براساس این لایحه، این کشور ضامن فروش سوخت و تکنولوژی هستهای به کشور هند است. گفتنی است که بوش از ماهها قبل، تصویب این لایحه را از کنگره درخواست کرده بود.
طی سه دهه اخیر، کنگره آمریکا تغییری اساسی را در سیاستهای کشور بهوجود آورده است که محور اصلی آن، منع تکثیر سلاحهای هستهای بوده است. اما با دادن چنین چراغ سبزی به هند و تصویب این لایحه، کنگره، اعتبار انپیتی را زیر سؤال برده و میدان رقابتی را به وجود آورده است که در آن، بسیاری از کشورهای آسیایی (و حتی فراتر از آن، بسیاری دیگر از کشورها) سعی در گسترش و تکثیر سلاحهای هستهای دارند.
کنگره آمریکا امیدوار است بتواند با چنین اقدامی وجهه و روحی تازه به کابینه بوش و سیاستهای خارجی آمریکا بدهد که از مدتها پیش با سیاستهای غلط و اشتباه در باتلاق و شنزارهای عراق فرو رفته است.
در همین راستا،یکی از نمایندگان دموکرات کنگره به نام تام لنتوس از ایالت کالیفرنیا درباره قرارداد همکاری با هند،اخیراً اعلام کرده است: «قرارداد مذکور بر مبنای منافع مشترک میان هند و آمریکا منعقد خواهد گردید و حتی مانع از انتقال تکنولوژی هستهای به کشورهایی خواهدشد که این فنآوری را در راستای اهداف و منافع شیطانی استفاده میکنند.»
با این حال، بسیاری از افراد در آمریکا معتقدند که فروش تکنولوژی هستهای به هند، اولین گام در ایجاد میدان رقابتی خواهد بود که بسیاری کشورهای آسیایی (و حتی سایر کشورها) در آن سعی در پیشی گرفتن از دیگری دارند.
فروش تکنولوژی هستهای به هند، تمام تلاشهایی را که در راستای کند و آهسته نمودن گسترش سلاحهای هستهای در سطح جهانی صورت میگیرد، با شکست مواجه میسازد و حتی پیامی منفی برای سایر کشورهایی که قصد گسترش توان هستهای را ندارند، با عنوان تلاش برای گسترش توان هستهای ارسال میدارد.
با این حال، ایالات متحده آمریکا نمیتواند از طرفی رضایت و خشنودی خود را علناً از این اقدام اعلام کند و حتی با جدیت، همکاریهای هستهای میان هند و آمریکا را دنبال و سعی در تقویت قوای هستهای هند داشته باشد. (برنامهای که بخشی از آن به برنامه هستهای نظامی خارج از انپیتی اختصاص دارد، آن هم خارج از کنترل و نظارت آژانس بینالمللی در حالی که هند امضاکننده این پیمان نیست و دارای بمب اتمی نیز هست.)
آمریکا از طرف دیگر همواره سعی در جلوگیری از ایران و کرهشمالی در دستیابی به فنآوری هستهای داشته باشد و با تهدید و ارعاب و حتی تهدید به حمله نظامی به منطقه، این دو کشور را در تنگنا قرار دهد.
گفتنی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند دستیابی هند به سوخت هستهای، راکتور و سایر تکنولوژیهای هستهای از سوی آمریکا میتواند این امکان را فراهم آورد که هند این فنآوری را برای تولید اورانیوم جهت برنامههای نظامی و ساخت سلاحهای هستهای استفاده نماید که قطعاً یکی از نتایج سریع آن، ایجاد میدان رقابت و مسابقه برای دستیابی به سلاح هستهای بین هند و همسایه این کشور (دشمن هند) یعنی پاکستان خواهد بود.
این کشور (پاکستان) نیز دارای بمب اتمی است و پیمان انپیتی را نیز امضا نکرده و از همه مهمتر این که نیروگاههای آن، خارج از کنترل و نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
لایحه همکاری میان آمریکا و هند که در کنگره به رأی گذاشته شد، دارای یک استثنا است؛ با این مضمون که آمریکا تنها در قبال اینکه 14 نیروگاه هستهای هند تحت نظارت و کنترل بازرسان و کارشناسان آژانس بینالمللی انرژی هستهای قرار گیرد، با هند وارد تجارت هستهای میشود. اما با همه این اوصاف، 8 نیروگاه هستهای نظامی هند، همچنان خارج از نظارت گروه و یا سازمان متولی این امر خواهدبود.
در مجموع باید گفت برای تحویل سوخت هستهای و انتقال تکنولوژی و فنآوریهای هستهای، هر دو کشور باید شروط و استثنائات را بپذیرند، از جمله اینکه هند میبایست با آژانس بینالمللی انرژی هستهای وارد مذاکره شود.
