بسیاری از شرکت‌ها این فناوری را به‌عنوان تنها راه برون رفت از پیچیدگی‌های عملیاتی سازمان‌ها قلمداد می‌کنند و به آن خوش‌بین هستند، اما بعضی دیگر این تکنولوژی را آسیب‌پذیرترین روش پردازش یا مدیریت اطلاعات می‌دانند که به هیچ‌وجه قابل اعتماد نیست.
فناوری ابر (Cloud Technology) ابتدا بر مبنای یک فرضیه بسیار ساده شکل گرفت: ارائه هرگونه خدمات مبتنی بر اینترنت توسط منابع، نرم‌افزارها و پایگاه‌های اطلاعاتی دوردست موجود در فضای وب.
همین که شما یک بازی رایانه‌ای را به‌صورت آنلاین اجرا می‌کنید یا از طریق اینترنت به یک موسیقی گوش می‌دهید و یا حتی صفحه اینترنتی ساده‌ای را می‌خوانید در حال استفاده از تکنولوژی ابر هستید. البته اعتقاد عمومی براین است که این فناوری وقتی به‌طور خاص به نام فناوری ابر نامیده می‌شود که چارچوب اجرایی و عملیاتی فرایند‌ها، نرم‌افزارها، سیستم‌های عامل و حتی پایگاه‌های داده‌ای باشد که فقط از طریق اتصال به اینترنت و دسترسی به سرورهای غول‌پیکر سازمان‌های خدمات‌دهنده قابل دسترسی باشند.
چرا خیلی‌ها از فناوری ابر می‌ترسند؟
با اینکه دست‌کم 25سال از عمر شبکه جهانی اینترنت می‌گذرد و فناوری ابر وارد چهارمین سال حضور مؤثر، مفید و گسترده خود شده است، بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها از پذیرفتن خدمات مبتنی بر ابر واهمه دارند و برای توجیه این ترس، دلایل امنیتی را بهانه می‌کنند.
واقعیت این است که با ورود غول‌های فناوری اطلاعات به حوزه خدمات ابری و نیز مشارکت شرکت‌های امنیتی بزرگ مانند Symantec، McAfee، Panda Security، Trend Micro در تولید راهکارهای امنیتی مبتنی بر ابر، پیش‌بینی صاحب‌نظران فناوری اطلاعات در زمینه توسعه سریع و وسیع این فناوری در حال تحقق است، از شدت و قدرت انتقادها به طرز محسوسی کاسته شده و فناوری ابر رفته‌رفته به‌عنوان یک تکنولوژی کارآمد و مؤثر در ارائه و دریافت خدمات رایانه‌ای خودنمایی می‌کند. حالا در بیشتر موارد، مخالفت اغلب شرکت‌ها و سازمان‌هایی که از دریافت خدمات مبتنی بر ابر طفره می‌روند به‌علت پس لرزه‌هایی است که هنوز پس از گذشت ماه‌ها از انتقادهای تند و تیز برخی از صاحب‌نظران فناوری اطلاعات در اینجا و آنجا، احساس می‌شود.
آیا داده‌های ذخیره شده در فضای ابر ناامن هستند؟
شاید مهم‌ترین نگرانی شرکت‌ها و سازمان‌ها برای استفاده از فناوری ابر، فرضیه تهدید اطلاعات حساس و ارزشمند آنها به‌علت انتقال به فضایی دوردست در خارج از محیط سازمانی و ذخیره آنها در سرورهای شرکت خدمات‌دهنده باشد. دست‌کم نیمی از انتقادها و نگرانی‌های مطرح در زمینه به‌کارگیری تکنولوژی ابر، ترس از افشای اطلاعات محرمانه و سازمانی به‌علت آسیب‌پذیر‌بودن سرورهای اطلاعاتی حاوی این اطلاعات است. اما در حقیقت جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد. فناوری ابر این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهد که درصورت تمایل اطلاعات خود را در یک فضای کاملا امن و حفاظت شده (Private Cloud) قراردهید. این فضا درست مثل یک صندوق امانات در یک بانک معتبر است که به‌شدت تحت حفاظت قراردارد و شما به‌راحتی و با آرامش خیال مهم‌ترین اسناد و دارایی‌های خود را فقط به خاطر امنیت بیشتر به آن سپرده‌اید. انتقادهای امنیتی علیه فناوری ابر بیشتر درخصوص فضای اشتراکی ابر (Public Cloud) است که اصولا هیچ‌گونه اطلاعات حساس و محرمانه‌ای نباید در آن قرار داده شود.
