از قبیل زلزله که تهران را تهدید میکند برنامهریزی کرده و درصورت بروز این حادثه آمار دقیقی از میزان و دامنه خسارات وارده بهعمل آورد؛ چرا که برآورد خسارات بدون اطلاعات دقیق از میزان مراجعات و تعداد کارکنان آن ساختمان ممکن نخواهد بود ضمن اینکه برای امدادرسانی، وضعیت فضاها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ موضوعی که کارشناسان شهرسازی از نقطه نظری مشابه به تحلیل آن میپردازند و رشد افقی تهران را از ضرورتهای پایش ساختمانها در پایتخت برمیشمارند.
سبک شهرسازی
همسو با کارشناسان مدیریت بحران، کارشناسان حوزه شهرسازی نیز بر این باورند که سبک شهرسازی تهران که توسعه ارضی آن در سطح بوده و بافتی فشرده دارد ضرورت پایش ساختمانها و متعاقب آن هوشمندسازی شهر را ایجاب میکند. سعید ساداتنیا، ازجمله این کارشناسان است که چنین دیدگاهی دارد و میگوید: تجهیز شهر به سیستمهای اطلاعرسانی به زندگی اجتماعی شهروندان کمک کرده و مدیریت شهری میتواند تصمیمسازی جامعی داشته باشد. او با این ادله که دنیا وارد دوران دیجیتال شده و برای مدیریت بهینه شهر نیاز به اطلاعات گسترده است که بسیاری از آنها به اماکن و ساختمانهای عمومی مربوط میشود، تأکید میکند که پایش ساختمانها یک ضرورت محسوب میشود.
سادات نیا در این ارتباط به کنترل هوشمند مجتمعها در کشورهای توسعهیافته اشاره میکند و میافزاید: این کشورها برای امنیت شهروندان و برای مدیریت بهتر بحران، اقدام به پایش ساختمانها کرده و توانستهاند از بروز بسیاری از بحرانها جلوگیری کنند که کشف بمبگذاریها یکی از این موارد است که در اماکن عمومی به نجات جان شهروندان منجر شده است. او معتقد است: مدیریت شهری در کشورهای توسعهیافته برای حفظ جان شهروندان از حوادث احتمالی، اقدام به پایش ساختمانها کرده و این موضوع علاوه بر اینکه به امنیت ساختمانها انجامیده بلکه حوادث را در کوتاهترین زمان و با کمترین امکانات کنترل کرده است.
این کارشناس شهرسازی تأکید میکند: با توجه به سبک شهرسازی تهران و با در نظر گرفتن این موضوع که بسیاری از ساختمانهای عمومی شهر که بیشترین میزان مراجعات را دارند از ضریب ایمنی و مقاومت بالایی برخوردار نیستند و هر حادثهای احتمال دارد با دامنه وسیعی از خسارات جانی و مالی همراه باشد، ضرورت دارد مدیریت شهری پایش ساختمانها را مورد توجه جدی قرار دهد چرا که امروزه مدیریت شهر بیشتر در فضای مجازی صورت میگیرد و توانسته بسیاری از هزینههای شهر را کاهش دهد. ساداتنیا اهمیت این اقدام را از آن حیث قابل توجه میداند که از دیدگاه او در زمان بحران تخریب کمتری در شهر صورت میگیرد.
او میگوید: در دنیا ضرورت پایش ساختمانها بعد از جریان 11سپتامبر و تخریب برجهای دوقلو که تعداد زیادی از شهروندان را به کام مرگ کشاند، محرز شده و امروزه مدیریت شهری و مسئولان امنیتی برای جلوگیری از بروز چنین بحرانهایی در ساختمانها اقدام به پایش آنها میکنند؛ موضوعی که اهمیت دوربینها در دنیای مدرن را دوچندان میسازد و کمتر مدیری میتواند در کاربرد آنها برای حفظ جان شهروندان در اماکن عمومی تردید کند.