- نقش آمریکا در تحولات اخیر مصر چه در روزهای تظاهرات و چه بعد از انقلاب مردمی این کشور چگونه بوده‌‌است؟
بعد از کمپ‌دیوید، مصر بسیار برای آمریکا اهمیت پیدا کرد. این اهمیت دو دلیل عمده داشت؛ یکی به خاطر تحولات و موقعیت استراتژیک خاورمیانه بود و دیگری به‌دلیل امنیت رژیم‌صهیونیستی. سیاست آمریکایی‌ها در خاورمیانه در سال‌های گذشته همواره با تضاد و دوگانگی مواجه بوده است.
از یک طرف سیاست اعلامی آنها دمکراسی‌سازی در خاورمیانه بوده و از سوی دیگر می‌دانستند در خاورمیانه اگر انتخابات آزاد برگزار شود، عملا در این کشورها دیگر حکومتی نخواهد بود که منافع آمریکا را تضمین کند. الگوی حکومتی بعد از مبارک برای آمریکایی‌ها بسیار مهم و حیاتی است. 4 الگوی حکومتی برای مصر بعد از مبارک متصور است؛ اول الگوی الجزایر بود که نظامیان سر کار آمدند و مردم را سرکوب کردند.
این در مصر و با توجه به گستردگی اعتراض و حضور مردمی، در جهان امروز، قابل اجرا نیست. مدل بعدی، حاکم‌شدن خود مردم بر سرنوشت خودشان مانند انقلاب ایران است. آمریکا تلاش می‌کند با استفاده از همه امکانات مانع از اجرای این الگو شود. الگوی حکومتی بعدی، الگوی ترکیه است که این مورد حمایت آمریکاست؛ یعنی هم دمکراسی حاکم باشد و هم اینکه حاکمان بعدی مصر منافع آمریکا و توافق‌های گذشته مصر و رژیم‌صهیونیستی را حفظ کنند. الگوی چهارم هم هرج و مرج و بی‌ثباتی خارج از کنترل است که این هم مورد نظر آمریکایی‌ها نیست.
- ابراز نگرانی روس‌ها و چینی‌ها از تحولات و انقلاب مصر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
روس‌ها اکنون در یک دوگانگی به سر می‌برند. بعد از فروپاشی شوروی، نقش بازیگری روسیه در خاورمیانه بسیار کم‌رنگ شد. الان هم نقشش محدود شده به کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه. روسیه بعد از تحولات اخیر خاورمیانه عربی، نگران موج اسلام‌گرایی و بیداری در این منطقه است. اگر این موج شدت بگیرد، روس‌ها نگران مناطق مسلمان‌نشین قفقاز و چچن می‌شوند. تقویت این موج باعث قدرت گرفتن جنبش‌های جدایی‌طلبی قفقاز و چچن خواهد شد. چین هم از همین دریچه تحولات خاورمیانه را دنبال می‌کند. شدت گرفتن موج بیداری در کشورهای عرب خاورمیانه، جنبش‌های اسلامی و جدایی‌طلبانه مثلا در تبت را تقویت می‌کند.
آنچه در عمق استراتژی خاورمیانه‌ای روسیه و چین نهفته است این است که ضمن اینکه آنها علاقه‌مند نیستند توازن قوا در خاورمیانه به هم بخورد، از طرف دیگر خواهان این هستند که نقش انحصاری بازیگری آمریکا کاهش پیدا کند. به همین دلیل برای آنها مهم است که در مصر حکومتی سر کار بیاید که تبعیت همه‌جانبه از آمریکا نداشته‌باشد. چین و روسیه امیدوارند که در تحولات آینده خاورمیانه نقش آنها بیشتر شود.
- حکومت آینده مصر مبتنی بر چه الگویی خواهد بود؟
مردم مصر فرهنگ غنی و سابقه تاریخی طولانی‌ای دارند. بعید است که مردم مصر الگوگیری چشم‌بسته‌ای از کشورهای دیگر کنند. اخوان‌المسلمین در مصر پایگاه نیرومندی دارند و این گروه اندیشه مستقلی دارد. با توجه به شرایط بومی مصر و فرهنگ غنی‌ای که مردم این کشور دارند و با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک حساسی که مصر دارد، به‌نظر می‌رسد که مصری‌ها الگوی حکومتی خود را داشته‌باشند. البته الان برای اظهار نظر درباره الگوی حکومتی آینده مصر بسیار زود است.
متغیرهای داخلی و خارجی زیادی وجود دارد که بر تحولات مصر تأثیر می‌گذارد. قدرت‌های خارجی هم تلاش زیادی می‌کنند که روند تحولات مصر را آنطور که می‌خواهند و در جهت منافع خودشان هست، هدایت کنند. با توجه به شرایط موجود، پیشگویی درباره الگوی حکومتی آینده مصر بسیار دشوار است.