در حقیقت فضای اشتراکی ابر از حداقل شرایط حفاظتی و مراقبت‌های امنیتی برخوردار است. این در حالی است که درست برخلاف آن، فضای اختصاصی ابر (Private Cloud) دارای بیشترین سطح امنیت و مراقبت لحظه به لحظه و دائم بوده و اتصال به آن به جز مالک آن فضا، برای هیچ شخص دیگری امکان‌پذیر نیست. لایه‌های حفاظتی قدرتمندی که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ابری برای سرورهای خود درنظر گرفته‌اند، امکان دسترسی غیرمجاز و افشای اطلاعات را به‌شدت کاهش می‌دهد. با این حال، اطلاعات فوق محرمانه، حکایتی جداگانه دارند.
یک رایانه کاملاً امن رایانه‌ای است که به هیچ‌گونه تجهیزاتی متصل نباشد و راه‌های ارتباطی آن کاملاً مسدود باشد. اما وقتی ناگزیر به اتصال به شبکه اینترنت، که خود منبع تمام تهدیدهای امنیتی، کدهای مخرب و نرم‌افزارهای نفوذ مخفیانه است هستیم، استفاده از یک فضای حفاظت شده در سرورهای یک شرکت معتبر مانند صندوق امانات یک بانک، اطلاعات حساس ما را به خوبی امن نگاه می‌دارد.
مطمئن باشید که اطلاعات ذخیره شده در رایانه‌ای که به حافظه‌های جانبی، رایانه‌های دیگر، شبکه‌های محلی و به‌ویژه اینترنت متصل می‌شود، بیشتر در معرض هک‌شدن، سرقت و از بین رفتن قرار دارد تا اطلاعاتی که در یک صندوق امانات حفاظت‌شده و در سرورهای یک شرکت بزرگ و معتبر نگهداری می‌شوند زیرا تمهیدات امنیتی آن شرکت برای حفاظت از اطلاعات مشتریانش به‌مراتب بیشتر و سختگیرانه‌تر از امنیت شکننده‌ای است که در حال حاضر بسیاری از رایانه‌های شخصی و شبکه‌های سازمانی از آن برخودارند.
از این گذشته، اصولاً بسیاری از خدمات مبتنی بر ابر، نیازی به انتقال یا ذخیره اطلاعات سازمانی در سرورهای دوردست ندارند. اینگونه خدمات، پردازش‌ها یا فرایند‌هایی هستند که به جای اشغال پهنای باند یا مصرف منابع عملیاتی رایانه‌های شما، از ظرفیت عملیاتی سرورهای شرکت خدمات‌دهنده استفاده می‌کنند. برای مثال شما برای تماشای یک کلیپ ویدئویی در اینترنت، تنها نیاز به یک اتصال پرسرعت به اینترنت دارید و نه چیز دیگر. حتی نرم‌افزار پخش‌کننده فیلم هم از طریق اینترنت برای شما اجرا می‌شود. در یک مثال دیگر، ضد‌ویروس‌های مبتنی بر اینترنت مانند برنامه Panda Cloud Protection هیچ نیازی به انتقال اطلاعات و داده‌های شما به فضای ابر یا سرورهای خدمات‌دهنده خود ندارند.
