ببر غران و اژدهای پنهان

درست چند روز پیش از آغاز سفر گیتس رسانه‌های چین عکس‌هایی از جنگنده رادارگریز این کشور موسوم به جیبان 20 (J-20) را منتشر کردند که بدون شک با مجوز مقام‌های دولتی این کشور صورت گرفت تا این کشور بار دیگر قدرت نظامی خود را به رخ بکشد.

پیش از این جنگنده اف-22 به همراه جنگنده‌های در حال آزمایش اف-35 ساخت شرکت لاکهید مارتین تنها جنگنده‌های نسل پنجم جهان به حساب می‌آمدند. اف-22 علاوه بر این تنها جنگنده‌ عملیاتی جهان بود که می‌توانست به‌طور کلی از دید رادارها پنهان بماند. واشنگتن اما اکنون متوجه شده است که رقیب سرسختی به نام چین را پشت سر خود دارد. مقام‌های آمریکا پیش از این به خوبی از تلاش دولت چین و سرمایه‌گذاری گسترده این کشور در بخش نظامی خبر داشتند

اما هیچ وقت تصور نمی‌کردند که چینی‌ها اینقدر سریع بتوانند فاصله خود را با آنها کم کنند و در چشم برهم‌زدنی در یک قدمی دستیابی به تجهیزات راهبردی قرار بگیرند که تا پیش از این در انحصار آمریکا بوده‌است.

تصاویر و فیلم‌هایی که از J-20 منتشر شده است نشان می‌دهد که این جنگنده به احتمال زیاد در آخرین مراحل آزمایشی خود قرار دارد و تخمین زده می‌شود که تا چند سال دیگر چینی‌ها آن را عملیاتی کنند. این جنگنده در واقع یکه‌تازی آمریکا را در میدان جنگنده‌های نسل پنجم جهان از بین برده و به همین خاطر در کنار پیشرفت‌های دیگر نظامی پکن باعث نگرانی‌ شدید مقام‌های واشنگتن شده است. رابرت گیتس هر چند ابتدا پس از منتشر شدن تصاویر جیبان 20سعی کرد خود را خونسرد نشان دهد اما چند روز بعد به‌شدت از پیشرفت‌های نظامی کشوری که بزرگ‌ترین ارتش جهان را در اختیار دارد ابراز نگرانی کرد. وزیر دفاع آمریکا به همین خاطر گفت:‌ آنها آشکارا این پتانسیل را دارند که برخی از توانایی‌های ما را در خطر قرار دهند و ما باید با برنامه‌هایمان به اقدامات آنها پاسخ درست بدهیم.

آمریکا همچنین نگران موشک‌های بالستیک جدید چین است که می‌تواند ناوهای هواپیمابر آمریکا را در دریا نابود کند. مقام‌های نظامی آمریکا از جمله دریادار رابرت ویلارد، فرمانده نیروی دریایی آمریکا در اقیانوس آرام اذعان کرده‌اند که موشک‌ جدید بالستیک چین موسوم به ASBM به راحتی قابلیت غرق‌‌کردن ناوهای هواپیما بر آمریکا را از فاصله بیش از 3 هزار کیلومتری دارد. این قدرت‌نمایی چینی‌ها در حالی صورت گرفته است که هوجین‌‌تائو، رئیس‌جمهوری چین قرار است به‌زودی به واشنگتن سفر کند و مقام‌های آمریکا با قرار گرفتن در چنین موقعیتی به‌شدت خود را نیازمند تعامل با دولت این کشور حس می‌کنند.

واقعیت این است که براساس آمار رسمی، دولت چین از سال1999 تا 2009 بودجه نظامی خود را 4 برابر کرده است. این مسئله پیش از هر چیز مرهون رشد اقتصادی این کشور است. اکنون هم گزارش‌ها نشان می‌دهد در حالی که کشورهای اروپایی و آمریکا در تلاش برای مقابله با مشکلات اقتصادی خود هستند ژنرال‌های ارتش چین خواستار ادامه افزایش بودجه بخش نظامی این کشور حتی تا دوبرابر هستند. چینی‌ها به هیچ عنوان دل خوشی از نفوذ آمریکا در اقیانوس آرام و شرق آسیا و سیاست‌های دیگر این کشور مانند نزدیکی به تایوان ندارند.

