از دید بسیاری، شرایط این دو کشور بهگونهای نبود که جامجهانی فوتبال به خاورمیانه و اروپای شرقی برود.در گزارشی هم که شرکت مشاوره مدیریت «مک کنزی» - که خود مشاور فیفا هم هست - منتشر کرده ، قطر و روسیه در بین 9 کشور درخواستکننده میزبانی جامجهانی در سالهای 2018 و 2022، رتبههای آخر را بهدست آورده بودند.در این گزارش، کشورهای نامزد میزبانی جامجهانی براساس شاخصهای مختلف از لحاظ توان درآمدزایی و سودآوری ارزیابی شده بودند.
براساس گزارش مشاور فیفا، در میان 4درخواستکننده میزبانی جامجهانی۲۰۱۸، انگلستان، بلژیک- هلند، اسپانیا- پرتغال و روسیه، انگلستان از این لحاظ اول و روسیه آخر شد. گفته میشود، یکی از بزرگترین مشکلات روسیه، حملونقل است و مشکل بزرگ دیگر مربوط به استادیومهایی میشود که باید از نو بسازد.
در میان 5درخواستکننده میزبانی ۲۰۲۲(استرالیا، آمریکا، قطر، کره و ژاپن)، آمریکا از این لحاظ با اختلاف، اول بود و قطر در رده یکی مانده به آخر قرار داشت. در مورد قطر، بزرگترین نقطه ضعفی که به آن اشاره شد، آب و هوایش بود که در آن فصل از سال میتواند به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد برسد و سلامت بازیکنان را به خطر بیندازد.
جامجهانی پاک در قطر
در یک کلمه میتوان گفت که قطریها تهدید را به فرصت تبدیل کردند؛ آنها قصد دارند از طریق سیستم تهویه دوستدار محیطزیست، هوای کشورشان را به دمای قابل تحملی برای همه برسانند. این سیستم توسط یک شرکت آلمانی طراحی شده و هزینهاش 50میلیارد دلار برآورد شده است. گفته میشود، نیروی این نوع سیستمهای تهویه توسط پنلهای خورشیدی تأمین میشود و دما را تا 27 درجه سانتیگراد پایین میآورد.
بنابر گزارش الجزیره، جمعکنندههای حرارتی خورشیدی (solar thermal collectors) که روی سقف ورزشگاهها تعبیه خواهند شد، روز مسابقه انرژی را ذخیره میکنند و انتقال میدهند. فرایند کار به این صورت است که این سیستم با سردکردن آب، تولید هوای سرد میکند و آن را به سمت استادیوم میفرستد. هوای سرد از طریق منفذهای زیر صندلیهای ورزشگاه به زمین بازی فرستاده میشود.
در زمانهایی که از ورزشگاه استفاده نمیشود، انرژی تولید شده توسط سیستم تهویه به سمت شبکه سراسری برق قطر فرستاده میشود تا از این طریق، انرژی الکتریسیته به روشی پاک بدون ردپایی از کربن، تولید شود.استفاده از انرژی پاک، تنها برنامه ویژه قطریها برای میزبانی جامجهانی 2022 نیست؛ دولت قطر در نظر دارد تا سال 2022، 340 کیلومتر به خطوط حملونقل عمومی دوحه و حومهآن بیفزاید. همچنین این برنامه شامل کشیدن خطآهن پرسرعت بین این کشور، بحرین و عربستان سعودی میشود. سرعت قطارهایهای بین قطر و دیگر کشورها تا 350 کیلومتر در ساعت هم میرسد. این پروژه در سال2021 به اتمام میرسد و در کل، طراحی و ساخت شبکه راهآهن درون و برونشهری دوحه، حدود 25میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
شبکه متروی طراحی شده نهایتا شامل 4خط با 98ایستگاه میشود. فاز یک این طرح به طول 30 کیلومتر شهر جدید لوسیل را به فرودگاه بینالمللی جدید دوحه متصل خواهد کرد. این فرودگاه که با سرمایهگذاری 13میلیارد دلاری در حال ساخت است، در سال 2011 افتتاح میشود. 12 ورزشگاهی که در شعاع 60کیلومتری از مرکز دوحه برای برگزاری مسابقات جامجهانی در نظر گرفتهشدهاند، توسط خطوط ریلی به یکدیگر متصل خواهند شد که پیشبینی میشود نزدیک به 70درصد از کل خطوط پیشبینیشده تا سال2020 به بهرهبرداری برسند. در برنامه ارائه شدهدولت قطر برای میزبانی مسابقات، بر بهکارگیری حملونقل عمومی دوستدار محیطزیست تأکید و اعلام شده است برای سفرهای کوتاه بین استادیومهای ورزشی و هتلها و دیگر تسهیلات اقامتی دوحه، دارندگان بلیتهای مسابقات میتوانند از حملونقل مجانی برخوردار باشند.
روسیه و خطوط پرسرعت راهآهن
ضعف مشترک روسیه و قطر برای میزبانی جامجهانی فوتبال مربوط به شبکه حملونقل شهری این کشورها میشود. روسها در آخرین جلسه با اعضای کمیته اجرایی فیفا بر تلاششان برای رفع این نقیصهها تأکید و در همانجا اعلام کردند که اگر میزبانی رقابتهای 2018 به آنها داده شود، افرادی که بلیت مسابقه دارند، نه تنها به ویزا نیاز ندارند بلکه بهطور رایگان میتوانند از سرویس حملونقل برون و درون شهری روسیه استفاده کنند.
از سوی دیگر، ولادیمیر پوتین، نخستوزیر روسیه، قول احداث خطوط پرسرعت راهآهن بین شهرهای میزبان - که تمام آنها در قسمت اروپایی روسیه قرار دارند - را داد و گفت:« این موضوع، عامل محرک قدرتمندی برای توسعه خطوط پرسرعت راهآهن در این قسمت از کشور خواهد بود.» برای رسیدن روسیه به یک سیستم ریلی درجه یک دنیا، مبلغی حدود 4 میلیارد یورو تخمین زده شده است اما این کشور فعلا تصمیم دارد تا سال2018، قطارهای پرسرعت بین 13 شهر برگزارکننده این رقابت جهانی راهاندازی کند.
در این بین، تصمیم پوتین مخالفانی هم دارد؛ رئیس شرکت راهآهن این کشور گفته است که خطوط راهآهن بینشهری روسیه پتانسیل این را ندارد که قطاری با سرعت 400کیلومتر در ساعت از آن عبور کند.این شرکت، چندی پیش قطارهایی خریداری کرده و معتقد است، اگرچه سرعت این قطارها به اندازهای که پوتین میخواهد، نیست اما حداقل با خطوط ریلی روسیه سازگار هستند و در گذشته امتحانشان را پس دادهاند. به جز بحث حملونقل که بر سر جزئیاتاش بین افراد مهم روسیه، اختلاف وجود دارد، مسئولان این کشور اروپای شرقی در هر شهر میزبان، پروژههای زیستمحیطی شامل مدیریت آب، کاهش گازهای گلخانهای، مدیریت زباله، حفظ انرژیهای طبیعی، کیفیت هوا و حفظ محیطزیست را در دست اجرا دارند. در هر حال، معیار انتخاب فیفا برای میزبانی جامجهانی در سال2018 و 2022، چه سیاسی و اقتصادی باشد و چه ورزشی، روسیه و قطر توانستند یکی از بزرگترین رویدادهای ورزشی جهان را به کشور خود ببرند و سعی دارند تا جای ممکن، نقصهایشان را برطرف کنند تا شاید دیگر کسی حرفی از دستهای پشت پرده نزند.