دولت اوباما یک بار دیگر در طول ماههای گذشته شاهد ناآرامی در یکی دیگر از کشورهای متحد خود است و با سرکوب گسترده مردم و کشتار معترضان، اکنون کاری هم برای بازگشت ثبات به بحرین نمیتواند انجام دهد. این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیجفارس با میزبانی از ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا یکی از متحدان راهبردی واشنگتن در منطقه است و حتی تصور سقوط حکومت خاندان آل خلیفه که بیش از 200سال قدرت را در بحرین در دست داشته یک کابوس برای دولت آمریکا به حساب میآید.
سقوط رژیمی که همیشه روابط نزدیک و حسنهای با آمریکاییها داشته است ضربهای مهلک برای واشنگتن است و بر نفوذ آمریکا در منطقه تأثیر چشمگیری خواهد گذاشت. بحرین سالهاست که مرکز فرماندهی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست که فرماندهی آن را در حال حاضر دریابان مارک آی. فاکس بر عهده دارد. این ناوگان حفظ منافع آمریکا در خلیجفارس، دریای عمان، دریای سرخ، خلیج عدن و بخشهایی از اقیانوس هند را بر عهده دارد و به همین خاطر نقشی حیاتی برای واشنگتن در منطقه ایفا میکند.
عبور 20درصد نفت جهان از تنگه هرمز حساسیت ویژهای در این منطقه ایجاد کرده است و آمریکاییها به هیچ عنوان نمیخواهند حضور نظامیشان در منطقه با سقوط حکومت بحرین بهصورت ناگهانی کمرنگ شود. 4 هزار و 200 پرسنل نیروی دریایی آمریکا بهصورت دورهای در پایگاه این کشور در بحرین اقامت دارند؛ پایگاهی که با مساحت بیش از 24 هکتار مساحت در مرکز منامه، پایتخت این کشور قرار گرفته است. به همین خاطر در سال 2003 جورج بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا بحرین را یکی از متحدان اصلی آمریکا خارج از پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) نامید.
این نزدیکی دو طرف باعث شده است که مقامهای آمریکایی به سادگی در طول سالهای گذشته چشم خود را روی نقض حقوق شیعیان در بحرین ببندند. شیعیان بحرین با وجود اینکه بیش از 70درصد جمعیت این کشور را تشکیل میدهند مدتهاست که با برخورد تبعیضآمیز خاندان سنی مذهب آلخلیفه مواجه بودهاند. مردمی که اکثریت جمعیت این کشور را در اختیار دارند، میگویند: سالهاست که با آنها مانند «شهروند درجه دو» برخورد میشود. بدون شک مقامهای آمریکایی از مدتها پیش، از مشکلات اساسی حکومت بحرین مطلع بودهاند اما به خاطر منافع راهبردی خود در منطقه حاضر شدهاند که از این مسئله چشم پوشی کنند.
اکنون اما گسترده شدن اعتراضهای مردم بحرین بهدنبال سرکوب گسترده آنها از سوی نیروهای امنیتی مقامهای آمریکا را نگران کرده و به یاد اصلاحات سیاسی انداخته است. هیلاری کلینتون در تماس تلفنی هفته گذشتهاش با همتای بحرینی خود نگرانی شدید دولت آمریکا را از ناآرامیها در بحرین اعلام کرد و با توصیه به اصلاحات، آنها را از خشونت بیشتر علیه مردم بر حذر داشت. این موضعگیری شباهت بسیاری به اظهار نظر مقامهای آمریکا در روزهای اول انقلاب مردم مصر دارد؛ زمانی که آمریکاییها هنوز به باقی ماندن متحد قدیمی خود در قدرت امیدوار بودند.
با گستردهشدن تظاهرات مردم در مصر و ناامید شدن واشنگتن از مبارک، لحن مقامهای آمریکا هم عوض شد. عربستان سعودی، متحد دیگر آمریکا هم بهشدت نگران رویکار آمدن یک دولت شیعه در بحرین است اما گزارشها نشان میدهد که تجربه مصر و تونس باعث شده که واشنگتن از هماکنون به فکر طرحی جایگزین برای انتقال نیروهای خود از بحرین باشد. واقعیت این است که آمریکاییها میدانند با موج انقلاب به راه افتاده دیگر نمیتوانند تغییر و تحولات را آن طوری که میخواهند پیشبینی و کنترل کنند.