سابقه آخرین سفر گیتس به پکن مربوط به سال 2007 است؛ زمانی که وی در دولت جورج بوش مسئولیت وزارت دفاع را بر عهده داشت. از ژوئن سال‌2010 قرار بود که سفر وزیر دفاع آمریکا به چین صورت بگیرد اما اختلاف‌های دوطرف باعث شد که این سفر تاکنون به تعویق بیفتد. قرارداد6.4 میلیارد دلاری فروش تسلیحات آمریکا به تایوان در ژانویه 2010 به‌شدت روابط دوطرف را به‌ویژه در بخش نظامی تیره کرد و به گفته برخی از جمله مایک مولن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا باعث شد که واشنگتن از اطلاعات پیشرفت‌های نظامی پکن بی‌خبر بماند.

مقام‌های چین هنوز هم تایوان را بخشی از خاک خود می‌دانند و قاعدتا در جریان سفر گیتس هم بارها بر این نکته تأکید خواهند کرد که به هیچ عنوان تجهیز تسلیحاتی تایوان را برای قد علم کردن در مقابل پکن نخواهند پذیرفت. همچنین رزمایش‌های مشترک آمریکا و کره‌جنوبی در منطقه نزدیک به چین هم مسئله‌ای نیست که پکن به‌سادگی از آن چشم‌پوشی کند. هر چند مقام‌های واشنگتن ادعا می‌کنند حضور مکرر ناوهای هواپیمابر این کشور مانند یو‌اس‌اس جورج واشنگتن در منطقه برای مقابله با تهدیدهای کره‌شمالی است اما چین اهداف آمریکا برای نفوذ در منطقه را به خوبی می‌داند. از این دید جنگنده جیبان20 و موشک‌های ضد‌ناو چین در مقابل جنگنده‌های اف-22، اف-35 و ناوهای هواپیما بر آمریکا به همین خاطر رسانه‌ای شده‌اند تا واشنگتن نتواند به هیچ عنوان به فکر گسترش تحرکات خود باشد.

چین همچنان نزدیک‌ترین متحد کره‌شمالی به حساب می‌آید و با وجود تنش‌های به‌وجود آمده در شبه جزیره کره به هیچ عنوان این کشور را در مقابل آمریکا و متحدانی مانند ژاپن تنها نگذاشته است. پکن در حالی تلاش‌ها و بودجه خود در بخش نظامی را افزایش داده است که گیتس تنها چند روز پیش از سفرش مجبور شد با توجه به مشکلات اقتصادی آمریکا برنامه کاهش 78‌میلیارد دلاری بودجه نظامی این کشور را اعلام کند. ساخت جنگنده‌های رادارگریز اف-35 یکی از بخش‌هایی است که در این برنامه برای آن تعلیقی حداقل 2‌ساله در نظر گرفته شده است.

کشورهای اروپایی هم به‌عنوان متحدان آمریکا در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) در طول ماه‌های گذشته به‌دلیل بحران اقتصادی، هر کدام کاهش بودجه نظامی خود را اعلام کرده‌اند. مقام‌های آمریکا در چنین شرایطی امیدوار هستند که با دراز کردن دست همکاری به سوی چین بتوانند تقابل‌ها و اختلاف‌های گذشته را جبران کنند.

گرم‌تر‌شدن روابط و تکیه بر فاصله‌ای که هنوز میان دو طرف در بخش نظامی وجود دارد شاید تا حدودی بتواند نگرانی مقام‌های آمریکا را برطرف کند اما آنها به خوبی می‌دانند که در دهه آینده موازنه قدرت در جهان تغییرات جدی خواهد داشت که واشنگتن را در موضعی دست‌کم برابر با چین قرار خواهد داد. آمریکا هر چند در سال‌های گذشته در همه جای جهان چنگ و دندان نظامی خود را نشان داده اما اکنون با واقعیت سربرآوردن اژدهای پنهانی به نام چین روبه‌رو شده‌است.