آنها از ورود تهدیدهای اینترنتی ازطریق درگاه اینترنت شبکه یا از نفوذ هرزنامه به صندوق‌های پست سازمانی جلوگیری می‌کنند و تنها برخی پردازش‌ها و فرایندهای امنیتی را بااستفاده از ظرفیت عملیاتی سرورهای پاندا روی رایانه‌ها و شبکه شما اعمال می‌کنند. این باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های سازمانی می‌شود زیرا شما فقط به پهنای باند کافی برای داشتن اینترنت پرسرعت نیاز دارید و نه چیز دیگر. در این صورت، کم‌ظرفیت‌ترین رایانه‌ها و سرورهای سازمانی شما نیز تنها با داشتن یک اتصال پرسرعت به اینترنت، می‌توانند از سنگین‌ترین و پیچیده‌ترین فرایندهای حفاظتی برای امنیت بیشتر استفاده کنند.
آیا فناوری ابر بدون اتصال به اینترنت قابل استفاده است؟
یکی دیگر از انتقادات و نگرانی‌های مطرح، وابستگی کامل فناوری ابر به اینترنت است؛ به این شکل که درصورت قطع یا کند شدن اینترنت، برنامه‌ها، نرم‌افزارها و خدمات مبتنی بر ابر عملا غیرفعال خواهند شد.
البته این نگرانی صحیح، ولی در عین حال نابه‌جاست. فناوری ابر یک راهکار مبتنی بر اینترنت است و دسترسی به این شبکه جهانی، لازمه اتصال به سرورهای خدمات‌دهنده و دریافت خدمات ابری مورد نظر ماست. اما بر حسب نوع خدمات قابل دریافت، کمترین سرعت اینترنت و پهنای باند نیز کافی است. به هر حال فضای ابر، زیرمجموعه‌ای از فضای اینترنت است. حتی اگر از خدمات ابری بی‌بهره باشید، بدون دسترسی به اینترنت که یک امر حیاتی است، بسیاری از فرصت‌های تجاری یا زمان‌های مفید کاری خود را از دست خواهید داد. بنابراین قطعی اینترنت، به‌خودی خود یک خسارت مستقیم برای فرایندهای سازمانی محسوب می‌شود، قبل از اینکه نوبت به مشکل عدم‌دسترسی به خدمات ابری برسد. اما نکته جالب این است که بسیاری از خدمات مبتنی بر ابر قادرند درصورت قطع شدن اینترنت، ویژگی‌های عملیاتی و کاربردی خود را حفظ کنند.
برای مثال برنامه Cloud Antivirus که یک برنامه ضد‌بدافزار مبتنی بر ابر است، می‌تواند درصورت قطع اتصال به اینترنت، از آخرین فایل به‌روزرسانی که به‌صورت محلی در دیسک سخت رایانه شما ذخیره کرده است استفاده و فرایندهای حفاظتی خود را پیگیری کند. با برقراری مجدد اتصال به اینترنت، به‌روزرسانی و کارکرد بهینه‌شده این برنامه ضدویروس نیز دوباره از سرگرفته می‌شود. در نهایت، تصمیم استفاده یا عدم‌استفاده از فناوری ابر بر عهده مدیران فناوری اطلاعات سازمان‌ها خواهد بود. اما اگر شرکت شما ناگزیر به اتصال به اینترنت و بهره‌گیری از مزیت‌های یک شبکه محلی و داخلی است، طفره رفتن از به‌کارگیری خدمات ابری، از دست دادن یک فرصت ایده‌آل برای کاهش هزینه‌های سازمانی و روانسازی فرایندهای عملیاتی است. به هر حال، اینترنت خود منبع خطرناک‌ترین و پیچیده‌ترین عواملی است که اطلاعات سازمانی شما را درست در جغرافیای محلی خودتان تهدید می‌کنند. در این بین، فضای اختصاصی ابر، مانند یک جزیره امن در دریای پرتلاطم اینترنت، اطلاعات و ارتباطات شما را از توفان‌ها و امواج کوبنده تهدیدهای رایانه‌ای حفظ خواهد کرد.