منافع استراتژیک و اقتصادی آمریکا
در حالی که هند همواره انپیتی را رد کرده و همیشه درصدد گسترش برنامههای هستهای بوده است، منافع اقتصادی و استراتژیک مهمی در پس حمایت آمریکا از هند در انتقال فنآوری هستهای به این کشور وجود دارد. برای بسیاری از مردم، این همکاری «نقطه سمبلیک» و آغاز شراکتی جدید و مهم در مناسبات هند و آمریکاست. منافع اقتصادی آمریکا در این رهگذر، بسیار وسیع است.
اول آن که هند، به تدریج بازارهای وسیع خود را به روی شرکتهای آمریکایی در زمینه فروش بسیاری از محصولات از جمله فروش روغن سویا، فروش هواپیماهای جنگی و ... میگشاید. (هند بعد از چین، پرجمعیتترین کشور دنیاست) در حقیقت، رشد اقتصادی هند، زمینهای برای گسترش بازارها و فروش محصولات آمریکایی فراهم میآورد.
در طول سالهای اخیر، هند به طور منظم با رشد اقتصادی معادل 8درصد روبرو بوده است و در ماه اخیر نیز این کشور، میزبان یکی از مهمترین هیأتهای متشکل از تجار و نمایندگانی از شرکتهای آمریکایی بالاخص فروشندگان تجهیزات هستهای بوده است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که همکاری مشترک میان هند و آمریکا بالاخص تصویب لایحه جدید کنگره، موقعیتهای تجاری فراوانی را برای هر دو کشور فراهم خواهد آورد.
گفتنی است طرح گسترش همکاری میان هند و آمریکا مورد حمایت بسیاری از سازمانهای فعال در آمریکا از جمله مؤسسه صلح بینالملل و نشریات آمریکایی از جمله نیویورک تایمز قرار گرفته است و اعضای این سازمان علناً موافقت خود را با این امر اعلام کردهاند.
لازم به یادآوری است کشور هند که بخش وسیعی از جمعیت آن در فقر، گرسنگی و تنگدستی زندگی میکنند، به تازگی یک کشتی جنگی دست دوم آمریکایی و 6 هلیکوپتر نظامی به ارزش 90میلیون دلار از آمریکاییها خریداری کرده است.
به گفته مقامات، پیشبینی میشود که هند در حدود 126 هواپیمای جدید جنگی با هزینهای بالغ بر 6 میلیارد دلار از آمریکا خریداری کند. همچنین گفته میشود اگر قراردادها به خوبی پیش برود، ایالات متحده آمریکا در آیندهای بسیار نزدیک، جای روسیه و اسرائیل را در فروش سلاح به کشور هند خواهد گرفت.
از لحاظ استراتژیکی، کشور هند در حال تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ منطقهای است. از نظر آمریکاییها و بسیاری از قدرتهای بزرگ جهانی، کشور هند به وزنهای معادل چین تبدیل شده است که توان نظامی آن در حال افزایش است، اما این کشور یکی از بزرگترین مصرفکنندگان انرژی و قدرتی اقتصادی است و آمریکاییها میتوانند از این رهگذر، بالاترین سود را ببرند.
سناتور آربیدن، سناتور دموکرات که از ماه آینده میبایست ریاست کمیته امور خارجه سنا را برعهده گیرد، ضمن تأکید بر تصویب لایحه تجارت هستهای با هند و ضرورت این اقدام، معتقد است: «میزان اهمیت گسترش همکاری با هند را نمیتوان بیان کرد، چرا که این اقدام برای آمریکا جنبه حیاتی دارد. به همین دلیل است که من سالهاست گفتهام که هیچ رابطه دو جانبهای برای آمریکا مهمتر و ضروریتر از برقراری رابطه با هند نیست.»
در مطبوعات و رسانههای هندی، خبر تجارت هستهای میان هند و آمریکا نیز دارای بازتابهایی بوده است. مثلاً روزنامه هندوستان تایمز در صفحه اول با تبریک این اقدام نوشت: «هند سهم خود را از شیرینی هستهای خواهد گرفت و آن را خواهد خورد.»
در حال حاضر، قدرتهای بزرگ دنیا (5 عضو شورای امنیت، بالاخص آلمان و در رأس آن فرانسه) مجموعاً به توافق رسیدهاند که میبایست مانع از گسترش برنامههای هستهای ایران شد، در حالی که ایران یکی از امضاکنندگان انپیتی بوده و تحت کنترل بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
با این حال، برخی از نامزدهای ریاست جمهوری فرانسه از جمله خانم سگولن رویال، به طور کامل، این موضوع را نادیده گرفتهاند.
منبع:
www.planetenonviolence.org
10 دسامبر 2006